វិស័យសុខាភិបាល ជាវិស័យអាទិភាពមួយក្នុងចំណោមវិស័យអាទិភាពជាច្រើនទៀតដែលរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់ប្រកាសពីការគិតគូរ និងជំរុញវិស័យនេះឱ្យកាន់តែរីកចម្រើនបន្ថែមទៀត ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់ពលរដ្ឋ និងជាការឆ្លើយតបចំពោះការរិះគន់លើវិស័យនេះកន្លងមកផងដែរ។
យ៉ាងណា ពលរដ្ឋកម្ពុជាមួយចំនួននៅតែបង្ហាញក្តីបារម្ភពីសេវាសុខភាពនិងការព្យាបាលជំងឺពេលឈឺថ្កាត់ម្តងៗ ទាំងគុណភាពនិងការចំណាយ។ រីឯអ្នកក្រដែលគ្មានលទ្ធភាពក្នុងការព្យាបាល រឹតតែព្រួយបារម្ភថែមទៀត ដោយសារតែមិនមានទាំងបណ្ណសមធម៌ឬបណ្ណក្រីក្រ និងថែមទាំងគ្មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ពិនិត្យព្យាបាលជំងឺនៅមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋជាដើម។
វ័យ៥២ឆ្នាំ អ្នកស្រី លឹម ហេន មានសមាជិកគ្រួសារបីនាក់នៅក្នុងបន្ទុក។ អ្នកស្រីរស់នៅក្នុងភូមិក្តីបឹង ឃុំវិហារធំ ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម។ អ្នកស្រីមានជំងឺដុំក ឬ ជំងឺពកក វិវត្តប៉ះពាល់ដល់ភ្នែក និងមានបញ្ហាបេះដូង ដែលត្រូវឡើងមកពិនិត្យសុខភាពជារៀងរាល់ខែនៅឯមន្ទីពេទ្យព្រះអង្គឌួង រាជធានីភ្នំពេញ។
ស្ត្រីរូបនេះមានជំងឺប្រចាំកាយនេះរយៈពេល៣ឆ្នាំមកហើយ ហើយដោយសារជំងឺនិងថ្លៃព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យត្រូវចំណាយអស់ច្រើន អ្នកស្រីបានបង្ខំចិត្តលក់ដីស្រែរបស់ខ្លួនអស់ចាប់តាំងពីធ្លាក់ខ្លួនឈឺលើកដំបូងមកម៉្លេះ។
ក្នុងជីវភាពលំបាក ហើយមានជំងឺថែមទៀតបែបនេះ អ្នកស្រីបានត្រឹមធ្វើការងារស៊ីឈ្នួលគេបន្តិចបន្ដួចនៅក្នុងភូមិ ដូចជា លាងចាន ច្រូតកាត់ ដាំបន្លែឱ្យគេប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីរកចំណូលជួយដល់គ្រួសារ ខណៈប្តីរបស់អ្នកស្រីគឺជាអ្នកនេសាទនៅបឹងក្បែរផ្ទះ។ រីឯកូនស្រីអាយុ១៦ឆ្នាំ ធ្វើការជាអ្នកលាងចាងឱ្យគេនៅឯទីរួមខេត្តកំពង់ចាម។
ថ្លៃចំណាយអស់ច្រើន ពេលត្រូវទៅមន្ទីរពេទ្យម្តងៗ រួមទាំងថ្លៃសោហ៊ុយឡានទៅមក ថ្លៃពិនិត្យផ្សេងៗត្រូវចំណាយប្រមាណ១០ម៉ឺនរៀល ព្រមទាំងថ្លៃទិញថ្នាំពេទ្យផ្សេងទៀត ដែលជាទូទៅអ្នកស្រីទិញនៅម្តុំផ្សារតាប៉ាង សម្រាប់លេបរយៈពេល១ខែ។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ទាំងអួលដើមកថា៖ «ទៅពេទ្យម្តងៗអស់ជាង៩០ ០០០[រៀល] ថ្លៃសំបុត្រចូល១៥ ០០០រៀល ថ្លៃពិនិត្យឧបកណ៍អេកូ២៥ ០០០រៀលទៀត ថ្លៃជួសឈាម៤០ ០០០រៀលទៀត។ អ្នកគ្រូគិតមើលទៅ ខ្ញុំគ្មានលទ្ធភាពទៅទៀតទេ! ខ្ញុំស្តាយកូនទេ ខ្ញុំចាស់ចំណាស់ប៉ុណ្ណេះហើយ ខ្ញុំស្តាយកូនខ្ញុំទេ កុំអីខ្ញុំដេកងាប់ហើយ»។
