អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន បានបន្តផ្តល់ចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២១ ស្ថិតនៅលេខរៀងទី១៤៤ ក្នុងចំណោម១៨០ប្រទេសនៅលើពិភពលោក ដែលចំណាត់ថ្នាក់នេះស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពលំបាកដដែលបើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំមុន។
យោងតាមសន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក របស់អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន នៅឆ្នាំ២០២១នេះ បានរកឃើញថា ការងាររបស់អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវបានរារាំងទាំងស្រុងឬយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ នៅក្នុងប្រទេសចំនួន៧៣ ខណៈការរារាំងនៅក្នុងប្រទេសចំនួន៥៩ផ្សេងទៀតមានសភាពដោយផ្នែក។
បើតាមអង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាច្រើនបានប្រើប្រាស់វិធានការទប់ស្កាត់ការរាតត្បាតនៃជំងឺឆ្លងកូវីដ-១៩ ដើម្បីបង្កើនការបង្ក្រាបទៅលើអ្នកសារព័ត៌មាន។ ក្នុងចំណោមប្រទេស១០នៅអាស៊ាន ប្រទេសថៃបានកើនឡើង៣លេខ ស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី១៣៧ ហ្វីលីពីនធ្លាក់ចុះ២លេខ ស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី១៣៨ ឥណ្ឌូនេស៊ីកើន៦លេខ ស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី១១៣ ខណៈប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ដដែលគឺ១៤៤។
ដោយឡែក ប្រទេសដែលមានសេរីភាពសារព័ត៌មានអាក្រក់បំផុតឬបាតតារាង គឺប្រទេសអេរីត្រេ កូរ៉េខាងជើង តួកម៉េនីស្ថាន ចិន និង ជីប៊ូទី ខណៈប្រទេសន័រវែស ហ្វាំងឡង់ ស៊ុយអែត ដាណឺម៉ាក និង កូស្តារីកា ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ល្អជាងគេ ក្នុងការផ្តល់នូវសេរីភាពសារព័តមាន។
សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មានដែលអង្គការនេះវាយតម្លៃ បានធ្លាក់ចុះ៣ឆ្នាំជាប់ៗគ្នាចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក ពោលគឺចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤២ នៅឆ្នាំ២០១៨ ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤៣ នៅឆ្នាំ២០១៩ និងចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤៤ នៅឆ្នាំ២០២០ និងឆ្នាំ២០២១នេះ។
របាយការណ៍ឆ្នាំ២០២១ របស់អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន លើកឡើងថា ដោយបារម្ភខ្លាចចាញ់ក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានប្រើយុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមួយចំនួន ដែលការនេះបណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់ដល់លំហសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។ អង្គការនេះកត់សម្គាល់ថា ស្ថានីយវិទ្យុ និងកាសែតជាច្រើនត្រូវបានបិទ ខណៈអ្នកកាសែតក្នុងស្ថាប័នមួយចំនួនត្រូវបានបញ្ឈប់។ អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន បន្តថា ជាលទ្ធផលនៃយុទ្ធនាការនេះ ពលរដ្ឋកម្ពុជានាពេលនេះ អាចទទួលបានព័ត៌មានតែពីស្ថាប័នដែលស្និទ្ធនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន តែប៉ុណ្ណោះ ដូចជា សារព័ត៌មាន Fresh News ជាដើម ដែលអង្គការនេះថា ជាស្ថាប័នដែលឃោសនាឱ្យរដ្ឋាភិបាល។
ប៉ុន្តែលោក លឹម ជាវុត្ថា អគ្គនាយកគេហទំព័រហ្វ្រេសញូ (Fresh News) បានការពារស្ថាប័នរបស់លោកថា បេសកកម្មរបស់ខ្លួនគឺដើម្បីផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានពិតដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋនិងប្រទេសជាតិតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកមានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ដូចខ្ញុំបញ្ជាក់ពីដើមអញ្ចឹង វាជាទម្លាប់ច្រើនដងហើយថា ខ្ញុំឬកន្លែងសារព័ត៌មានហ្វ្រេសញូនេះ គឺជារោងចក្រផលិតព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ខ្ញុំហួសចិត្តដែរពេលខ្លះ ខ្ញុំមិនតបតអីទេ! តែខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ទៅវិញថា ហ្រ្វេសញូ បានចូលរួមផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ប្រយោជន៍ដល់សង្គមជាតិ ហើយយើងផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានអ្វីដែលជាផ្លូវការ ហើយព័ត៌មានជាច្រើនដែលបច្ចុប្បន្នដែលគេហៅថា Fake News កំពុងតែ risk [ហានិភ័យ] នៅក្នុងបណ្តាញសង្គម ហើយយើងមានតួនាទីប្រាប់ការពិតទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយយើងយកព័ត៌មានពីរដ្ឋាភិបាល ពីអាជ្ញាធរ ពីក្រសួងទៅផ្សព្វផ្សាយ ថាខ្ញុំ ឬអង្គភាពហ្រ្វេសញូកាន់ជើងរដ្ឋាភិបាល។ ខុសឬត្រូវសូមបងពិចារណាមើល»។
