នៅក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ២០២០នេះ អឺរ៉ុបចាប់ផ្តើមអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយវៀតណាមដែលឈានដល់ការលុបពន្ធលើទំនិញដល់៩៩ភាគរយ ហើយក្នុងខែដដែលនេះ អឺរ៉ុបក៏កាត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ២០ភាគរយពីកម្ពុជា ធ្វើឱ្យកម្ពុជាខាតបង់ជាង១០០០លានដុល្លារក្នុង១ឆ្នាំៗ។
នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងវៀតណាមនិងសហភាពអឺរ៉ុប (EVFTA) គឺចាប់ផ្តើមអនុវត្តពីថ្ងៃទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះមានសុពលភាពអនុវត្តន៍បានរយៈពេល១០ឆ្នាំ។
ប្រភេទទំនិញដែលវៀតណាមចាប់ផ្តើមនាំចេញទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប រួមមាន ទូរសព្ទដៃ គ្រឿងអេឡិចត្រូនិច សម្លៀកបំពាក់ ទ្រនាប់ជើង និងផលិតផលកសិកម្ម។ ផលិតផលកសិកម្មផ្តោតពិសេសលើអង្ករ គ្រឿងសមុទ្រ និងកាហ្វេ។
ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរដ្ឋវៀតណាម VNA ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី៦ ខែសីហា លើកឡើងថា កិច្ចព្រមព្រៀងវៀតណាមនិងអឺរ៉ុបនេះ បានផ្តល់ទំនុកចិត្តកាន់តែខ្លាំងថែមលើការវិនិយោគ ការបង្កើនផលិតផលក្នុងស្រុក និងនាំចេញ។ ការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ធ្វើឱ្យក្រុមអ្នកវិនិយោគមានឱកាសចំនេញច្រើននិងបង្កើនការវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ហើយក៏អាចបង្កើតការងារបានចំនួនច្រើនឡើងថែមទៀត។
ចំណែកជាមួយកម្ពុជាវិញ ចាប់ពីថ្ងៃទី១២ ខែសីហា អឺរ៉ុបចាប់ផ្តើមកាត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធចំនួន២០ភាគរយ ដែលប៉ះទៅលើរោងចក្រកាត់ដេរមួយចំនួននិងស្ករសដែលនាំទៅអឺរ៉ុប។ លើសពីទឹកប្រាក់ជាង១០០០លានដុល្លារដែលត្រូវខាតបង់ក្នុង១ឆ្នាំៗនោះ កម្ពុជាក៏ក្លាយជាប្រទេសដែលអឺរ៉ុបកំណត់ថា មិនមានសិទ្ធិសេរីភាពខាងនយោបាយ ធ្លាក់ចុះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងធ្លាក់ចុះសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិជាដើម។
នៅពេលដែលអឺរ៉ុបជាបណ្តុំនៃប្រទេសលោកសេរី ដាក់សម្ពាធលើកម្ពុជា ហើយទៅពង្រឹងកិច្ចសហការជាមួយវៀតណាមនោះ នាំឱ្យមានការចោទសួរថា តើអឺរ៉ុបមានសួរដេញដោលពីគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សជាមួយវៀតណាមដែរឬទេ? ហើយតើអយុត្តិធម៌ចំពោះកម្ពុជាជាប្រទេសកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឬទេ?
នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ លោក Phil Robertson លើកឡើងថា ចាប់តាំងពីការរារាំងមិនឱ្យបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលរួមបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៨មកនោះ កម្ពុជាមិនមានប្រជាធិបតេយ្យប្រសើរជាងវៀតណាមនោះទេ។
លោក Phil Robertson៖ «កម្ពុជាបានរារាំងមិនឱ្យបក្សប្រឆាំងចូលរួមបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ដូច្នេះពិបាកមើលឃើញណាស់ថា កម្ពុជាមានប្រជាធិបតេយ្យជាងវៀតណាម។ ជាការពិត ប្រទេសទាំងពីរដឹកនាំតាមបែបកុម្មុយនីស្តមានបក្សតែមួយនិងមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដូចគ្នា»។
លោកបន្តថា ក្នុងដំណើរការចរចា ប្រមាណ១០ឆ្នាំមុនឈានដល់ការព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយវៀតណាមនេះ អឺរ៉ុបបានផ្តោតសំខាន់លើការជជែកពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងសិទ្ធិការងារជាមួយវៀតណាម។
