ស្ថាបនិកនិងគ្រួសារសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ អះអាងថា ការងារដែលពួកគេបានធ្វើកន្លងមករហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ដោយសារការស្រឡាញ់បរិស្ថាននិងចង់ការពារធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ និងគ្មានចេតនាណាមួយចង់ញុះញង់និងកៀរគរកម្លាំងបង្កឱ្យមានភាពចលាចលក្នុងប្រទេសដូចការចោទប្រកាន់នោះឡើយ។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីក្រសួងមហាផ្ទៃបានចេញលិខិតមួយកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ដោយលើកឡើងថា ការធ្វើសកម្មភាពរបស់សកម្មជនបរិស្ថានដែលជ្រកក្រោមស្លាកនៃអង្គការចលនាមាតាធម្មជាតិនោះ មិនមែនក្នុងបុព្វហេតុស្មោះត្រង់ចំពោះការការពារធនធានធម្មជាតិនិងបរិស្ថាននោះទេ។
ផ្ទុយទៅវិញ ក្រសួងថា សកម្មភាពទាំងនោះបង្កប់ទៅដោយឧបាយកលទុច្ចរិតក្នុងបំណងញុះញង់ អុចអាល កៀរគរកម្លាំងឱ្យងើបបះបោរបង្កើតឱ្យមានភាពចលាចលវឹកវរក្នុងប្រទេស។
ទស្សនៈពលរដ្ឋមួយចំនួនជុំវិញការចាប់ខ្លួនយុវជនការពារបរិស្ថាន
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចឃុំខ្លួនយុវជនការពារបរិស្ថានចំនួន៣នាក់ជាបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារ និងចោទប្រកាន់ពួកគេ រួមទាំងស្ថាបនិកចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក អាឡិច ហ្គន់សាឡេស ដេវីតសុន (Alejandro Gonzalez Davidson) ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋ» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ»។
ក្រសួងចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់សកម្មជនបរិស្ថានទាំង៣រូបដែលបានចាប់ខ្លួនថ្មីៗនេះ ថាចង់ឱ្យមានការងើបបះបោរប្រឆាំង ហើយឈានទៅផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល តាមវិធានការផ្ទុយនឹងគោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។
ស្ថាបនិកចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក អាឡិច ហ្គន់សាឡេស ដេវិតសុន (Alejandro Gonzalez Davidson) លើកឡើងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនបានទទួលស្គាល់សកម្មភាពរបស់ក្រុមយុវជនមាតាធម្មជាតិក៏ដោយ ប៉ុន្តែសកម្មភាពដែលពួកគាត់ធ្វើ ដោយសារការស្រឡាញ់បរិស្ថាននិងចង់ការពារធនធានធម្មជាតិ ហើយអ្វីដែលពួកគាត់កំពុងធ្វើនេះក៏ស្របទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាដែរ។
លោកថា៖ «ទោះបីជាក្រសួងមហាផ្ទៃថាយើងខុសច្បាប់ មិនបានចុះបញ្ជី ក៏យើងនៅតែធ្វើដដែល។ យោងទៅតាមច្បាប់កំពូលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា យោងទៅតាមមនសិការរបស់យើង យោងទៅតាមបេះដូងនិងក្ដីសុបិនរបស់យើង និងសកម្មជនពាក់ព័ន្ធ ហើយបើមើលទៅកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិក៏អនុញ្ញាតឱ្យយើងធ្វើដែរ»។
លោក អាឡិច បន្តថា គ្រប់សកម្មភាពរបស់ក្រុមយុវជនមាតាធម្មជាតិ គ្មានបំណងញុះញង់ អុចអាល កៀរគរកម្លាំង ឱ្យងើបបះបោរបង្កភាពចលាចលវឹកវរក្នុងប្រទេសដើម្បីផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ដូចការលើកឡើងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃឡើយ។
លោកថា៖ «ការញុះញង់ ការបង្កចលាចល វាគ្មានទេ! សកម្មជនបរិស្ថានគ្រាន់តែធ្វើវីដេអូរឿងទឹកលូ គ្រាន់តែធ្វើសកម្មភាពការពារបរិស្ថានប្រយោជន៍ជាតិ វាអត់មានគោលដៅណាទៅបង្កចលាចលដល់សង្គម គឺគ្មានទេ! ប៉ុន្តែភាសាក្រសួងមហាផ្ទៃ ក៏ដូចជាភាសាគណបក្សប្រជាជនប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ វាដដែលហ្នឹង»។
ភរិយាលោក យឹម លាងហ៊ី គឺអ្នកស្រី ម៉ៅ មិនទាន់អាចនិយាយអ្វីបានច្រើនទេ ដោយអ្នកស្រីរង់ចាំមើលការស៊ើបអង្កេតរបស់តុលាការបន្ថែមទៀតសិន។
ម្ដាយរបស់យុវជន លី ចាន់ដារ៉ាវុទ្ធ គឺអ្នកស្រី លី ចាន់ណាវី សុំមិនអត្ថាធិប្បាយនៅថ្ងៃនេះ។ ប៉ុន្តែកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនា អ្នកស្រីប្រាប់ វីអូឌី ថាការងារដែលកូនរបស់ធ្វើកន្លងមក ជាការងារការពារបរិស្ថានតែប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីថា៖ «សូមអរគុណដល់ពលរដ្ឋទាំងអស់ដែលជួយឈឺឆ្អាលពីរឿងការពារបរិស្ថាន និងជួយរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគាត់»។
លោក សំ សុគង់ មេធាវីការពារក្ដីឱ្យសកម្មជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់ មានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការស៊ើបអង្កេតរបស់តុលាការ និងធ្វើឱ្យសាធារណជនមានការភ័ន្តច្រឡំថាកូនក្ដីរបស់លោកបានប្រព្រឹត្តកំហុស។ មួយវិញទៀត លោកថា ការចេញសេចក្ដីប្រកាសបែបនេះ ក៏ជាការដាក់សម្ពាធលើតុលាការផងដែរ។