អ្នកស្រីបន្តថា គាត់ធ្លាប់បានស្នើសុំបណ្ណក្រីក្រច្រើនដងហើយ តែត្រូវបានអាជ្ញាធរបដិសេធ ក្រោមហេតុផលថា អ្នកស្រីមិនគ្រប់តាមលក្ខខណ្ឌគេតម្រូវ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «គេថាយើងមានផ្ទះដេក [ចំណែក]គេក្រីក្រ គេឱ្យតែអ្នកគ្មានសោះ ខ្ញុំមានផ្ទះដេក តែផ្ទះខ្ញុំទ្រេតអស់ហើយ របូតក្បឿងរបូតអីអស់ហើយ ផ្ទះហ្នឹងនោះ! រួចកូនខ្ញុំមិនដឹងមានអីនៅទេ អត់ពីខ្ញុំទៅ [ស្លាប់]។ អ្នកគ្រូអើយ! រសាត់អណ្តែតហើយ។ […] ខែកញ្ញា [២០២០] ថ្ងៃ១៣ ខ្ញុំទៅពេទ្យអង្គឌួង ខ្ញុំទៅសុំគេធ្វើសំបុត្របញ្ជាក់ពីភូមិឃុំឱ្យហើយ ទៅដល់លោកគ្រូពេទ្យអង្គឌួង គាត់អត់ទទួលទេ គាត់ថា បង លឹម ហេន អើយ! ខ្ញុំអត់ទទួលបងឯងទេ ព្រោះអីបងអត់មានបណ្ណក្រីក្រពិតប្រាកដ។ អានេះបញ្ជាក់ចេញពីភូមិឃុំទេ អាហ្នឹងធ្វើសំបុត្របញ្ជាក់ទេ គេដេញឱ្យខ្ញុំយកសំបុត្រហ្នឹងទុកវិញទៅ រួចខ្ញុំអត់មានលុយ ខ្ញុំមកវិញទទេមក»។
ដូចគ្នានេះដែរ ពលរដ្ឋរស់នៅសង្កាត់បឹងសាឡាង ខណ្ខទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ ដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះពេញ អ្នកស្រី ឆេង ជាស្ត្រីមេផ្ទះ មានកូន៣នាក់ក្នុងបន្ទុក។ អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា គាត់និងសាច់ញាតិ រួមជាមួយជនក្រីក្រដទៃទៀត គ្មានបណ្ណសមធម៌ឬបណ្ណក្រីក្រ និងបណ្ណ ប.ស.ស សម្រាប់ចូលមន្ទីរពេទ្យទេ ដូច្នេះ ពួកគាត់ត្រូវចំណាយថវិកាភ្លាមៗ រាល់ពេលចូលពិនិត្យឬព្យាបាលជំងឺនៅមន្ទីរពេទ្យម្តងៗ។
អ្នកស្រីរៀបរាប់ថា ស្វាមីគាត់ធ្លាប់គ្រុនពោះវៀន ចូលពេទ្យឯកជនចំណាយអស់ថវិការាប់រយដុល្លារ។ ចំណែកឪពុករបស់អ្នកស្រីមានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ រយៈពេលជិតមួយឆ្នាំចុងក្រោយ ចំណាយថវិកាអស់ជិត១០ ០០០ដុល្លារ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «អស់ច្រើនដែរ ទៅម្តងរាប់រយៗ [ដុល្លារអាមេរិក] ១ខែជាង ទៅម្តង ជិត១ពាន់ [ដុល្លារ] ដែរ! អាហ្នឹងទៅដេកតែ២ថ្ងៃ១យប់ អស់ជិតមួយពាន់ [ដុល្លារ] ដែរ។ អាហ្នឹងមានលុយ បើគ្មានលុយ គេមិនមើលទេ គេមើលដែរ ប៉ុន្តែទុកក្រោយគេ។ ពេទ្យរដ្ឋបង់លុយមុនទៀត មិនមែនពេទ្យឯកជន [ពេលឈឺ]ចូលទៅ គេធ្វើហើយអស់ ដល់ថ្ងៃចេញបានគិតលុយ។ ពេទ្យរដ្ឋចូលទៅបង់លុយមុន បង់លុយហើយស្អែកឡើងដល់ថ្ងៃបង់លុយ មកយករាល់ថ្ងៃ ពិបាកណាស់ កុំឈឺ»។
ទាក់ទិនបញ្ហាសេវាកម្មសុខាភិបាលនេះ រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាល លោកស្រី ឱ វណ្ណឌីន ធ្លាប់មានប្រសាសន៍តាមប្រព័ន្ធតេឡេក្រាម កាលពីចុងឆ្នាំ២០២០ថា សេវាសុខាភិបាលនៅតាមមន្ទីរពេទ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា កាន់តែមានភាពល្អប្រសើរឡើងទៅតាមកម្រិតនិងតាមទីកន្លែង ហើយភាពពេញចិត្តសេវាក៏កាន់តែកើនឡើង ដែលធ្វើឱ្យមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋកន្លែងខ្លះមានអ្នកជំងឺមកទទួលសេវាច្រើន។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា បណ្ណ ប.ស.