លោក Phil Robertson៖ «អឺរ៉ុបបានលើកឡើងច្រើនពីបញ្ហាសិទ្ធិការងារនិងសិទ្ធិមនុស្សជាមួយវៀតណាម ក្នុងអំឡុងពេលចរចាមុនឈានដល់ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី។ ដូច្នេះការទំនាក់ទំនងរវាងអឺរ៉ុបនិងវៀតណាមនេះ មិនរលូនដូចការអះអាងមួយចំនួននោះទេ»។
ក្នុងអំឡុងពេលនៃការចរចា អឺរ៉ុបក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ឱ្យវៀតណាមអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញនូវសិទ្ធិការងារដែលកំណត់ដោយអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ (ILO)។
ចំណែកអ្នកសិក្សានយោបាយអន្តរជាតិ លោក រ៉ូ វណ្ណៈ លើកឡើងថា សណ្តាប់ធ្នាប់សេរីជាគុណតម្លៃស្នូលរបស់បស្ចិមប្រទេស មិនសំដៅតែលើប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សតែម្យ៉ាងទេ តែគេផ្តោតលើការផ្លាស់ប្តូរពាណិជ្ជកម្មសេរី ពង្រឹងស្ថាប័នសេរី និងគោរពតាមច្បាប់អន្តរជាតិ។ លោក រ៉ូ វណ្ណៈ បន្តថា វៀតណាមកំពុងរីកចម្រើន អាចទប់ស្កាត់ឥទ្ធិពលរបស់ចិនក្នុងតំបន់ ហើយប្រទេសអឺរ៉ុបក៏រំពឹងថា វៀតណាមអាចនឹងដូររបបនយោបាយក្នុងថ្ងៃអនាគតដែរ។
លោក រ៉ូ វណ្ណៈ៖ «ក្នុងន័យភូមិសាស្ត្រនយោបាយ វៀតណាមជាប្រទេសកំពុងរះឡើងនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ មានទីតាំងសំខាន់សម្រាប់ខ្ទប់ឥទ្ធិពលចិននៅក្នុងតំបន់។ ក្នុងន័យការអភិវឌ្ឍនយោបាយ (Political development) វៀតណាមអាចប្រែក្លាយខ្លួនពីប្រទេសផ្តាច់ការទៅប្រជាធិបតេយ្យបាន តាមរយៈការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច នីតិរដ្ឋ និងការអភិវឌ្ឍស្ថាប័នខ្លាំងក្លា តាមទ្រឹស្តីអន្តរកាលផ្តាច់ការ (Authoritarian transition) របស់អ្នកប្រាជ្ញ Samuel Huntington»។
លោក រ៉ូ វណ្ណៈ បន្តថា គំរូដែលធ្វើឱ្យអឺរ៉ុបសង្ឃឹមថាវៀតណាមនឹងមានការផ្លាស់ប្តូរនោះ ដោយសារមើលឃើញថា កូរ៉េខាងត្បូងនិងតៃវ៉ាន់បានផ្លាស់ប្តូរពីរបបផ្តាច់ការមកប្រជាធិបតេយ្យវិញ ដោយឆ្លងកាត់ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចនិងស្ថាប័នរឹងមាំនៃការពង្រឹងនីតិរដ្ឋ។
ក្នុងដំណើរការចរចាលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងសិទ្ធិការងារកាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៦និង២០១៧ អឺរ៉ុបបានលើកឡើងច្រើនពីបញ្ហាសិទ្ធិសេរីភាពនៃការធ្វើនយោបាយ សិទ្ធិគោរពជំនឿសាសនា សិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ការធ្វើទារុណកម្ម សិទ្ធិសេរីភាពនៃការជួបជុំតវ៉ាដោយសន្តិវិធី និងបញ្ហាការជួញដូរមនុស្ស ជាដើម។ បញ្ហាទាំងនេះ អឺរ៉ុបលើកឡើងដើម្បីជំរុញឱ្យវៀតណាមដោះស្រាយមុនឈានដល់ការចុះហត្ថលេខាព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី។
បើនិយាយពីទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ មិនមែនតែអឺរ៉ុបចង់ចាប់យកវៀតណាមនោះទេ គឺវៀតណាមក៏ខំរៀបចំខ្លួនដើម្បីបានទំនាក់ទំនង បានប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយនេះដែរ។
ដើម្បីទទួលបានផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចនិងកេរ្តិ៍ឈ្មោះនៅលើឆាកអន្តរជាតិនេះ វៀតណាមព្យាយាមកែសម្រួលលក្ខខណ្ឌរបៀបរបបធ្វើការងារជាបន្តបន្ទាប់ រហូតឈានដល់មានការព្រមព្រៀងកើតឡើង។
ចំណុចនេះបង្ហាញថា អឺរ៉ុបមិនមែនចេះតែចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយវៀតណាម ដោយមិនបានពិនិត្យលក្ខខណ្ឌអ្វីនោះទេ។ ចំណែកវៀតណាមក៏មិនមែនចេះតែទទួលយកគ្រប់លក្ខខណ្ឌទាំងអស់ដែលអឺរ៉ុបឱ្យនោះដែរ គឺវៀតណាមជ្រើសរើសយកការចរចាតាមក្រុមការងារជំនាញដើម្បីស្វែងរកចំណុចឯកភាពគ្នា៕
អត្ថបទទាក់ទង៖
វៀតណាមសង្ឃឹមទទួលបានអ្នកវិនិយោគកើនឡើងចាប់ពីខែសីហា
វៀតណាមហាក់មិនបារម្ភ EU និង US ជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុង
