ធនាគារពិភពលោក (World Bank) បានជំរុញដល់បណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា រួមទាំងកម្ពុជា ចាំបាច់ត្រូវតម្រែតម្រង់ទិសគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ដោយលើកស្ទួយការផ្សព្វផ្សាយបច្ចេកវិទ្យាដែលមានស្រាប់ឱ្យកាន់តែរីកសាយភាយបន្ថែមទៀត ដើម្បីស្តារសេដ្ឋកិច្ចឱ្យងើបឡើងវិញក្នុងអំឡុងវិបត្តិកូវីដ១៩។
ការជំរុញនេះបានធ្វើឡើងតាមរយៈរបាយការណ៍មួយ ស្តីពី «ការបង្កើននវានុវត្តន៍ មានសារៈសំខាន់សម្រាប់រក្សាការស្តារសេដ្ឋកិច្ចនៅអាស៊ីបូព៌ាឱ្យងើបឡើងវិញ» ដែលបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនៅថ្ងៃពុធនេះ។
របាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោក បានកត់សម្គាល់ថា បណ្តាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា រួមទាំងកម្ពុជាផង បានរក្សានូវកំណើន និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅក្នុងកំណត់ត្រាមួយគួរឱ្យស្ងើចសរសើរ។ ក៏ប៉ុន្តែរបាយការណ៍នេះថា ការធ្លាក់ចុះកំណើនផលិតភាព ភាពមិនប្រាកដប្រជាក្នុងពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងភាពជឿនលឿនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា កំពុងតែញ៉ាំងឱ្យមានភាពចាំបាច់ធ្វើការប្រែធាតុទៅរកគំរូផលិតកម្មបែបថ្មី ឬ នវានុវត្តន៍ ឱ្យកាន់តែប្រសើរថែមទៀត ដើម្បីធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចរក្សាបានសន្ទុះទៅមុខ។
ក្នុងរបាយការណ៍ដែលចេញពីទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក ដដែលនេះ បានបន្តថា «នវានុវត្តន៍» ឬហៅថា «ការប្រែធាតុទៅរកគំរូផលិតកម្មបែបថ្មី» គឺជាសមាសភាពមួយមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងសម្រាប់កំណើនផលិតភាព និងវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា។ របាយការណ៍ដដែលបានផ្តល់អនុសាសន៍ដល់បណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា រួមទាំងកម្ពុជាផងនោះ ចាំបាច់ត្រូវតម្រែតម្រង់ទិសគោលនយោបាយទៅលើកស្ទួយការផ្សព្វផ្សាយបច្ចេកវិទ្យាដែលមានស្រាប់ឱ្យកាន់តែសាយភាយថែមទៀត។
លោកស្រី វិចតូរីយ៉ា ក្វាក្វា អនុប្រធានធនាគារពិភពលោកសម្រាប់តំបន់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក មានប្រសាសន៍ថា៖ «ការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ អមដោយបរិយាកាសសកលលោកដែលប្រែប្រួលឥតឈប់ឈរ បានញ៉ាំងឱ្យមានភាពបន្ទាន់មួយសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងតំបន់ ធ្វើការខិតខំបង្កើននវានុវត្តន៍ ឬការបង្កើតថ្មី ឱ្យបានខ្លាំងក្លាថែមទៀត តាមរយៈការតាក់តែងគោលនយោបាយឱ្យកាន់តែល្អឡើង»។
លោក ហាវីយេ ស៊ីរ៉េរ៉ា ដែលជាអ្នកដឹកនាំការតាក់តែងរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោក មានប្រសាសន៍ថា ក្រៅពីគំរូលេចធ្លោមួយចំនួន ក្រុមហ៊ុនភាគច្រើនលើសលុបនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា នៅមិនទាន់ចាប់ផ្តើមធ្វើនវានុវត្តន៍អាជីវកម្មរបស់ខ្លួននៅឡើយ។
លោកថា៖ «អាស្រ័យហេតុនេះ គេចាំបាច់ត្រូវមានគំរូនវានុវត្តន៍ជាលក្ខណៈទូលំទូលាយមួយ ដែលអាចជួយជ្រោមជ្រែងដល់ក្រុមហ៊ុនច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ក្នុងការចាប់យកបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ ហើយទន្ទឹមគ្នានោះ បង្កលក្ខណៈឱ្យក្រុមហ៊ុនដែលជឿនលឿនស្រាប់ អាចឈានទៅធ្វើប្រតិបត្តិការគម្រោងដែលកាន់តែមានកម្រិតជឿនលឿនខ្ពស់ថែមទៀត»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី របាយការណ៍នេះបានកត់សម្គាល់ពីកត្តាមួយចំនួនដែលរារាំងដល់ការធ្វើនវានុវត្តន៍ក្នុងតំបន់ រួមមាន កង្វះព័ត៌មានស្តីពីបច្ចេកវិទ្យាថ្មី ភាពមិនប្រាកដប្រជាអំពីផលដែលគម្រោងបែបនវានុវត្តន៍អាចផ្តល់ត្រឡប់មកវិញ សមត្ថភាពក្រុមហ៊ុនខ្សោយ បុគ្គលិកមានជំនាញមិនគ្រប់គ្រាន់ និងកង្វះខាតជម្រើសផ្នែកហិរញ្ញប្បទាន ជាដើម។