ក្រៅពីនេះ អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន កត់សម្គាល់ផងដែរថា នៅឆ្នាំ២០២០ រដ្ឋាភិបាលបានប្រើវិបត្តិកូវីដ-១៩ ដើម្បីរឹតបន្ដឹងការត្រួតពិនិត្យមុនផ្សាយ បិទខ្ទប់គេហទំព័រសារព័ត៌មាន ចាប់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មាន ក៏ដូចជាការប្រកាសឱ្យប្រើនូវច្បាប់ដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្ន ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអាជ្ញាធរនូវអំណាចដែលអាចត្រួតពិនិត្យនិងតាមដានដំណើរការរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងបែបប្រពៃណីនិងអនឡាញ។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ អង្គការដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសបារាំង ក៏មើលឃើញថា ក្នុងកាលៈទេសៈនៃការធ្លាក់ចុះនេះ កម្ពុជាក៏បានផ្តល់ជាលំហដកដង្ហើមតូចមួយដល់សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាផងដែរ គឺតាមរយៈការអនុញ្ញាតឱ្យមានការបង្កើតឡើងនូវសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ហៅកាត់ថា CamboJA កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៩។
យ៉ាងណាក្តី លោក មាស សុភ័ណ្ឌ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន បានចាត់ទុករបាយការណ៍វាយតម្លៃរបស់អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែននេះថា ជារបាយការណ៍ចាស់និងជារបាយការណ៍ដែលធ្វើឡើងដោយមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។
ផ្ទុយទៅវិញ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាល លោកថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន បានបន្តរីកចម្រើនតាមរយៈការកើនឡើងនៃចំនួនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអនឡាញ (online) ប្រមាណជាង១០០ កាលពីឆ្នាំ២០២០ និងការកើនឡើងចំនួនអ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាជាង៤ ០០០នាក់។
លោក មាស សុភ័ណ្ឌ បន្តទៀតថា៖ «បើយើងពិនិត្យមើលលើការរីកចម្រើន និងវិសាលភាពនៃមធ្យោបាយនៃការផ្សព្វផ្សាយ ក៏ដូចជាការប្រកបវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា គឺវាមានវិសាលភាពកាន់តែទូលំទូលាយ ហើយការទទួលបានព័ត៌មានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹងក៏កាន់តែទូលំទូលាយ។ ហើយទន្ទឹមនឹងនោះ យើងឃើញអង្គភាពសារព័ត៌មាន ជាពិសេសសារព័ត៌មានបែបទំនើប ដែលយើងហៅថា ប្រព័ន្ធអនឡាញនោះ ក៏មានការកើនឡើងជាលំដាប់ដែរ។ អញ្ចឹងហើយខ្ញុំគិតថា ការវាយតម្លៃ ការចេញរបាយការណ៍របស់គាត់នេះ គឺមិនទាន់ឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីតថភាពពិត ឬក៏បរិយាកាសពិត និងប្រមូលបានព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយពីកម្ពុជាទេ»។
នាយកសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខេមបូចា (Camboja) លោក ណុប វី បានចាត់ទុកការវាយតម្លៃរបស់អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែននេះថា ជាសញ្ញាវិជ្ជមានមួយ ដោយសារចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មានរបស់កម្ពុជានៅឆ្នាំ២០២១នេះ មិនបន្តធ្លាក់ចុះថែមទៀត។
ក៏ប៉ុន្តែលោកថា ចំណាត់ថ្នាក់នេះនៅតែមិនល្អឡើយ បើប្រៀបធៀបនឹងរបាយការណ៍វាយតម្លៃកាលពីមុនឆ្នាំ២០១៧។
លោក ណុប វី មានប្រសាសន៍ថា៖ «អ៊ីចឹងហើយចំណុចនេះ វាទាមទារឱ្យយើងនិងភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដែលយើងមានបំណងធ្វើឱ្យមានភាពល្អប្រសើរឡើងវិញនៃស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសយើងហ្នឹង ត្រូវចូលរួម ត្រូវធ្វើសកម្មភាពជាមួយគ្នា ជ្រោមជ្រែងថែមទៀត ដើម្បីធានាថា ស្ថានភាពនិងកិច្ចការងាររបស់អ្នកសារព័ត៌មានហ្នឹង ទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់ ហើយទទួលបានការការពារពីសំណាក់អាជ្ញាធររដ្ឋ»។
តាមរបាយការណ៍ឆ្នាំ២០២០ របស់ក្រសួងព័ត៌មាន បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជាមានអង្គភាពសារព័ត៌មានបោះពុម្ពផ្សាយចំនួន៤៥០អង្គភាព ស្ថានីយវិទ្យុនៅក្នុងក្របខណ្ឌទូទាំងប្រទេសចំនួន២២០ ស្ថានីយទូរទស្សន៍ចំនួន២៦ ទូរទស្សន៍ខ្សែកាបចំនួន២០០ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយតាមប្រព័ន្ធ (OTT) ចំនួន៧ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផ្កាយរណបចំនួន២ ផងដែរ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី តាមរបាយការណ៍របស់សម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមីនា បានរកឃើញថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០កន្លងទៅ អ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាចំនួន៥៣នាក់ ត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួននិងរងអំពើហិង្សា ក្រោមបទចោទព្រហ្មទណ្ឌដែលជាបទចោទពេញនិយមជាងគេ ដែលអាជ្ញាធរនិងតុលាការយកមកប្រើប្រាស់ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងអ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា៕