ស ប្រើសម្រាប់កម្មករនិងមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល ចំណែកបណ្ណក្រីក្រប្រើសម្រាប់ជនក្រីក្រនៅមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋជាអ្នកចេញថ្លៃ។ លោកស្រីបន្ថែមថា បើពលរដ្ឋមិនមានបណ្ណក្រីក្រ អាចជម្រាបទៅមន្ទីរពេទ្យដែលមានគណៈកម្មការឬក្រុមការងារនៅទីនោះ អាចវាយតម្លៃនិងផ្តល់ការលើកលែងបង់ថ្លៃបាន។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី នៅមានប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួនទៀត ទោះបីជាមិនមែនជាអ្នកក្រីក្រ តែមិនទុកចិត្តលើសេវាពេទ្យស្រុកខ្មែរនៅឡើយទេ ហើយក៏បានសម្រេចចិត្តទៅព្យាបាលជំងឺនៅបរទេស បើទោះបីជាត្រូវចំណាយអស់ច្រើនជាងការព្យាបាលនៅក្នុងស្រុកក្តី។
ជាមន្រ្តីរាជការចូលនិវត្តន៍មួយរូបរស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ ដែលបដិសេធមិនផ្តល់ឈ្មោះពេញ លោក ទី មានប្រសាសន៍ថា កាលពីជាង២ឆ្នាំមុន លោកប្រថុយទៅវះកាត់ជំងឺកៀបសរសៃនិងសន្លាក់ នៅប្រទេសវៀតណាម ដែលបានពិនិត្យនិងសម្រាកព្យាបាលជំងឺនៅទីនោះចំនួន១៩ថ្ងៃ ដោយមានសាច់ញាតិទៅជាមួយបីនាក់។
លោកបន្តថា មុនពេលមានកូវីដ-១៩ ជារៀងរាល់ខែ លោកត្រូវទៅបើកថ្នាំនិងពិនិត្យសុខភាពនៅមន្ទីរពេទ្យដែលមានសាខានៅរាជធានីភ្នំពេញ។ លោកត្រូវចំណាយប្រាក់អស់១០០ដុល្លារ ឬជាង១០០ដុល្លារ រៀងរាល់ខែ។ លោកមានបណ្ណ ប.ស.ស ដែរ តែពេទ្យនោះគេមិនទាន់ទទួល ត្រូវគិតលុយទាំងអស់។
លោកថ្លែងថា៖ «ចុះយើងដឹងហើយ ពេទ្យស្រុកខ្មែរយើងចេះតែនេះ ឮគេថាវៀតណាមល្អ វាស្រួលអី យើងចេះតែទៅតាមគេ។ [ …] ចុះយើងធ្លាប់នៅនេះហើយ តាំងពីប៉ុន្មានឆ្នាំហើយ ជាប់ហ្នឹង ជាប់រហូត គ្រូពេទ្យមើលចេះតែជាប់ជាមួយគ្រូពេទ្យហ្នឹងរហូតទៅណា»។
ទាក់ទងករណីនេះ នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ ខាណា លោក ជួប សុខចំរើន ទទួលស្គាល់ថា សេវាសុខាភិបាលសាធារណៈនៅកម្ពុជា មានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកជំរុញដល់រដ្ឋាភិបាលឱ្យពិនិត្យវាយតម្លៃលើស្ថានភាពជីវភាពពលរដ្ឋ និងត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើអ្នកជំងឺនិងការព្យាបាលជាចម្បង។
លោកមានប្រសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិក្នុងការជ្រើសរើសទទួលសេវាសុខភាពតាមធនធានរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែរដ្ឋមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការធានាផ្តល់សេវាថែទាំសុខភាពប្រកបដោយគុណភាព ដល់ពលរដ្ឋគ្រប់រូបដែលត្រូវការសេវាថែទាំសុខភាពនិងដោយមិនទុកនរណាចោលឡើយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «មានប្រភេទជំងឺជាច្រើនដែលប្រជាពលរដ្ឋយើងកំពុងប្រឈមមុខនៅពេលបច្ចុប្បន្ន ហើយក៏មានប្រភេទជំងឺមិនឆ្លងមួយចំនួនដូចជា ជំងឺបេះដូង សរសៃឈាម ជំងឺមហារីក ជំងឺផ្លូវដង្ហើមរុំារ៉ៃ និងជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ល។ ជាកត្តាចម្បងមួយនៃការស្លាប់និងពិការភាពដែលជាការគំរាមកំហែងដ៏ធំចំពោះការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមខ្មែរ ដោយសារផលវិបាកនូវរបៀបរស់នៅ និងបរិស្ថានកំពុងប្រែប្រួល»។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលក្រីក្រអាចស្នើសុំធ្វើបណ្ណក្រីក្រតាមដំណាក់កាល «ក្រីក្រ១» «ក្រីក្រ២» របស់ខ្លួន និងស្នើសុំជំនួយពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដែលនៅតាមមណ្ឌលសុខភាពរបស់ខ្លួនរស់នៅ បើអត់លទ្ធភាព ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋ លោកត្រូវតែតាមដានពីគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយប្រជាពលរដ្ឋអាចមានសិទ្ធិតវ៉ាបាន ប្រសិនបើខ្លួនពិតជាក្រីក្រ បានស្នើសុំហើយ នៅតែមិនអាចបានទទួលបានតាមភាពជាក់ស្តែងនូវគោលការណ៍ដែលបានកំណត់»។
យោងតាមរបាយការណ៍ គ្របដណ្តប់សេវាសុខភាព ចេញផ្សាយកាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានដាក់ចេញនូវក្របខណ្ឌគោលនយោបាយជាតិស្តីពីកិច្ចគាំពារសង្គមឆ្នាំ២០១៦ ដល់ឆ្នាំ២០២៥ ដាក់ចេញនូវគម្រោងជំនួយសង្គម។ គម្រោងទាំងនោះ រួមមាន ការផ្ទរសាច់ប្រាក់ដល់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ កុមារតូចៗ អាហារូបករណ៍សម្រាប់កុមារមកពីគ្រួសារក្រីក្រ និងប្រាក់ឧបត្ថម្ភដល់ជនពិការ ជាដើម។
ក្រៅពីនោះ នៅមានសេវាគាំពារដូចជា បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម (ប.ស.ស) និងការផ្តល់បណ្ណសមធម៌ឬបណ្ណក្រីក្រ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់ទទួលបានសេវាថែទាំសុខភាពដោយមិនគិតថ្លៃ និងផ្តល់ថវិកាមួយចំនួនសម្រាប់ថ្លៃធ្វើដំណើរ ថ្លៃអាហារ ក្នុងពេលសម្រាកព្យាបាលទៀតផង។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកស្រី លឹម ហេន នៅតែអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋគិតគូរពីការផ្ដល់បណ្ណក្រីក្រដល់ពលរដ្ឋ ដោយថា ស្ថានភាពគាត់ពេលនេះគឺបាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិនិងប្រាក់ចំណូលស្ទើរអស់ហើយ ដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩ ខណៈបណ្ណសមធម៌នេះពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់គ្រួសារអ្នកស្រី ពិសេសខ្លួនអ្នកស្រីផ្ទាល់ដែលអាចបន្តជីវិតទៅមុខទៀត តាមរយៈការទទួលបានសេវាព្យាបាលជំងឺដោយឥតគិតថ្លៃ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «សូមឱ្យជួយមើលពួកខ្ញុំផង បើមិនជួយខ្ញុំទេ ខ្ញុំងាប់ចោលកូនស្រីមួយគ្រាប់ហ្នឹងហើយ ខ្ញុំដើរយំពេញពេទ្យ។ អ្នកគ្រូ ធឿន ហ្នឹង គាត់សើចខ្ញុំ។ គាត់អង្វរខ្ញុំកុំយំអី គេក៏កើតអាហ្នឹងដែរ រួចគេមានកូន ខ្ញុំកូនមួយគ្រាប់ជាតិហ្នឹង អ្នកគ្រូអើយ សង្ស័យងាប់ចោលកូនខ្ញុំ។ បើលោកគ្រូថា បើវះ ដេកលើគ្រែមួយជីវិត ខ្ញុំយំហ៊ូៗ ខ្ញុំដើរចេញមក»៕
អត្ថបទទាក់ទង
