ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍ នៅភូមិរកា ឃុំរកា ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង កំពុងជួបបញ្ហាខ្វះស្បៀងអាហារ ធ្វើឱ្យជំងឺធ្វើទុក្ខខ្លាំង បច្ចុប្បន្នពួកគេរស់នៅជាមួយនឹងភាពអស់សង្ឃឹម។ ពលរដ្ឋទាំងនោះកន្លងមករស់ដោយបានជំនួយបន្តិចបន្តួចពីសប្បុរសជន ព្រោះមិនអាចទៅធ្វើកិច្ចការងារនៅឯណាបាន។
ស្របពេលនៃការរីករាលដាលកូវីដ-១៩ ពួកគាត់មិនទទួលបានជំនួយទៀតនោះទេ ជាហេតុធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ជីវភាព។
អ្នកស្រី យឿង អែម ជាពលរដ្ឋមួយរូបរស់នៅឃុំរកា ឃ្លានចំណីណាដែលមានរសជាតិផ្អែម ដើម្បីទ្រទ្រង់រាងកាយដ៏ស្គមស្គាំងរបស់គាត់ ក៏ប៉ុន្តែគាត់បានត្រឹមតែស្រមៃ ព្រោះថា សព្វថ្ងៃនេះ សូម្បីតែអង្ករក៏គាត់មានប៉ផុតប៉ផើយដែរ។ អ្នកស្រី និងពលរដ្ឋជាច្រើនគ្រួសារទៀតនៅក្នុងឃុំនេះ កំពុងប្រឈមនឹងការខ្វះស្បៀងអាហារប្រចាំថ្ងៃ។
ពលរដ្ឋនៅទីនោះ ភាគច្រើនជាអ្នកមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ តែមួយរយៈកាលកន្លងមកនេះ ហាក់ដូចជាខ្វះការយកចិត្តទុកដាក់ពីសំណាក់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ក្នុងខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាកំពុងមមាញឹកក្នុងការទប់ស្កាត់ការរាលដាលនៃវីរុសកូវីដ-១៩។
អ្នកស្រី យឿង អែម ផ្ទុកមេរោគអេដស៍អស់រយៈពេលជាង៨ឆ្នាំហើយ ហើយសព្វថ្ងៃរស់នៅជាមួយនឹងចៅស្រីម្នាក់ អាយុ៥ឆ្នាំ។ គ្រួសារអ្នកស្រីកំពុងតែជួបបញ្ហាកង្វះខាតស្បៀងនិងគ្រឿងបរិភោគ ដើម្បីជំនួយដល់រាងកាយ។ អ្នកស្រីថា ស្របពេលដែលមានបញ្ហាខ្វះខាត អ្នកស្រីមិនសូវជាស្រួលខ្លួនប៉ុន្មាននោះទេ ព្រោះសព្វថ្ងៃរស់នៅដោយពឹងអាស្រ័យតែទៅលើថ្នាំនិងគ្រឿងបរិភោគបន្តិចបន្តួច។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ដូចថាយើងខ្វះខាតអ៊ីចឹង បើមានអីហូបគ្រប់គ្រាន់ទៅ លេបថ្នាំទៅ អត់សូវធ្វើទុក្ខទេ! កាលណាបើថា ដូចថាអត់សូវមានចំណី អត់មានអីហូបក្នុងថ្ងៃនិងពេលល្ងាច ម៉ោង៧លេបថ្នាំហ្នឹង អត់មានអីហូប គឺថាវាថិកថាក់ដែរកូន ធ្វើទុក្ខអស់ដៃអស់ជើងដែរ បើថាយើងមានចំណីចំណុកហូបនេះហូបនោះទៅ អត់អី! ធ្វើធម្មតា អត់សូវអីទេ»។
ស្រ្ដីមេម៉ាយអាយុ៤១ឆ្នាំរូបនេះ មានប្រសាសន៍ថា មួយរយៈចុងក្រោយនេះ អ្នកស្រីធ្វើទុក្ខខ្លាំងដោយសារជំងឺប្រចាំកាយមួយនេះ ស្របពេលដែលអ្នកស្រីគ្មានចំណីផ្អែម ដូចជាផ្លែឈើនិងទឹកដោះគោសម្រាប់បរិភោគ ដូចគាត់ធ្លាប់ទទួលទានកន្លងមក។
