អភិបាលរងក្រុងភ្នំពេញម្នាក់ ស្ថិតក្នុងចំណោមក្រុមសមត្ថកិច្ចចម្រុះដែលបានរារាំងក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននិងអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស ដោយគំរាមដកយកម៉ាស៊ីនថតរូបនិងទូរសព្ទរបស់ពួកគេ ក្នុងអំឡុងការប្រមូលផ្តុំតវ៉ាតូចមួយនៅមុខស្ថានទូតចិនប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃសុក្រ។ ស្ថាប័នតស៊ូមតិសម្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមួយចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរ គឺជាការគំរាមកំហែងដែលមិនអាចទទួលយកបាន។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រកាលពីសប្ដាហ៍មុន អ្នកតវ៉ាចំនួន៣នាក់ ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន ខណៈពួកគេកំពុងប្រមូលផ្តុំគ្នារំឭកខួប២៩ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលបានបញ្ចប់ជម្លោះច្រើនឆ្នាំ និងកំណត់ឱ្យកម្ពុជាប្រើរបបដឹកនាំតាមបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ ក្រុមអ្នកតវ៉ាដែលមានគ្នាប្រមាណ១៥នាក់ បានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំងទៅនឹងអ្វីដែលពួកគេថា រដ្ឋាភិបាលមិនគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស និងរំលោភលើគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ។
អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ ប្រាប់ វីអូឌី ឱ្យដឹងនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា អ្នកតវ៉ា៣នាក់ រួមមាន អ្នកស្រី លឹម សាន អាយុ៥៧ឆ្នាំ លោក សុន និមល អាយុ៤០ឆ្នាំ និងអ្នកស្រី យ៉យ ស្រីមុំ អាយុ៥២ឆ្នាំ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនយកទៅសួរនាំ បន្ទាប់មកត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់បង្កឱ្យមានចលាចលក្នុងសង្គម ហើយត្រូវបានបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារព្រៃស។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅកម្ពុជាដែលត្រូវបានរំលាយដោយសាលក្រមតុលាការកំពូលនៅឆ្នាំ២០១៧ ខណៈមានការបង្ក្រាបទៅលើក្រុមសង្គមស៊ីវិលនិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ហើយនាំឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងកាន់អំណាច ច្បាមយកអាសនៈទាំង១២៥នៅក្នុងរដ្ឋសភា នៅឆ្នាំ២០១៨។ ក្នុងរយៈពេល១០ខែដើមឆ្នាំ២០២០នេះ សកម្មជន អ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំង និងមនុស្សដទៃទៀតជិត៥០នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនជុំវិញការចូលរួមរបស់ពួកគេ ក្នុងសកម្មភាពប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ា បញ្ចេញមតិតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ និងក្នុងបញ្ហាផ្សេងៗ។
បើតាមអ្នកយកព័ត៌មានស្ថិតនៅកន្លែងកើតហេតុ ចាប់ផ្ដើមនៅម៉ោងប្រហែល៨និង១៥នាទីព្រឹកថ្ងៃសុក្រនោះ បុរសម្នាក់ស្ថិតក្នុងឯកសណ្ឋានសន្តិសុខ បានទះទម្លាក់ទូរសព្ទបុរសម្នាក់ ខណៈដែលបុរសនោះកាន់ទូរសព្ទថតទិដ្ឋភាពនៃការប្រមូលផ្ដុំតវ៉ានោះ។ ៣០នាទីក្រោយមក ក្រុមមន្រ្តីស្ថិតក្នុងសម្លៀកបំពាក់ស៊ីវិល បានបញ្ជាទៅអ្នកយកព័ត៌មានពីរបីនាក់ឱ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពថតរូបជាបន្ទាន់។
