អង្គការសង្គមស៊ីវិល សកម្មជនបរិស្ថាន និងយុវជនប្រមាណ៩០ក្រុមនិងនាក់ បានរួមគ្នាស្នើដល់ក្រសួងពាក់ព័ន្ធបើកការស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅមួយ និងផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ លើករណីរត់ពន្ធឈើកម្រទម្ងន់២១១តោនពីប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់ដែនកោះហុងកុង។
ការស្នើនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីបណ្តាញសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកនិងអន្តរជាតិមួយចំនួនបានរាយការណ៍ថា គយហុងកុង បានរឹបអូសឈើចំនួន៧កុងតឺន័រ ទម្ងន់ជាង២០០តោន ជាប្រភេទឈើជិតផុតពូជ ដែលមានតម្លៃប្រមាណ១ ១០០ ០០០ដុល្លារហុងកុង ឬស្មើជាង១៤ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក (១៤០ ០០០)។
ការរឹបអូសឈើទាំងនោះធ្វើឡើងនៅកន្លែងត្រួតពិនិត្យទំនិញគយក្នុងកំពង់ផែ Kwai Chung និងកំពង់ផែ Tsing Yi ចន្លោះថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ដល់ថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១។ ឈើទាំងនេះត្រូវបានគេបញ្ជាក់ថា ជាឈើគ្មានលិខិតអនុញ្ញាត និងមានប្រភពនាំចេញពីកម្ពុជា។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមចុះថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១នេះ ដោយមានការចូលរួមគាំទ្រពីសមាគម សហជីព អង្គការសង្គមស៊ីវិល សកម្មជនបរិស្ថាន សហគមន៍ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអន្តរជាតិ ពលរដ្ឋ និងនិស្សិត ចំនួន៣១ក្រុមនិង៦៧នាក់ មានរាប់បញ្ចូលទាំងមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) សមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) និងបណ្តាញសហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ ជាដើម។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះ ពួកគេលើកឡើងថា៖ «យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាស្នើសុំឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតលើករណីនេះ [រត់ពន្ធឈើកម្រ] ឱ្យបានម៉ត់ចត់ជាទីបំផុត ដើម្បីឈានទៅរកការកំណត់អ្នកពាក់ព័ន្ធនឹងការនាំចេញឈើដោយខុសច្បាប់ ការកាប់បំផ្លាញ និងអ្នកដែលឃុបឃិត និងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ដែលជាសម្បត្តិជាតិ សម្បត្តិមនុស្សជាតិ មកធ្វើជាប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ឱ្យទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលមានជាធរមាន»។
ប្រធានផ្នែកកម្មវិធីស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិនៃសមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា លោក ហេង គីមហុង លើកឡើងថា ក្នុងនាមជាសកម្មជនបរិស្ថាន លោកមានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំងចំពោះវាសនាធនធានព្រៃឈើនៅកម្ពុជាដែលបន្តបាត់បង់ឥតឈប់ឈរ។ បញ្ហានេះ លោកស្នើដល់ក្រសួង-ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ត្រូវស្រាវជ្រាវដោយតម្លាភាពពិតប្រាកដជាជាងការបង្ហាញតែនៅលើក្រដាស ដើម្បីឈានទៅដល់ការវែកមុខឧក្រិដ្ឋជននិងជនពាក់ព័ន្ធ។
លោក ហេង គីមហុង បន្ថែមថា៖ «នេះគឺជាបទឧក្រិដ្ឋដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែលអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ហ្នឹងមិនគួរត្រូវបានលើកលែងទោសទេ។ ពីព្រោះអី យើងដឹងហើយថា ថ្មីៗ ឈើនិងផ្ទៃដីតំបន់ការពារដែលមានគម្របព្រៃឈើធំៗជាដើមហ្នឹង ត្រូវបានសឹករេចរឹលជាបន្តបន្ទាប់ ដែលជារឿងមួយគួរឱ្យព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា»។
ពាក់ព័ន្ធបញ្ហានេះ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក វេង សាខុន ថ្លែងប្រាប់ វីអូឌី តាមសារ Telegram ថា ក្រសួងកំពុងសហការគ្នាជាមួយភាគីគយនៅក្រុងហុងកុង ដោយស្រាវជ្រាវរកក្រុមហ៊ុនដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការនាំចេញឈើកម្រ និងបន្តស្វែងរកភស្តុតាងពាក់ព័ន្ធការដឹកជញ្ជូនឈើខុសច្បាប់ទាំងនោះចេញពីកម្ពុជាផងដែរ។
