របាយការណ៍ចុងក្រោយដែលធ្វើឡើងរួមគ្នារវាងក្រសួងបរិស្ថាន និងអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃ( WWF) ក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីបង្ហាញថាសត្វដែលមានក្រចកជើងចំពាមដូចជាទន្សោង ឈ្លូស និងជ្រូកព្រៃក្នុងដែនអភិរក្ស បានធ្លាក់ចុះគួរឱ្យព្រួយបារម្ភក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ក្នុងរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវដែលមានឈ្មោះថា Population status of ungulates in the eastern plains landscape ចេញនៅក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ របស់អង្គការ WWF និងក្រសួងបរិស្ថាន បានឱ្យដឹងថាចំនួនសត្វទន្សោង ឈ្លូស និងជ្រូកព្រៃ បានធ្លាក់ចុះជាខ្លាំងក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះដោយសារតែការបរបាញ់ និងដាក់អន្ទាក់។
របាយការណ៍នោះបានឱ្យដឹងថាបច្ចុប្បន្នក្នុងដែលជម្រកសត្វព្រៃចំនួន២គឺដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក និងភ្នំព្រេច គេឃើញមានវត្តមានសត្វទន្សោងចំនួន៨៥៦ក្បាល ដែលបានធ្លាក់ចុះ៧២ភាគរយ ខណៈសត្វឈ្លូសឃើញមានតែ ៣ ៣៥០ក្បាល ដែលបានធ្លាក់ចុះ៥២ភាគរយ និងសត្វជ្រូកព្រៃមានចំនួន៤ ០១៧ក្បាលដែលបានធ្លាក់ចុះ ១៨ភាគរយ ដោយចំនួននៃការធ្លាក់ចុះនេះគឺយកទៅធៀបនឹងឆ្នាំ២០១០។
ក្រៅពីសត្វទាំង៣ខាងលើសត្វខ្ទីង រមាំង និងប្រើស គឺនៅសល់តិចតួចប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរនេះ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានលោក នេត្រ ភក្ត្រា មានប្រសាសន៍ក្នុងសន្នីសិទសារព័ត៌មានក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីនៅថ្ងៃទី១៥ មករា ថាការធ្លាក់ចុះនេះបណ្ដាលមកពីការបាត់បង់ជម្រក និងការដាក់អន្ទាក់របស់ព្រានព្រៃ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ « កាលពីឆ្នាំ២០១០អី យើងឃើញថាវត្តមានសត្វមានច្រើន ក៏ប៉ុន្ដែចំនួនអន្ទាក់មានតិចទេ។ តែតាមការសិក្សាមកឃើញថាចំនួនអន្ទាក់នេះគឺមានការកើនឡើងដែលអន្ទាក់នេះគឺជាបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់ជីវចម្រុះ ជាពិសេសគឺសម្រាប់សត្វព្រៃ » ។
ទោះជាយ៉ាងណាលោកថា និន្នាការនៃការធ្លាក់ចុះចំនួនសត្វព្រៃនេះគឺជានិន្នាសកលទៅហើយ មិនមែនកើតឡើងនៅតែក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ។ លោកក៏បានជំរុញដល់មន្ត្រីឱ្យចូលរួមជួយដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដោយបង្កើនការអនុវត្តន៍ច្បាប់លើជនល្មើស ដោះអន្ទាក់ និងបង្កើនការអប់រំផ្សព្វផ្សាយទៅកាន់ពលរដ្ឋឱ្យបានកាន់តែច្រើនផងដែរ។
ប្រធានផ្នែកតាមដាន និងស្រាវជ្រាវជីវចម្រុះនៃអង្គការ WWF កញ្ញា Milou Groenenberg លើកឡើងថាការធ្លាក់ចុះនៃសត្វទាំងនេះក្នុងព្រៃអភិរក្សវាបានគំរាមកំហែងជាខ្លាំងដល់ការអភិរក្ស ក៏ដូចជាការថែរក្សាសត្វផ្សេងទៀតដែលរស់ដោយការស៊ីសាច់ជាអាហារមានដូចជាខ្លា និងត្នាតជាដើម។
កញ្ញា Milou មានប្រសាសន៍ថា៖ « អ៊ីចឹងដោយសារតែសត្វទន្សោងជាសត្វប្រភេទធំហើយវាទន់ខ្សោយជាងគេ វាបាត់បង់មុនគេ បន្ទាប់មកតាមដោយសត្វធន់ល្មមគឺសត្វឈ្លូសហ្នឹង ហើយនឹងសត្វជ្រូកព្រៃដែលធន់ទ្រាំនឹងការប្រែប្រួលខ្លួនជាងគេ។ ដូច្នេះប្រសិនជាគំរូនៃការថយចុះហ្នឹងនៅតែបន្តថយចុះទៀតអ៊ីចឹងអនាគតព្រៃរបស់យើងគឺសល់តែព្រៃទេ [គ្មានសត្វព្រៃរស់នៅឡើយ] » ។
នាយកអង្គការWWF ប្រចាំកម្ពុជាលោក សេង ទៀក បានបង្ហាញពីក្ដីព្រួយបារម្ភ និងជម្រុញឱ្យមានវិធានការឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហានេះឱ្យបាន ដើម្បីថែរក្សា និងបង្កើនចំនួនសត្វទាំងនេះឡើងវិញ។
លោកឱ្យជាយោបល់ថា ដើម្បីអភិរក្ស និងបង្កើនចំនួនសត្វព្រៃឡើងវិញវាចាំបាច់ត្រូវការគំនិតផ្ដួចផ្ដើមលើការស្ដារ និងរៀបចំជាផែនការយុទ្ធសាស្ត្រដោយមានការចូលរួមរវាងរដ្ឋាភិបាល និងភាគីពាក់ព័ន្ធ ក្នុងការការពារសត្វព្រៃពីពួកព្រាន និងរកលទ្ធភាពដើម្បីបង្កើនសត្វទាំងនេះឡើងវិញផងដែរ។
លោកឱ្យជាយោបល់ថា៖ « គំនិតផ្ដួចផ្ដើមជាច្រើនលើការស្ដារពូជសត្វព្រៃឡើងវិញ និងកំពុងសិក្សា និងរៀបចំជាផែនការយុទ្ធសាស្ត្រដោយមានមន្ត្រីជំនាញរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន និងអ្នកជំនាញការរបស់អង្គការ WWF ក្នុងគោលដៅដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានតំបន់សត្វព្រៃសំខាន់ៗមួយចំនួនមិនមានការរំខានដោយសកម្មភាពរបស់មនុស្ស។ បង្កើនយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់គ្រងតំបន់ទាំងនោះឱ្យបានតឹងរ៉ឹងបំផុត សិក្សាពីលទ្ធភាពនៃការចាប់ និងបង្កាត់ពូជសត្វក្នុងដែនធម្មជាតិ បញ្ឈប់ទីផ្សារលក់សត្វព្រៃ និងការជួញដូរសត្វព្រៃ និងបង្កើនប្រព័ន្ធតាមដានត្រួតពិនិត្យសត្វព្រៃ និងការគំរាមកំហែងនានា។ ការរៀបចំនឹងការអភិវឌ្ឍផែនការស្តារសត្វព្រៃមួយចំនួនត្រូវរៀបចំឱ្យបានកាន់តែឆាប់កាន់តែប្រសើរ » ។
របាយការណ៍ស្ដីពីការអនុវត្តន៍ការងារឆ្នាំ២០១៩ របស់មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី បានឱ្យដឹងថាក្នុងឆ្នាំ២០១៩កន្លងទៅមន្ទីរបានរៀបចំនិងចងក្រងសំណុំរឿងបញ្ជូនមនស្សទៅតុលាការ៤៩នាក់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសកាប់ព្រៃ និងបរបាញ់សត្វ ហៅពលរដ្ឋមកធ្វើកិច្ចសន្យា២៦០នាក់ និងអប់រំណែនាំប្រជាពលរដ្ឋកុំឱ្យបរបាញ់ ដាក់អន្ទាក់ ជួញដូរ ឬបរិភោគសត្វព្រៃ ប្រមាណ២៩០នាក់។
ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរីលោក កែវ សុភ៌គ មានប្រសាសន៍ប្រាប់VOD ថាជាទូទៅជនល្មើសដែលចូលមកដាក់អន្ទាក់ និងចាប់សត្វក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក និងភ្នំព្រេចមានតិចណាស់ដែលជាពលរដ្ឋមណ្ឌលគិរី។ លោកថាភាគច្រើននៃអ្នកចូលមកដាក់អន្ទាក់ និងចាប់សត្វទាំងនោះមកពីប្រទេសវៀតណាម និងខេត្តផ្សេងដែលជាប់នឹងខេត្តរួមមានខេត្តរតនគិរីជាដើម។
លោកបន្ថែមថាជាទូទៅមន្ទីរតែងតែឱ្យមន្ត្រីចុះទៅធ្វើការអប់រំណែនាំពលរដ្ឋដែលរស់នៅតាមដែនជម្រកសត្វព្រៃពីផលប្រយោជន៍នៃសត្វព្រៃ ក៏ដូចជាទោសទណ្ឌទៅលើអ្នកដែលបរបាញ់ ឬដាក់អន្ទាក់ជាដើម។ ក្រៅពីនេះមន្ទីរក៏បានទំនាក់ទំនងជាមួយវិទ្យុជាតិប្រចាំខេត្តដើម្បីផ្សព្វផ្សាយអប់រំពលរដ្ឋក្នុងខេត្តបន្ថែមផងដែរ។
ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច និងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក នៃខេត្តមណ្ឌលគិរី មានផ្ទៃដីសរុបប្រមាណ ៦ ០០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េ។ ដែនជម្រកទាំងពីរនេះជាទីជម្រករបស់សត្វដែលកំពុងរងការគំរាមកំហែងជាសកលជាច្រើនរាប់ទាំងសត្វជិតផុតពូជ ដូចជាទន្សោង ដំរីអាស៊ី ក្រពើភ្នំដែលសេសសល់ចុងក្រោយក្នុងប្រទេស និងសត្វដែលសល់ចុងក្រោយនៅតំបន់ឥណ្ឌូចិនគឺ សត្វខ្លារខិនផងដែរ។
ក្នុងឆ្នាំ២០១០ ចំនួនសត្វទន្សោងដែលត្រូវបានរកឃើញក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំងពីរនេះមានជាង៣ពាន់ក្បាល ឈ្លូសមានជិត៧ពាន់ក្បាល និងសត្វជ្រូកព្រៃមានជិត៥ពាន់ក្បាល ការហិនហោចសត្វទាំងបីខាងលើនេះ នឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ទៅដល់ជីវចម្រុះផ្សេងទៀត ដែលនាំធ្វើឱ្យស្រាវជ្រាវវាយតម្លៃថានឹងអាចធ្វើឱ្យសត្វផ្សេងទៀតបាត់អស់ពីព្រៃប្រសិនជាលែងមានវត្តមានពួកវាទៀត៕
