មនុស្សវ័យចំណាស់និងជនងាយរងគ្រោះមួយចំនួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តួយ៉ាងដូចជា ជនពិការ ជនទីទ័លក្រ នៅតែត្រូវបានគេមើលរំលងនៅក្នុងសង្គម។
អ្នកស្រី ញឹម ខេន វ័យ៨០ឆ្នាំ ជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងភូមិក្តីបឹង ឃុំវិហារធំ ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម បានរៀបរាប់ថា គាត់រស់នៅក្នុងផ្ទះជាមួយកូនពៅដែលមានសមាជិកក្នុងបន្ទុកចំនួន៥នាក់។ ស្ត្រីរូបនេះត្រូវមានភារកិច្ចជាអ្នកមើលថែទាំចៅៗចំនួន២នាក់ដែលមានអាយុត្រឹមតែ៣ឆ្នាំនិង៤ឆ្នាំ ខណៈពេលកូននិងកូនប្រសាររបស់គាត់ត្រូវចំណាកស្រុកទៅធ្វើការសំណង់នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
គាត់តែងតែទទួលថវិកាពីកូនរបស់គាត់ផ្ញើមកផ្ទះក្នុងមួយខែប្រមាណ៦០ ០០០ ទៅ៧០ ០០០រៀលប៉ុណ្ណោះ សម្រាប់ចំណាយលើគ្នាបីនាក់។ ជាទូទៅ ប្រាក់ប៉ុណ្ណេះ គឺមិនគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។
ស្ត្រីវ័យចំណាស់រូបនេះបានអះអាងថា អ្នកស្រីធ្លាប់ទទួលបានបណ្ណក្រីក្រដែរ តែវាបានផុតកំណត់ទៅហើយកាលពីឆ្នាំមុន ហើយខាងអាជ្ញាធរក៏មិនបន្តផ្តល់បណ្ណនោះឱ្យអ្នកស្រីទៀតដែរ ដោយសារឃើញអ្នកស្រីមានផ្ទះរស់នៅធំជាងមុន។
អ្នកស្រី ញឹម ខេន និយាយថា៖ «ខ្ញុំបានអាណត្តិដំបូងបង្អស់[បណ្ណក្រីក្រ] តែឥលូវដាច់ទៅ! ខ្ញុំបាន[បណ្ណក្រីក្រ] មិនមែនថា មិនបានទេ អាណត្តិដំបូងបាន ហើយផុតឆ្នាំទៅ អត់បានវិញ គេថាផុតហើយ។ ខ្ញុំមិនទៅលាក់អីទេ ខ្ញុំនៅមើលកូនឱ្យគេ ដល់គេធ្វើផ្ទះធំទ្រនំខ្ពស់ គេថាខ្ញុំមាន ប៉ុន្តែខ្ញុំរស់ដោយសារកូនទេ។ បើកូនបន្តក់មកក៏បានទៅ បើកូនមិនបន្តក់មកទេក៏អត់ទៅ បានញាតិក្បែរខាងគេឃើញខ្ញុំចាស់ហើយ គេហុចលិចហុចកើតមកសព្វថ្ងៃហ្នឹង ភ្នែកហ្នឹងមើលមិនចង់ឃើញទេ»។
រីឯស្ត្រីម្នាក់ទៀតដែលរស់នៅក្នុងភូមិក្តីបឹងនេះដែរ គឺអ្នកស្រី ពេជ្រ សុខម បានរៀបរាប់ថា អ្នកស្រីមានកូននៅក្នុងបន្ទុកចំនួន៤នាក់ ក្នុងនោះ កូនច្បងអាយុ២១ឆ្នាំ ជាជនពិការស្វិតដៃជើងតាំងពីកុមារភាព និងមិនអាចរៀនសូត្រនិងធ្វើការអ្វីបានទេ ខណៈស្វាមីរបស់អ្នកស្រីក៏មានជំងឺប្រចាំកាយទៀតផង។ ស្វាមីរបស់អ្នកស្រីជាអ្នករករបរនេសាទ ដែលអាចរកប្រាក់បានត្រឹមមួយថ្ងៃចាយមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីបន្តថា ខ្លួនក៏ធ្លាប់ទទួលបានបណ្ណក្រីក្រ (បណ្ណសមធម៌) ពីមុនមកដែរ ប៉ុន្តែវាបានផុតកំណត់ទៅ ហើយក៏មិនដែលបានទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភដែលរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ដល់ជនក្រីក្រក្នុងវិបត្តិកូវីដ-១៩ នេះឡើយ។ អ្នកស្រីធ្លាប់ទៅស្នើសុំធ្វើបណ្ណក្រីក្រជាថ្មី កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ តែគេថា អ្នកស្រីមានទូក[ដោយប្ដីជាអ្នកប្រកបរបរនេសាទ] ទើបគេមិនឱ្យ។