នៅម៉ោងប្រមាណ៨និង៣០នាទី គេបានផ្ដិតយកទិដ្ឋភាពអភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ លោក មាន ចាន់យ៉ាដា ដែលបានបង្ខំឱ្យអ្នកកាសែតម្នាក់នៅកាសែត ខ្មែរថាមស៍ ប្រគល់ម៉ាស៊ីនថតរបស់គេ ខណៈមន្រ្តីម្នាក់ឈរក្បែរលោក បានដកខ្សែម៉ាស៊ីនថតពីអ្នកកាសែតរូបនោះ។ បន្ទាប់មក លោក ចាន់យ៉ាដា បានងាកមករកអ្នកយកព័ត៌មានបរទេសម្នាក់របស់ VOD ដែលកំពុងឈរកាន់ទូរសព្ទដៃថតសកម្មភាពនោះ ហើយលោកបានស្រែកគំហកជាភាសាអង់គ្លេសក្នុងន័យថា «ឱ្យទូរសព្ទមកខ្ញុំមក» រួចក៏រុញអ្នកយកព័ត៌មានរូបនោះទៅចិញ្ចើមផ្លូវ។
នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ហៅកាត់ CCHR លោកស្រី ចក់ សុភាព ឱ្យដឹងថា មន្រ្តីសន្តិសុខខណ្ឌបានគំរាមកំហែងមន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរបស់ស្ថាប័នលោកស្រី២រូប ខណៈពួកគេកំពុងធ្វើការ។
លោកស្រី ចក់ សុភាព ប្រាប់ថា៖ «នៅពេលដែលក្រុមការងារយើងព្យាយាមថតរូបសកម្មភាពនៃការបង្ក្រាបលើការជួបជុំហ្នឹង គឺខាងអាជ្ញាធរ [កងសន្តិសុខខណ្ឌ] ដេញមិនឱ្យយើងនៅទីហ្នឹងទេ ហើយគំរាមថា បើយើងនៅតែបន្ត [ថត] គាត់អាចនឹងដកហូតទូរសព្ទអ៊ីចឹង»។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយរបស់សម្ព័ន្ធអ្នកកាសែតកម្ពុជា ហៅកាត់ ខេមបូចា (CamboJA) និងមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) ដែលជាស្ថាប័នគ្រប់គ្រងលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ VOD បានលើកឡើងថា យ៉ាងហោចមានអ្នកកាសែត៦នាក់បានរងការគំរាមអំឡុងព្រឹត្តិការណ៍ប្រមូលផ្តុំតវ៉ា។
ប្រភពដដែលបន្ថែមថា អ្នកកាសែតទាំងនោះត្រូវបានក្រុមសមត្ថកិច្ចប្រាប់ឱ្យឈប់ថតរូបនិងថតវីដេអូផ្សាយផ្ទាល់អំពីហេតុការណ៍ដែលកំពុងកើតឡើង ហើយគំរាមថា បើនៅតែបន្តរឹងទទឹងទៀត ពួកគេនឹងដកហូតម៉ាស៊ីនថតឬទូរសព្ទ។
អ្នកកាសែតមកពីសារព័ត៌មាន ThmeyThmey លោក Gerry Flynn និយាយថា គាត់បានចុះទៅយកព័ត៌មានសម្រាប់ស្ថាប័នរបស់លោកនៅថ្ងៃសុក្រនោះដែរ ហើយត្រូវគេរុញមិនឱ្យអង្កេតមើលអ្នកតវ៉ាទេ នៅពេលនោះមានវិទ្យុទាក់ទងមួយបុកចំមុខលោក។
លោក Gerry Flynn បន្ថែមថា ពេលគាត់បែរមក ក៏មានសន្តិសុខម្នាក់បានស្រែកគំហកដាក់គាត់។ លោកបន្តថា មន្ត្រីឃ្លាំមើលម្នាក់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានជួយអន្តរាគមន៍ ហើយបកប្រែឱ្យគាត់ថា សន្តិសុខម្នាក់នោះបានស្រែកគំហកដាក់គាត់ថា «យកល្អប្រយ័ត្នខ្លួនទៅ ព្រោះលោកនៅលើដីកម្ពុជា»។
លោក Flynn ប្រាប់ឱ្យដឹងទៀតថា មានអ្នកថតរូបឯករាជ្យម្នាក់ដែលនៅជាមួយគាត់ ត្រូវបានគេចាប់កាណុងម៉ាស៊ីនថតរបស់រូបគេ ដើម្បីកុំឱ្យគេអាចបន្តថតបាន ហើយក្រុមអាជ្ញាធរបានព្យាយាមឆែកឆេរក្នុងកាបូបរបស់អ្នកថតរូបម្នាក់នោះ។
អ្នកយកព័ត៌មានពី VOD កញ្ញា ខាន់ លក្ខិណា និយាយថា កញ្ញាបានឃើញស្រ្តីអ្នកតវ៉ាម្នាក់ដួលនៅចិញ្ចើមផ្លូវម្ខាង ដោយមានកងសន្តិសុខប្រមាណជិត១០នាក់តាមពីក្រោយ រួចកញ្ញាក៏ទាញទូរសព្ទចេញដើម្បីផ្តិតយកហេតុការណ៍នោះ ស្រាប់តែមានបុរសម្នាក់ស្លៀកពាក់ស៊ីវិលនិងសន្តិសុខ៣ទៅ៤នាក់ដើរសំដៅមករកកញ្ញា។