នៅក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤ រឿងអកុសលមួយបានផ្ទុះឡើងនៅក្នុងឃុំរកានេះ ដោយសារតែមានករណីពលរដ្ឋក្នុងឃុំជិត៣០០នាក់ ត្រូវបានរកឃើញថា មានឆ្លងមេរោគហ៊ីវ (HIV) ក្រោយពីទទួលការចាក់ថ្នាំនិងចាក់សេរ៉ូមពីលោក យ៉ែម ជ្រិន ដែលកាលនោះតាំងខ្លួនជាពេទ្យនៅក្នុងភូមិ។ អ្នកឆ្លងមេរោគនេះមានចាប់តាំងពីកុមារតូចរហូតដល់មនុស្សវ័យប្រមាណ៨០ឆ្នាំ ហើយមានទាំងលោកតាអាចារ្យនិងព្រះសង្ឃផងដែរ។
ពេលនេះ លោក យ៉ែម ជ្រិន កំពុងជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២៥ឆ្នាំ ពីបទ «បើកកន្លែងពិគ្រោះព្យាបាលជំងឺដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីក្រសួងសុខាភិបាល បទប្រព្រឹត្តក្នុងចេតនាចម្លងមេរោគអេដស៍ទៅអ្នកដទៃ និងបទទារុណកម្ម ដែលមានស្ថានទម្ងន់ទោស»។ រីឯជនរងគ្រោះមួយចំនួនបានស្លាប់បាត់ទៅហើយ ហើយអ្នកនៅរស់ត្រូវបន្តរស់នៅទាំងត្រដរជាមួយជំងឺប្រចាំកាយនិងកង្វះស្បៀងអាហារប្រចាំថ្ងៃ។
លោកស្រី យឿង អែម មានប្រសាសន៍ថា គាត់ទទួលបានអំណោយពីអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំ យូរៗម្តងដែរ។ តែគាត់ឧស្សាហ៍ខ្វះអង្ករច្រកឆ្នាំងណាស់ ដោយសារតែគ្មានលុយទិញ ហើយចេះតែត្រដររស់បាន ដោយសារក្តីអាណិតអាសូររបស់អ្នកភូមិ ដែលឱ្យគាត់ខ្ចីអង្ករយកទៅដាំហូបដោះទ័លមួយគ្រាៗសិន។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «កូនឱ្យដែរ តិចតួច! យើងខ្វះខាតខ្លាំងទៅ ទៅរក[អ្នក]ដែលថាញាតិដែលស្គាល់ក្នុងភូមិហ្នឹង គេឱ្យខ្លះមក ដូចថាយើងអត់ ទៅជឿគេអ៊ីចឹងទៅ! មាន់មួយពីរលក់ទៅ ជឿអង្ករគេមួយអ៊ីចឹងទៅ! ពេលលក់បានអ៊ីចឹងយើងសងគេទៅ មាន់មួយត្រឹម២០ ០០០ [រៀល] ១៥ ០០០រៀល មានពីរបីអីទៅ […] អត់ដែរ គេមិនទារដែរ មានសងគេ ថ្ងៃណាសងគេ! អ៊ុំបានសងគេប្រុយដែរ បើអ៊ុំអត់ អត់បានយកទៅសងគេទេ គេអត់មកទារទេ ដឹងថាអត់»។
អ្នកស្រីបន្តថា បើទោះបីនៅក្នុងគ្រួសារទទួលបានបណ្ណក្រីក្រយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែមិនអាចកាត់បន្ថយភាពលំបាកបាននោះទេ ព្រោះក្នុងមួយខែបានត្រឹមតែ២០០ ០០០រៀល ក្នុងនោះត្រូវបែងចែកជា៣គ្រួសារ ទៅឱ្យកូន២គ្រួសារ និងខ្លួនឯង។ លោកស្រីបានលើកឡើងទាំងក្ដីអស់សង្ឃឹមនិងអួលដើមក ដោយស្នើសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលនិងសប្បុរសជនមេត្តាជួយដល់អ្នកស្រី។