អ្នកស្រីសំណូមពរដល់រដ្ឋាភិបាលជួយផ្តល់បណ្ណក្រីក្រ យ៉ាងហោចណាស់ក៏បានជួយដល់កូនពិការរបស់គាត់ម្នាក់ដែរ។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «បណ្ណក្រីក្រមានដែរ តែទៅសួរគេ គេថាខ្ញុំផុតកំណត់! ខ្ញុំថាបើមិនបានឱ្យខ្ញុំទេ ឱ្យកូនខ្ញុំមួយក៏បានដែរ គេថាខ្ញុំមានទូក ទូកគ្រាន់រកត្រីតិចតួច។ ដល់ពេលប្តីខ្ញុំឈឺទៅ ខ្ញុំលក់បង់អង្គការអស់ទៅ ខ្ញុំមានអីរករាល់ថ្ងៃ»។
យ៉ាងណាក្តី មេភូមិក្តីបឹង លោក នាដ ភៀត មានប្រសាសន៍ថា នៅភូមិរបស់គាត់ភាគច្រើនជាកសិកនិងអ្នកនេសាទ ដែលមានប្រជាជនសរុបចំនួន៣៤០គ្រួសារ ហើយក្នុងនោះមានគ្រួសារតែជាង៨០គ្រួសារប៉ុណ្ណោះដែលទទួលបានបណ្ណក្រីក្រ។
លោកថា មានពលរដ្ឋខ្លះថាខ្លួនក្រីក្រ តែពេលអាជ្ញាធរចុះពិនិត្យស្ថានភាពរស់នៅដោយផ្ទាល់ ឃើញមានម៉ូតូថ្មី ដី ផ្ទះ ខណៈពលរដ្ឋខ្លះទៀត កាលពីសម្ភាសន៍បីឆ្នាំមុន មានបណ្ណក្រីក្រហើយ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នមានជីវភាពធូរធារ តែបណ្ណក្រីក្រមិនទាន់អស់សុពលភាព ចំណែកពលរដ្ឋក្រីក្រខ្លះទៀតសម្ភាសមិនជាប់ក៏មាន។
លោក នាដ ភៀត មានប្រសាសន៍ថា៖ «អ្នកគេអ្នកសម្ភាសសារក្រោយ សុទ្ធតែត្រឹមត្រូវហើយ! ឃើញគេចុះមកសម្ភាសសារក្រោយ អាខ្លះគ្នាក្រដែរ គ្នាមិនជាប់ មិនដឹងធ្វើម៉េច គាត់ថាក្រ តែគេសួរទៅ វាអត់ជាប់។ គេមកធ្វើ[សម្ភាស]សារក្រោយនេះ គេចម្រាញ់អស់ហើយ ឃុំគេដើរសម្ភាសសព្វគ្រប់អស់ហើយ អ្នកខ្លះថាខ្ញុំក្រដែរអីក្រដែរ រួចអត់ជាប់ ហើយ[ចង់ឱ្យខាងមន្ត្រីមូលដ្ឋាន]ធ្វើម៉េច»។
ស្ត្រីមេម៉ាយវ័យចំណាស់ម្នាក់ទៀតមកពីខេត្តព្រៃវែង អ្នកស្រី វ៉ា យឺ បច្ចុប្បន្នកំពុងប្រកបរបររកស៊ីជាអ្នកដើរអូសរទេះអេតចាយតែម្នាក់ឯង នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា អ្នកស្រីមានបណ្ណសមធម៌ដែលទៅពេទ្យមិនតម្រូវឱ្យមានការបង់ប្រាក់ទេ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីមិនបានទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភសម្រាប់ជនក្រីក្រប្រចាំខែនោះឡើយ។
បច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រី វ៉ា យឺ កំពុងរស់នៅក្នុងសង្កាត់ទួលសង្កែ ខណ្ខឫស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ ចាប់តាំងពីអ្នកស្រីបានត្រលប់មកពីប្រទេសថៃ ទៅនៅស្រុកកំណើតវិញជាមួយកូនប្រុស។ ប៉ុន្តែជាអកុសល កូនប្រុសរបស់អ្នកស្រីបានស្លាប់កាលពីជាង១ឆ្នាំមុនទៅហើយ។ អ្នកស្រីបន្តថា រស់ជាស្ត្រីមេម៉ាយ ជាជនពិការ គឺពិបាករកការងារធ្វើណាស់។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ចាស់ទៅពិបាកណាស់ គេចិត្តអាក្រក់ណាស់ ខ្ញុំវាទ័ល! បើសិនជាក្រមិនអីទេ ស៊ីឈ្នួលគេ គេមិនយក មិនដឹងធ្វើម៉េច! ពីមុនយើងក្មេង បកខ្ទឹមបកអីឱ្យគេ ឥលូវគេអត់យកទេ»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី បានមានប្រសាសន៍ថា មនុស្សវ័យចំណាស់ ជនពិការ និងពលរដ្ឋក្រីក្រមួយចំនួន បានពឹងផ្អែកទាំងស្រុងពីជំនួយរបស់ក្រុមគ្រួសារបស់ពួកគេ ហើយក៏ក្លាយជាបន្ទុកមួយរបស់គ្រួសារនីមួយៗ។ លោកបន្តថា បើពួកគេរស់នៅក្នុងគ្រួសារដែលមានជីវភាពធូរធារ មិនសូវប្រឈមជាមួយបញ្ហាធំប៉ុន្មានទេ តែបើរស់នៅក្នុងក្រុមគ្រួសារដែលមានជីវភាពខ្សត់ខ្សោយឬខ្វះការឧបត្ថម្ភពីសាច់ញាតិ គឺជាទុក្ខលំបាកដ៏ខ្លាំងមួយដែលត្រូវប្រឈមមុខក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃក្នុងសង្គម។
លោក ប៉ិច ពិសី បន្តទៀតថា បើសិនជាកម្ពុជាមិនអាចរៀបចំប្រព័ន្ធសង្គមកិច្ចឱ្យរឹងមាំ ដែលហៅថា ការការពារប្រព័ន្ធសង្គមឱ្យមាំទេ ពលរដ្ឋខ្មែរអាចមានបន្ទុកធ្ងន់ ដោយសារត្រូវដោះស្រាយជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ដូចជា បញ្ហាសិក្សារបស់កូន ការចំណាយលើថ្នាំសង្កូវ និងឪពុកម្តាយចាស់ជរា ជាដើម។
លោក ប៉ិច ពិសី ថ្លែងថា៖ «ពលរដ្ឋដែលរស់នៅកៀកក្បែរនឹងបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ ច្រើនរហូតដល់៤,៥លាននាក់ ហ្នឹងគេថារស់នៅក្បែរក្រ! ហើយអ្នកដែលក្រតែម្តង ឥលូវមានកំណើន តាមទិន្នន័យរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិហ្នឹង គឺដល់ទៅ១៧ភាគរយ បានន័យថា អ្នកក្រច្រើន! បើយើងផ្ទឹមនឹងចំនួន១៦លាននាក់ជាង បានន័យថា យើងមានអ្នកក្រចូលប្រហែល៦លាននាក់ទៅហើយ ៦[ទៅ]៧លាននាក់។ អ្នកក្របូកនឹងអ្នកក្បែរក្រ បានន័យថា ពួកគាត់ទាំងនោះមិនមានលទ្ធភាពជួយជ្រោមជ្រែងកូនគាត់ឬឪពុកម្តាយគាត់ទេ គាត់មានបន្ទុកធ្ងន់ណាស់»។
លោកបន្តថា ដល់ពេលដែលកម្ពុជាត្រូវគិតគូរការកសាងមជ្ឈមណ្ឌលចាស់ជរា ជនងាយរងគ្រោះ ជនពិការ និងជនវិកលចរិត ជាដើម ព្រោះកាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋត្រូវមើលថែពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន។
យ៉ាងណាក្តី លោក ថេង បញ្ញាធន ប្រតិភូរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកអគ្គនាយកផែនការនៃក្រសួងផែនការ មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា បានមានប្រសាសន៍ថា ដើម្បីទទួលបានបណ្ណសមធម៌ តម្រូវឱ្យមានការវាស់វែងដើម្បីរកអត្តសញ្ញាណអ្នកក្រីក្រ ដោយការវាស់វែងនោះធ្វើឡើងតាមរយៈសម្រង់សំណួរនិងការដាក់ពិន្ទុទៅតាមការឆ្លើយរបស់សាម៉ីខ្លួនដែលស្នើសុំ។