របាយការណ៍បន្តថា អ្វីដែលជាការចាំបាច់នោះ គឺប្រទេសក្នុងតំបន់គួរពង្រឹងកត្តាបំពេញបន្ថែមសំខាន់ៗទៀតសម្រាប់នវានុវត្តន៍ ក្នុងនោះមានការអភិវឌ្ឍជំនាញរបស់ពលករ និងឧបករណ៍នានាសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ហិរញ្ញវត្ថុដល់គម្រោងនវានុវត្តន៍។
របាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកនេះ ហាក់ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងរបាយការណ៍មួយរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២១ ដែលថា «បដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ៤.០ អាចនាំដល់ការផ្លាស់ប្តូរនៃជំនាញនិងការងារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
របាយការណ៍នេះបានផ្តល់អនុសាសន៍ដល់អ្នកធ្វើគោលនយោបាយនៅកម្ពុជាថា កម្ពុជាគួរតែពិចារណាលើការអភិវឌ្ឍផែនទីនៃការផ្លាស់ប្តូរឧស្សាហកម្ម សម្រាប់វិស័យសំខាន់ៗ ដូចជា វិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងវិស័យទេសចរណ៍ ជាដើម។ ក្នុងន័យនេះ ADB បានផ្តល់អនុសាសន៍ថា កម្ពុជាគួរអភិវឌ្ឍកម្មវិធីអប់រំនិងបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកទេសនិងវិជ្ជាជីវៈ (TVET) ក្នុងវិស័យផលិតកម្មសម្លៀកបំពាក់និងទេសចរណ៍ ដើម្បីជួយដល់ការផ្លាស់ប្តូរទៅរកបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មទី៤ (៤.០)។
លោក មាស សុខសេនសាន អគ្គលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ បាននិយាយថា ជាទូទៅ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមាននិន្នាការរួចហើយក្នុងការជំរុញបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ៤.០។ ប៉ុន្តែការជំរុញនេះ លោកថា គឺធ្វើឡើងជាប្រព័ន្ធ មិនមែនតែមួយផ្នែកៗនោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «វាសំខាន់ដូចខ្ញុំនិយាយអ៊ីចឹង គឺយើងរុញជាប្រព័ន្ធ មិនមែនផ្នែកមួយ ឬក្រសួងមួយទេ។ E-Government [រដ្ឋាភិបាលអេឡិចត្រូនិច] ក៏យើងរុញច្រាន ហើយប្រាកដណាស់ថា បើ E-Government ត្រូវបានរុញច្រាន អា E-Business ដែលវាកំពុងតែចាប់យកកាលានុវត្តភាពថ្មីៗនោះ ក៏ត្រូវចាប់ […] និយាយឱ្យចំទៅ ដូចខ្ញុំបាននិយាយអ៊ីចឹង ទាំងប្រព័ន្ធរដ្ឋាភិបាលនិងវិស័យឯកជនត្រូវដើរជុំគ្នា»។
ចំណែកអ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ច លោក ច័ន្ទ សុផល នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាគោលនយោបាយ បានថ្លែងថា កង្វះខាតធនធានមនុស្ស នឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាពិបាកក្នុងការដើរឱ្យទាន់នូវបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ៤.០ នេះណាស់។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំជឿថា យើងខ្វះខាតច្រើន យើងសម្បូរតែអ្នកសប្បាយៗ ចង់សប្បាយឆាប់ៗ នាំគ្នាបរិភោគ ប៊ីយ៉េ [ស្រាបៀ] ច្រើនៗ ដើម្បីបានសប្បាយ។ បើអ្នកអ៊ីចឹងសម្បូរណាស់ តែបើអ្នកប្រឹងប្រែងធ្វើការងារដោយប្រើបញ្ញា ប្រើចំណេះដឹង ប្រើចំណេះធ្វើ ដែលទទួលបានពីការអប់រំ ពីការបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកវិទ្យា វិជ្ជាជីវៈអីផ្សេងៗហ្នឹង យើងនៅខ្វះខាតច្រើនណាស់»។
ដោយសារតែវិបត្តិនៃជំងឺកូវីដ១៩ បានធ្វើឱ្យអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០២០ បានធ្លាក់ចុះ -៣,១%។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសង្ឃឹមថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០២១នេះ នឹងងើបឡើងវិញក្នុងអត្រា៤% ៕