អ្នកស្រី ព្រឹង វេញ ជាអ្នកភូមិផងរបងជាមួយដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ដែរនោះ និយាយថា មួយរយៈពេលនេះ អ្នកស្រីតែងតែមានអាការវិលមុខនិងអស់កម្លាំងខ្លាំង ដោយសារតែខ្វះទឹកដោះគោឆៅសម្រាប់បរិភោគ។
ស្រ្ដីវ័យ៦៤ឆ្នាំរូបនេះមិនអាចរកចំណូលមកផ្គត់ផ្គង់ខ្លួនឯងបាននោះទេ ក្រោយពីឆ្លងមេរោគនេះជាប់ខ្លួន។ កន្លងមក អ្នកស្រីធ្លាប់មានកូនស្រីម្នាក់ដែលទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ ផ្ញើលុយមកឱ្យចាយសម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវភាព ប៉ុន្តែជាច្រើនខែកន្លងមកនេះ កូនអ្នកស្រីមិនបានផ្ញើមកទេ ដោយគ្មានចំណូល ក្រោយពីគេផ្អាកពីការងារ ដោយសារតែការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩។
នៅពេលត្រូវបានសាកសួរអំពីបញ្ហាខាងលើនេះ អ្នកស្រី ស៊ឹម ពៅ ជាមេឃុំនៃឃុំរកា មានប្រសាសន៍ថា អ្នកស្រីមិនដឹងថាមានប្រជាពលរដ្ឋណាខ្លះដែលកំពុងតែជួបបញ្ហាខ្វះខាតនោះទេ។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «សំខាន់បើគាត់មានបញ្ហាអ្វីក៏ដោយ ឱ្យគាត់ទាក់ទងមកលេខខ្ញុំ ឬក៏មកជួបសាលាឃុំ ឬតាមមេភូមិ តាមរយៈមេភូមិ នៅពេលគាត់ជួបខ្វះខាតស្បៀងនៅពេលកូវីដនេះ ឬមកជួបខ្ញុំ នៅសាលាឃុំមានស្បៀងមួយចំនួនដែរ ទុកជួយចែករំលែកគាត់»។
អ្នកស្រីមេឃុំ បានសុំទោសដែលមួយរយៈកន្លងមកនេះ ខាងអាជ្ញាធរឃុំមិនបានចុះទៅសួរសុខទុក្ខប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានដិតដល់ និងផ្ដល់ប្រឹក្សាយោបល់ដល់ពលរដ្ឋកើតជំងឺ។ ប៉ុន្តែកន្លងមក អ្នកស្រីថា មានក្រុមគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្ត បានមកជួយផ្នែកប្រឹក្សាយោបល់ជាហូរហែដែរ តែដោយឡែកប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្រុមគ្រូពេទ្យទាំងនោះចប់អាណត្តិ ហើយគ្មានកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់បន្ត ទើបធ្វើឱ្យពលរដ្ឋហាក់មានភាពឯកាបន្តិច។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «កាលដែលពួកខ្ញុំ វគ្គមុនមាន សព្វថ្ងៃនេះសេវាកម្ម អត់បានចុះអប់រំនោះទេ ព្រោះអីខាងអង្គការប្រាំៗនាក់ បានចប់អស់ហើយ ផ្នែកដែលថាមួយក្រុមៗផ្ទុះមេរោគអេដស៍អ៊ីចឹង គឺអត់មានលុយឧបត្ថម្ភគាត់ ចុះផ្សព្វផ្សាយតាមភូមិនីមួយៗអ៊ីចឹង តែខ្ញុំខ្វះខាតឆ្នាំនេះទៅ ក៏សម្រាកមួយរយៈសិនទៅ»។