លោកបន្តថា បើពលរដ្ឋដែលបានដាក់ពាក្យស្នើសុំបណ្ណសមធម៌ ឆ្លើយសំណួរបានពិន្ទុ៦៩ គឺខ្ពស់ បានន័យថា ក្រីក្រខ្លាំង បើពិន្ទុល្មម គឺក្រល្មម បើពិន្ទុកាន់តែតិច នោះមិនជាប់នោះទេ។ សម្រាប់ជនងាយរងគ្រោះ ដូចជា កុមារ ចាស់ជរា ជនពិការ ជនក្រីក្រ ដែលជាលក្ខខណ្ឌពិសេសនោះ លោកថា រដ្ឋាភិបាលនឹងផ្តល់បណ្ណសមធម៌ដល់ជននោះតែម្តង។
ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក្តី លោកថា ក្នុងករណីមានជនក្រីក្រដែលមិនអាចទទួលបានបណ្ណក្រីក្រ ពួកគេអាចប្តឹងតវ៉ាទៅថ្នាក់លើ ដើម្បីចុះទៅពិនិត្យបាន។
លោក បញ្ញាធន ថ្លែងថា៖ «ក្រសួងផែនការមាន Hotline [លេខទូរសព្ទទំនាក់ទនងទាន់ហេតុការណ៍] គឺសម្រាប់ប្តឹងមក បើកន្លែងណាឃើញឈ្មោះ”ក” ឈ្មោះ”ខ” ដូចកន្លងមក គឺតាមហ្វេសប៊ុកតាមអីហ្នឹង គាត់ប្តឹងមកខ្ញុំ អ៊ីចឹងខ្ញុំដែលជាថ្នាក់ដឹកនាំត្រួតពិនិត្យការងារ ឧបមាថា នៅឯណា រាជធានីភ្នំពេញ នៅខណ្ឌណា! អ៊ីចឹងខ្ញុំបញ្ជាទៅខាងមន្ទីរផែនការរាជធានី ឱ្យចុះទៅមើល អ្វីដែលគេប្តឹងវាពិតប្រាកដអត់! បើមើលពិតប្រាកដ គេធ្វើការជាមួយឃុំ-សង្កាត់ដើម្បីកំណត់»។
នាយកអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ (UNDP) ប្រចាំកម្ពុជា លោក នីក បេរេសហ្វ័ដ (Nick Beresford) បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយកាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា ថាលោកចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដាក់ចេញនូវប្រព័ន្ធសោធននិវត្តន៍ និងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមសម្រាប់មនុស្សចាស់ ក្នុងពេលដែលចំនួនប្រជាជនវ័យចំណាស់នៅកម្ពុជាអាយុចាប់ពី៦០ឆ្នាំឡើងទៅ កំពុងកើនឡើង។ លោកថា បើទោះបីជាពេលនេះកម្ពុជា គឺជាប្រទេសដែលមានប្រជាជនវ័យក្មេងច្រើនក៏ដោយ ប៉ុន្តែស្ថានភាពនេះនឹងមិននៅបែបនេះរហូតនោះឡើយ។
បើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាជាប្រទេសដែលមានប្រជាជនវ័យក្មេងច្រើនជាងគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក៏ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងនេះ ប្រទេសនេះក៏កាន់តែមានប្រជាជនវ័យចំណាស់កើនឡើងផងដែរ។
អង្គការនេះបន្តថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ កម្ពុជាមានប្រជាជនវ័យចំណាស់អាយុចាប់ពី៦០ឆ្នាំឡើងទៅ ចំនួនជិត៩% នៃប្រជាជនសរុប ពោលគឺកើនឡើងជាង៥% បើធៀបនឹងពីរទសវត្សរ៍កន្លងទៅ។ ចំនួននេះនឹងកើនឡើងដល់ទៅ២១% ក្នុងឆ្នាំ២០៥០ខាងមុខ ដែលមានន័យថា ប្រសិនបើគ្មានជំនួយឬគោលនយោបាយគាំពារសង្គមច្បាស់លាស់ពីរដ្ឋនោះទេ នោះប្រជាជនក្នុងវ័យកម្លាំងពលកម្ម នឹងក្លាយជាអ្នកទទួលបន្ទុករ៉ាប់រងជួយឧបត្ថម្ភគាំទ្រដល់ក្រុមមនុស្សវ័យចំណាស់ដែលមានចំនួនកាន់តែច្រើនឡើងនោះ៕
អត្ថបទទាក់ទង