លោកថា៖ «ហាក់ដូចជាដាក់សម្ពាធទៅខាងចៅក្រមដែរ ដើម្បីឱ្យខាងចៅក្រមហ្នឹង បើសិនជាគាត់បើកការស៊ើបសួរ[លទ្ធផល]អត់មានកំហុសឬមាននោះ ក៏ធ្វើឱ្យគាត់មានការរារែកក្នុងការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចតាមសិទ្ធិនិងនីតិវិធីច្បាប់ដែរ»។
លោក សំ សុគង់ បន្តថា សកម្មភាពការងារកូនក្ដីរបស់លោកដែលធ្វើកន្លងមកនោះ គ្រាន់តែជាការងារសង្គមដើម្បីជួយការពារបរិស្ថានតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «សកម្មភាពកូនក្ដីរបស់គាត់កន្លងមក ដើម្បីសង្គម ដើម្បីជួយការពារបរិស្ថាន ហើយពួកគាត់ទាំងអស់ក៏បង្កើតជាចលនាមាតាធម្មជាតិ ដើម្បីការពារបរិស្ថាន ដើម្បីឱ្យបរិស្ថានមានគណនេយ្យភាព និងតម្លាភាព ដែលបង្កើតជាចលនាមហាជន ក៏ជាសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងកតិកាស្ដីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋនិងសិទ្ធិនយោបាយផងដែរ»។
ទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង បានឱ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីជួបជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជា លោកស្រី អេវ៉ា ង្វៀនប៊ិញ កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ លោកបានប្រាប់ទៅមន្ត្រីទូតរូបនេះថា ការចាប់ខ្លួនសកម្មជន៣រូប ដោយសារអាជ្ញាធរមានភស្តុតាងជាក់លាក់ច្បាស់លាស់ចំពោះសកម្មភាពដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្តកន្លងមក។
លោកថា ក្នុងនាមជាស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ គ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីការអនុវត្តច្បាប់និងផ្ដន្ទាទោសចំពោះអំពើល្មើសរបស់ពួកគេតែប៉ុណ្ណោះ។
យ៉ាងណា មន្ត្រីព័ត៌មាននៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា លោក ម៉ា ចិត្រា ចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ថាជារឿងអយុត្តិធម៌និងមិនសមហេតុផលឡើយ។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែលើកទឹកចិត្តនិងយកបញ្ហាដែលយុវជនលើកឡើងទៅដោះស្រាយ ជាជាងចោទប្រកាន់និងឃុំខ្លួនពួកគេបែបនេះ។
លោកយល់ថា៖ «រដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងគួរតែគិតគូរឡើងវិញជុំវិញបញ្ហាសកម្មជនបរិស្ថាន មានន័យថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែមានការលើកទឹកចិត្តយុវជនវិញទេ ឱ្យចូលរួមក្នុងកិច្ចការការពារបរិស្ថាន មិនមែនថាតែរឿងការបង្ហូរលូទឹកស្អុយហ្នឹងទេ ទាំងការចុះល្បាតព្រៃការពារព្រៃឈើដែលជាធនធានធម្មជាតិយើងជាដើម»។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ សកម្មជនបរិស្ថាន៤នាក់ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន ប៉ុន្តែម្នាក់ត្រូវបានដោះលែងវិញ ខណៈ៣នាក់ទៀត រួមមាន យុវជន លី ចាន់ដារ៉ាវុទ្ធ យុវជន យឹម លាងហ៊ី និងកញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា ត្រូវបានបញ្ជូនទៅតុលាការ។ ពួកគេទាំង៣នាក់ ព្រមទាំងស្ថាបនិកចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក អាឡិច ហ្គន់សាឡេស ដេវីតសុន (Alejandro Gonzalez Davidson) ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ»។
យ៉ាងនេះក្តី ក្រោយពីមានការចោទប្រកាន់និងឃុំខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់នោះ ក៏មានប្រតិកម្មជាច្រើនពីសាធារណជន អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិ រួមទាំងស្ថានទូតធំៗប្រចាំនៅកម្ពុជា ក្នុងនោះ ស្ថានទូតអាមេរិក ស្ថានទូតស៊ុយអ៊ែត និងអូស្រ្តាលី ជាដើម ដោយពួកគេទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងនិងទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ទៅលើយុវជនបរិស្ថានទាំងនោះឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។
គិតចាប់ពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០មក មានសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ ចំនួន៦នាក់ ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់និងឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារ ខណៈពួកគេបានចូលរួមសកម្មភាពជាច្រើនក្នុងកិច្ចការពារបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា៕
សង្គមស៊ីវិលនិងមន្ត្រីទូតស្នើតុលាការទម្លាក់បទចោទលើសកម្មជនបរិស្ថានវ័យក្មេង៤រូប
អង្គការជាតិ-អន្តរជាតិ រួមនឹងតំណាងទូតជិត១០០ស្ថាប័ន បង្ហាញការព្រួយបារម្ភនិងទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទៅលើសកម្មជនបរិស្ថានវ័យក្មេងចំនួន៤នាក់និងដោះលែងពួកគេឱ្យមានសេរីភាពវិញ។