កញ្ញា លក្ខិណា ប្រាប់ថា៖ «គ្នាច្រើនមក ឆ្លងពីផ្លូវម្ខាងទៀតមករកយើងតែម្តង ហើយសួរយើងថា យើងថតអីៗអ៊ីចឹង ទូរសព្ទថតអីៗ? និយាយទៅ គាត់ចង់បានទូរសព្ទយើង នៅពេលដែលខ្ញុំលើកទូរសព្ទខ្ញុំថតរូប»។
អ្នកយកព័ត៌មាន VOD ម្នាក់ទៀត លោក ម៉ិច ដារ៉ា និយាយថា គាត់និងអ្នកយកព័ត៌មានមួយចំនួនទៀត រាប់ទាំងអ្នកកាសែតពីសារព័ត៌មានអង់គ្លេស Reuters ម្នាក់ ត្រូវបានអាជ្ញាធររារាំងនិងបញ្ជាឱ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពផ្តិតយករូបថតជាច្រើនលើកច្រើនសារ។
អ្នកនាំពាក្យឱ្យសារព័ត៌មាន Reuters ប្រចាំតំបន់អាស៊ីម្នាក់ បានបដិសេធផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយ។ កាសែត ខ្មែរថាមស៍ មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណួរតាមអ៊ីម៉ែលទេ។ ការិយាល័យឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណួរផងដែរ។
លោកអភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ លោក មាស ចាន់យ៉ាដា នៅថ្ងៃសៅរ៍កន្លងមកនេះ បានបដិសេធថា លោកបានដឹងពីហេតុការណ៍កើតឡើងនៅមុខស្ថានទូតចិន ហើយលោកបង្វែរសំណួរទៅអ្នកនាំពាក្យរបស់សាលារាជធានីភ្នំពេញ។
អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ លោក ម៉េត មាសភក្តី ប្រាប់ថា លោកមិនបានដឹងព័ត៌មានលម្អិតអំពីអ្វីដែលបានកើតឡើងនៅថ្ងៃសុក្រនោះទេ និងមិនបានឆ្លើយតបសំណួរអំពីការពាក់ព័ន្ធផ្ទាល់របស់លោកអភិបាលរង លោក ចាន់យ៉ាដា ក្នុងហេតុការណ៍រារាំងនោះដែរ។
លោក មាសភក្តី ប្រាប់ថា៖ «ជាទូទៅ ដូចជាមិនមានទេ ព្រោះបងប្អូនអ្នកសារព័ត៌មានរបស់យើងលោកមានសិទ្ធិនិងលទ្ធភាពក្នុងការផ្តិតយករូបភាព ប្រសិនបើមិនប៉ះពាល់ដល់កិច្ចការរបស់អាជ្ញាធរ នាំឱ្យមានការរាំងស្ទះក្នុងការធ្វើកិច្ចការអី។ នេះខ្ញុំនិយាយជាទូទៅទេ»។
នាយកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៃស្ថាប័ន CCIM លោក អ៊ិត សូធឿត និយាយថា៖ «ការគំរាមកំហែងនេះ នឹងកាន់តែដាក់សម្ពាធនិងរឹតត្បិតដល់សេរីភាពអ្នកសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការអនុវត្តវិជ្ជាជីវៈរបស់ពួកគេដែលត្រូវបានធានាដោយច្បាប់ជាតិនិងអន្តរជាតិ»។
នាយកប្រតិបត្តិសម្ព័ន្ធអ្នកកាសែតកម្ពុជា លោក ណុប វី និយាយថា ទង្វើរបស់ក្រុមសមត្ថកិច្ច គឺ«មិនអាចទទួលយកបានទេ»។
លោក ណុប វី និយាយថា៖ «នេះជាសញ្ញាគំរាមកំហែងដែលមិនអាចទទួលយកបាន នៅពេលដែលអ្នកសារព័ត៌មានកំពុងបំពេញវិជ្ជាជីវៈរបស់ពួកគេ។ អាជ្ញាធរហាក់ចាត់ទុកថា អ្នកសារព័ត៌មានគឺជាអ្នកឃ្លាំមើលយ៉ាងសំខាន់ដែលអាចធ្វើឱ្យពួកគេពិបាកបង្រ្កាបលើក្រុមអ្នកតវ៉ា»។
យោងតាមក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា ការគំរាមកំហែងដោយប្រើសកម្មភាពឬការប៉ុនប៉ងយកទ្រព្យសម្បត្តិនរណាម្នាក់តាមរយៈការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា ការគំរាមកំហែង ឬការបង្ខិតបង្ខំ អាចនឹងត្រូវទទួលទោសទណ្ឌជាប់ពន្ធនាគារចាប់ពី២ទៅ៥ឆ្នាំ៕
បកប្រែនិងកែសម្រួលពីអត្ថបទដើមភាសាអង់គ្លេស
