អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា និងអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) សម្តែងកង្វល់ចំពោះការបន្តឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នលើសកម្មជនការពារបរិស្ថាននិងសង្គមចំនួន៧នាក់នៅកម្ពុជា ដែលជាការបំពានដោយផ្ទាល់នូវសិទ្ធិទទួលបាននីតិវិធីត្រឹមត្រូវក្រោមច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។
សកម្មជនបរិស្ថាននិងសង្គមទាំង៧នាក់ដែលកំពុងជាប់ឃុំនោះ រួមមាន កញ្ញា ឈឿន ដារ៉ាវី, លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ, លោក កើត សារ៉ាយ, លោក ថា ឡាវី, កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ, លោក មួង សុភ័ក្រ និងលោក មាន ព្រហ្មមុនី។
ក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា លោក វីធីត ម៉ាន់ត្រាផន រួមជាមួយអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្ស អ.ស.ប ចំនួន៤រូបផ្សេងទៀត នៅថ្ងៃទី៩ ខែសីហានេះ បានបង្ហាញសារពីកង្វល់របស់ពួកគេ ទាក់ទងនឹងការបន្តឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នទៅលើសកម្មជនការពារបរិស្ថាននិងសង្គមចំនួន៧នាក់នេះ ដោយថា ការឃុំខ្លួននោះធ្វើដោយបំពានច្បាប់អន្តរជាតិ និងដកហូតសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ និងជាសារគំរាមកំហែងដល់អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗទៀត ជាដើម។
លោក វីធីត ម៉ាន់ត្រាផន បានសរសេរបន្តនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា៖ «ការបន្តដកហូតសេរីភាពរបស់ពួកគេ [សកម្មជនការពារបរិស្ថាន] ជាការបំពានដោយផ្ទាល់នូវសិទ្ធិទទួលបាននីតិវិធីត្រឹមត្រូវក្រោមច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា៩ នៃកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋនិងសិទ្ធិនយោបាយ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «លើសពីនេះ ក្រុមអ្នកជំនាញបានសម្តែងនូវកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះរបាយការណ៍ដែលថាអាជ្ញាធរកម្ពុជាកំពុងកំណត់គោលដៅគំរាមកំហែងនិងដាក់ទោសទណ្ឌដល់អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ក្នុងគោលបំណងឱ្យមានការភ័យខ្លាចក្នុងចំណោមអ្នកដែលធ្វើការងារដើម្បីការពារសិទ្ធិមនុស្សនិងសេរីភាពមូលដ្ឋាន»។
បន្ថែមពីនេះ អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សទាំងនោះជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការបណ្តោះអាសន្ននិងចាំបាច់ទាំងអស់ ដើម្បីបញ្ឈប់ការរំលោភបំពានទាំងឡាយដែលបានលើកឡើង និងទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានការកើតឡើងវិញនូវការរំលោភបំពានទាំងនោះ។ ពួកគេបន្តថា ក្នុងករណីការស៊ើបអង្កេតទាំងឡាយរកឃើញថា ការចោទប្រកាន់នោះជាការពិតមែន អាជ្ញាធរកម្ពុជា ត្រូវធានាឱ្យមានគណនេយ្យភាពនៃបុគ្គលណាមួយដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះការរំលោភបំពានដែលបានចោទប្រកាន់ទាំងនោះ។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌កម្ពុជា លោក ជិន ម៉ាលីន ចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្ស អ.ស.ប ថាធ្វើឡើងដោយក្រុមដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង ដែលមិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់និងឆ្លុះបញ្ចាំងពីទិដ្ឋភាពផ្លូវច្បាប់នោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យរូបនោះជំរុញទៅអ្នកពាក់ព័ន្ធត្រូវធ្វើការតតាំងតាមផ្លូវច្បាប់ ជាជាងការនិយាយដោយមិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់បែបនេះ។
លោកជំរុញដូច្នេះថា៖ «មធ្យោបាយតាមផ្លូវច្បាប់ដើម្បីការពារជនជាប់ចោទទាំងអស់នេះ មានតែការស្វែងរកភស្តុតាងនិងសក្ខីកម្ម ភស្តុតាងឱ្យបានរឹងមាំតាមផ្លូវច្បាប់ ធ្វើការដោះបន្ទុកទេ ដើម្បីចូលរួមដំណើរការនីតិវិធីរបស់តុលាការ ទើបអាចជួយបាន»។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវគោរពនិងអនុវត្តច្បាប់ជាតិនិងច្បាប់អន្តរជាតិ ស្របតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស អ.ស.ប ដើម្បីកុំឱ្យកម្ពុជាខាតបង់ប្រយោជន៍ជាដើម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការចាប់និងការឃុំខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាននិងសកម្មជនកន្លងមកនេះ វាអត់ធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានផលចំណេញ។ ផ្ទុយទៅវិញ យើងឃើញថា ត្រូវទទួលនូវការខាតបង់ ហើយនិងការរិះគន់ជាបន្តបន្ទាប់ទៅទៀត ទោះបីជាអាជ្ញាធរកម្ពុជាអះអាងថា ជាការអនុវត្តច្បាប់របស់កម្ពុជាក៏ដោយ បើសិនជាសកម្មភាពទាំងអស់នេះនៅតែបន្ត វាអាចប៉ះពាល់ដល់ការរំលោភបំពានទៅលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស»។
គិតត្រឹមខែសីហា ឆ្នាំ២០២១នេះ គឺមានរយៈពេល១២ខែមកហើយដែលក្រុម«យុវជនខ្មែរថាវរៈ» និង «សមាគមនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ» ទាំង៧នាក់ បានជាប់ឃុំជាបណ្តោះអាសន្ននៅក្នុងពន្ធនាគារ ដើម្បីរង់ចាំការសម្រេចរបស់តុលាការ។ ពួកគេបានរងនូវការចោទប្រកាន់ពីបទ «ញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម និងផ្តើមគំនិតញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម» បន្ទាប់ពីពួកគេបានចូលរួមតវ៉ាទាមទារឱ្យដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន អតីប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា និងជាអតីតសមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) មកពីអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ និងរៀបចំការជួបជុំដោយសន្តិវិធីនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីអំឡុងខែសីហា និងកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០៕