អ្នកស្រីក៏បានប្រាប់ឱ្យដឹងដែរថា ពលរដ្ឋដែលស្លាប់ដោយសារជំងឺអេដស៍មានចំនួន៤០នាក់ ហើយសព្វថ្ងៃអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍មានត្រឹមតែ២៧៥នាក់។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី កត់សម្គាល់ថា មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ហាក់ដូចជាមានការមើលរំលងលើសុខទុក្ខរបស់អ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅក្នុងឃុំរកានេះ។ លោកស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យបានដិតដល់ចំពោះជនរងគ្រោះទាំងនោះឡើងវិញ នៅពេលដែលពួកគេគ្មានលទ្ធភាពធ្វើអ្វីបានដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតដោយខ្លួនឯង។
លោកថា៖ «ភាពរងគ្រោះនៅរកា ទីមួយ រដ្ឋាភិបាលត្រូវផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ ជាពិសេសលើការថែទាំសុខភាព ប៉ុន្តែទី២ ដោយសារតែគាត់មិនអាចចេញទៅរកស៊ីនៅខាងក្រៅបាន ហើយម៉្យាងទៀតសុខភាពរបស់គាត់ក៏មិនអាចរឹងមាំដូចអ្នកដទៃ អ៊ីចឹងរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែត្រៀមលក្ខណៈនៅក្នុងស្ថានភាព លទ្ធភាពបែបណាមួយ ដើម្បីជួយឧបត្ថម្ភស្បៀងជាប្រចាំដល់ពលរដ្ឋ ចំនួនមិនច្រើនទេ ចំនួនមួយឃុំទេ បើសិនជារដ្ឋាភិបាលមានការគិតគូរ ខ្ញុំគិតថាមិនពិបាកទេ»។
កាលពីមិនទាន់ឆ្លងមេរោគអេដស៍ចូលទៅក្នុងខ្លួន អ្នកស្រី ព្រឹង វេញ មានប្រសាសន៍ថា គាត់អាចលក់ដូរនំចំណីបានខ្លះគ្រាន់ទ្រទ្រង់ជីវភាព ប៉ុន្តែមកដល់បច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រីមិនអាចនៅលក់ដូរបានទេ ព្រោះខ្លាចមិនមានអ្នកមកទិញ ណាមួយកន្លងមកធ្លាប់មានគេរើសអើង មិនសូវចង់រាប់អានអ្នកស្រីផងដែរ។ អ្នកស្រីបន្តថា ដោយសារតែការលំបាកស្មុគស្មាញ ធ្លាប់បានធ្វើឱ្យអ្នកស្រីមានគំនិតចង់សម្លាប់ខ្លួនម្តងៗដែរ ព្រោះមិនដឹងជារស់ដើម្បីអ្វី។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «លើកមុនគិត ប៉ុន្តែឥលូវដូចថាចង់រស់នៅបានមើលចៅ គ្រាន់បានជួយចិញ្ចឹមទៅ បានរស់ទៅមុខទៀត តែមិនដឹងថាទៅរកណា [ទៅប្រកបមុខរបររកស៊ី] ទៅរកអី? បើទៅរកធ្វើអត់រួច មិនដឹងទៅរកអី»៕
អត្ថបទទាក់ទង
មនុស្សចាស់និងជនងាយរងគ្រោះខ្លះនៅតែត្រូវបានគេមើលរំលងនៅក្នុងសង្គម
មនុស្សវ័យចំណាស់និងជនងាយរងគ្រោះមួយចំនួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តួយ៉ាងដូចជា ជនពិការ ជនទីទ័លក្រ នៅតែត្រូវបានគេមើលរំលងនៅក្នុងសង្គម។
