រដ្ឋសភាកម្ពុជាបានបញ្ចេញប្រតិកម្មតបទៅនឹងសមាជិកសភាអាមេរិកដែលជំរុញឱ្យដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមមកលើកម្ពុជា ដោយចាត់ទុកសេចក្ដីសម្រេចរបស់ពួកគេថា ត្រូវបានធ្វើឡើងក្រោមហេតុផលនយោបាយនិងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៅកម្ពុជា។
សមាជិកសភានិងព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក៨រូប កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកានេះ បានសរសេរលិខិតរួមគ្នា ផ្ញើទៅរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក ម៉ៃយ៍ ប៉ុមប៉េអូ (Mike Pompeo) និងរដ្ឋបាលជិតផុតអាណត្តិរបស់ប្រធានាធិបតី លោក ដូណាល់ ត្រាំ ឱ្យដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមទៀតមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលពួកគេមើលឃើញថា កំពុងធ្លាក់ចុះគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។
ពួកគេនិយាយក្នុងលិខិតនោះថា៖ «រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវតែឆ្លើយតបរួមគ្នាជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន ដើម្បីផ្ញើសារដ៏ខ្លាំងមួយទៅលោក ហ៊ុន សែន ថា ការបង្ក្រាបរបស់លោកទៅលើបក្សប្រឆាំង និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ គឺមិនអាចទទួលយកបាននោះឡើយ»។
ប៉ុន្តែសភាកម្ពុជាឆ្លើយតបតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្ងៃម្សិលមិញ បានចាត់ទុកការស្នើនេះថា ជាទង្វើខុសឆ្គង មានខ្លឹមសារចោទប្រកាន់ផ្ទុយពីការពិត លម្អៀង មានស្តង់ដារពីរ អយុត្តិធម៌ចំពោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
ស្ថាប័នអនុម័តច្បាប់មួយនេះនិយាយទៀតថា ការកាន់អំណាច៣៥ឆ្នាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន កើតចេញពីការឈ្នះឆ្នោត មានពលរដ្ឋគាំទ្រច្រើនលើសលុប រួមទាំងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០១៨ផងដែរ។
ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ មិនមានវត្តមានគណបក្សសង្ក្រោះជាតិចូលរួមទេ ព្រោះបក្សដ៏ធំមួយនេះត្រូវបានតុលាការកំពូលចេញសាលដីការំលាយមុនការបោះឆ្នោតចូលមកដល់។ ចំណែកមេដឹកនាំបក្សនេះ លោក កឹម សុខា ត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ឃុំខ្លួន ចោទថា បានឃុបឃិតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល បន្ទាប់ពីគណបក្សនេះដណ្តើមបានអាសនៈឃុំ-សង្កាត់ ចំនួន៥ ០០៧ ជិតទាន់បក្សកាន់អំណាច អំឡុងនៃការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧។
រដ្ឋសភាបានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «ការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង និងវិធានការផ្លូវច្បាប់ប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំគណបក្សនេះមាន សម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា ត្រូវបានអនុវត្តចំពោះសកម្មភាពឃុបឃិតគ្នា ដើម្បីផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់កម្ពុជា ដែលជាបទឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់កម្ពុជា ហើយក៏មិនខុសពីច្បាប់ដទៃជាច្រើនរបស់ពិភពលោកឡើយ»។
សភានិយាយទៀតថា ប្រសាសន៍នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលថា «ចេញមួយ វាយមួយ» ជាការប្តេជ្ញាចិត្តដ៏មុតមាំរបស់មេដឹកនាំក្នុងការប្រឆាំងនឹងការបង្កអន្តរាយដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងសន្តិសុខ ដែលកម្ពុជាទទួលបានដោយលំបាក។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះមិនមែនមានន័យថា ជាការព្រួយបារម្ភទៅលើវិធានការដាក់ទណ្ឌកម្មណាមួយពីសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ តែលោកថា សភាចង់ឱ្យមេដឹកនាំអាមេរិកមើលឃើញការពិតនៅកម្ពុជាដែលថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងលើកកម្ពស់យន្តការប្រជាធិបតេយ្យស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោក ឡេង ប៉េងឡុង ប្រាប់ថា៖ «ទី១ យើងចង់ឱ្យគាត់យល់ពីការពិត ហើយការពិតហ្នឹងទៀតគឺប្រទេសកម្ពុជាយើងជាប្រទេសដែលប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ អត់មានបិទសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន សេរីភាពបញ្ចេញមតិ ឬក៏ធ្វើអ្វីខុសពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទេ។ ហើយអ្វីដែលយើងធ្វើ [ចាប់ឃុំខ្លួន និងរំលាយគណបក្សប្រឆាំង] ហ្នឹង គឺការពារនូវផលប្រយោជន៍ជាតិនិងសន្តិសុខជាតិតែប៉ុណ្ណឹងឯង»។
អតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រឆាំង លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា និយាយថា ជាប្រទេសដែលអាចធានាយន្តការប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដបាន ដូចសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម វាទាល់តែក្បាលម៉ាស៊ីនសភាឬព្រឹទ្ធសភាមានសំឡេងប្រហាក់ប្រហែលគ្នា មិនមែនសភាឯកបក្សឬបក្សតែមួយដូចបច្ចុប្បន្ននោះទេ។
មួយវិញទៀត លោកថា ការប្រើច្បាប់ក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយទៅកម្ចាត់ដៃគូប្រកួតដែលមានអ្នកគាំទ្រជាងពាក់កណ្តាលប្រទេសឱ្យចេញពីឆាកនយោបាយដូចបច្ចុប្បន្ន លោកថា ជាការជំរុញឱ្យបែកបាក់ជាតិ មិនមែនជំរុញដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យទេ។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ប្រាប់ថា៖ «រឿងដែលថាទប់ស្កាត់ដើម្បីកុំឱ្យប្រទេសវឹកវរធ្វើឱ្យមានការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលអីហ្នឹង ជាលេសរបស់អ្នកដឹកនាំ […] ដើម្បីរក្សាអំណាច អាហ្នឹងគេហៅថាការដឹកនាំប្រទេសទៅរកសង្គមផ្តាច់ការ សង្គមបែបចង្អុលដោយអ្នកដឹកនាំ ធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិមិនទៅមុខទេ»។
នាយករងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា សិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យបច្ចុប្បន្ន កំពុងធ្លាក់ចុះគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ ដែលលោកលើកយកឧទាហរណ៍ការដែលសហភាពអឺរ៉ុបដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «អ្វីគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ» ២០ភាគរយពីកម្ពុជា ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលមិនទទួលយកការទាមទារឱ្យស្តារស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញនេះ។
អ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះនិយាយថា ខ្លួនមានការបារម្ភថា កម្ពុជាអាចនឹងបាត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិកមួយទៀត ដែលជាទីផ្សារធំទីពីរបន្ទាប់ពីសហភាពអឺរ៉ុប បើសភាមិនជំរុញឱ្យស្តារស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស។ លោកថា បញ្ហានេះ រដ្ឋាភិបាលគួរតែពិចារណាទៅលើការធ្វើកំណែទម្រង់ ដើម្បីរក្សាប្រយោជន៍ជាតិ។
លោក អំ សំអាត ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំគិតថា យើង [រដ្ឋាភិបាល] គួរតែងាកមើលប្រទេសដែលប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សហ្នឹង ត្រូវតែមើលមកវិញថា យើងនៅខ្វះខាតអីដែលត្រូវកែលម្អ ដើម្បីឱ្យមានផលចំណេញ ជាជាងដែលយើងបដិសេធទៅ ធ្វើឱ្យយើងខាតបង់ប្រយោជន៍ទៅវិញនោះ»។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា ប្រាប់ VOD កាលពីថ្ងៃពុធថា សហរដ្ឋអាមេរិកមានឥទ្ធិពលលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទាំងសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ចនិងការទូតលើឆាកអន្តរជាតិ។
លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា ប្រាប់ថា៖ «ការនាំទំនិញ បើយើងមើលឆ្នាំ២០២០នេះ ការនាំទៅសហរដ្ឋអាមេរិកកើនឡើងរហូតដល់៦ពាន់លានដុល្លារ។ បើតាមការសម្ភាសជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្នុងការដាក់សម្ពាធបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិឥស្សរជននយោបាយលើសកលលោកខ្លាំងជាងសហភាពអឺរ៉ុប»។
អ្នកជំនាញនយោបាយរូបនេះនិយាយទៀតថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាចនឹងប្រឈមខ្លាំងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនៃរដ្ឋបាលលោក ចូ បៃឌិន ដែលទើបនឹងឈ្នះឆ្នោត បើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យ មិនត្រូវបានស្តារឡើងវិញ៕