លោក វេង សាខុន មានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងមិនទាន់អាចប្រាប់ប្អូនបានទេ ព្រោះយើងគ្រាន់តែដឹងត្រួសៗថាវាយ៉ាងម៉េច ព្រោះភាគីហុងកុងហ្នឹងក៏អត់ទាន់បានផ្តល់ចម្លើយយើងពិតប្រាកដថាក្រុមហ៊ុនណាមួយដែលបាននាំទៅហ្នឹង។ យើងកំពុងសួរនាំរឿងបញ្ហាហ្នឹង ហើយក៏យើងដឹងថាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីណាខ្លះដែលចាប់ផ្តើមនាំចេញ»។
សកម្មជនសង្គមមួយរូបឈ្មោះ ពុធ កុលកា ដែលបានចូលរួមគាំទ្រសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ លើកឡើងថា ការចូលរួមរបស់លោកគឺជារឿងសំខាន់ក្នុងការជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបញ្ហាបាត់បង់គម្របព្រៃឈើដែលកំពុងបន្តកើតមាននៅកម្ពុជា។ លោកបន្តថា ការបាត់បង់ធនធានព្រៃឈើនេះ នាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅ ការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច និងនាំឱ្យមានការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងតំបន់និងលើពិភពលោក។
និស្សិតដែលទើបបញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកច្បាប់រូបនេះមើលឃើញថា ការបាត់បង់គម្របព្រៃឈើបណ្តាលមកពីកត្តាពីរធំៗ ។
លោក ពុធ កុលកា បន្តដូច្នេះថា៖ «ទី១ មកពីសកម្មភាពក្នុងការលួចកាប់ជាលក្ខណៈជាការលក់ទៅបរទេសជាលក្ខណៈខុសច្បាប់ ហើយមួយទៀតក្នុងរូបភាពជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ហើយនេះក៏ជាកត្តាមួយដែលជំរុញឱ្យចលនានៃការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើរបស់ជនខិលខូច ជនល្មើស ឬក៏អ្នកមានអំណាចមួយចំនួនបន្តសកម្មភាពហ្នឹងកាន់តែខ្លាំងក្លាជាងមុន»។
តំណាងសហគមន៍ការពារព្រៃឡង់មួយរូបប្រចាំនៅខេត្តស្ទឹងត្រែង កញ្ញា ឈាង លី លើកឡើងថា ការចូលរួមរបស់ខាងសហគមន៍ ដោយមើលឃើញថា ឈើប្រណិតៗប្រភេទឈើកម្រដែលត្រូវបានកាប់យកទៅលក់នៅបរទេស ភាគច្រើនចេញពីតំបន់ព្រៃឡង់។ កញ្ញាបន្ថែមថា ការបាត់បង់គម្របបៃតងនេះកំពុងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅ និងការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ប្រជាសហគមន៍ដែលធ្លាប់ពឹងអាស្រ័យលើផលអនុផលព្រៃឈើ។
កញ្ញានិយាយថា៖ «ឥលូវផលអនុផលអី វារកអត់សូវបានដូចមុនទេ ពីមុនធ្លាប់មានអ៊ីចឹង ហើយបន្ទាប់មកដូចជាគ្រោះរាំងស្ងួតអ៊ីចឹង។ រាល់ដងធ្លាប់មានភ្លៀង វាទៀងទាត់ តែឥលូវអត់សូវទៀងទាត់ប៉ុន្មានទេ វាប្រែប្រួលអស់ហើយ។ ហើយសូម្បីតែច្បោះជ័រទឹក ក៏វាចេញអត់បានដូចមុនដែរ»។
នាយិកាប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អ្នកស្រី ចក់ សុភាព លើកឡើងថា ក្នុងនាមជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល អ្នកស្រីចង់ឃើញប្រសិទ្ធភាពនៃការបង្រ្កាបនិងទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើនៅកម្ពុជាកាន់តែប្រសើរឡើង។ លើសពីនេះ មិនគួរមានការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការចូលរួមរបស់សហគមន៍និងសកម្មជនការពារបរិស្ថានលើការងារការពារព្រៃឈើឡើយ ខណៈអ្នកស្រីមើលឃើញថា កន្លងមក ទោះមានការប្តេជ្ញាពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើយ៉ាងណា ក៏បទល្មើសនៅតែបន្តកើតមានជាហូរហែដដែល។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «គួរតែមានការធ្វើយ៉ាងម៉េចបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលក្នុងការដែលខាងសហគមន៍ ខាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ឬខាងសកម្មជនបរិស្ថាននេះ គួរតែត្រូវបានមានឱកាសក្នុងការចូលរួម ហើយដែលមានការសហការគ្នាដើម្បីធ្វើយ៉ាងម៉េចយើងអាចទប់ស្កាត់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ហើយនិងការធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ធនធានធម្មជាតិ»។
អង្គការគំនិតផ្តួចផ្តើមសកលប្រឆាំងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន (Global Initiative Against Transnational Organized Crime) បានចេញរបាយការណ៍នៅខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ ស្តីពីវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយដែលមានអត្រាខ្ពស់បំផុត ដោយព្រៃឈើក្នុងតំបន់ការពារជាង៥សែនហិកតា ស្មើនឹងជិត១២ភាគរយនៃគម្របព្រៃឈើសរុបលើផ្ទៃប្រទេស ត្រូវបានបាត់បង់៕
