អ្នកភូមិដែលជាដើមបណ្ដឹងក្នុងសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌជាមួយអតីតមន្រ្តីកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានអំពាវនាវឱ្យតុលាការខេត្តនេះពន្លឿននីតិវិធីជំនុំជម្រះ ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌ឱ្យពួកគេ ក៏ដូចជាតំណាងរបស់ខ្លួនម្នាក់ដែលបានស្លាប់ក្នុងពេលឃុំខ្លួន។
សំណុំរឿងនេះ ផ្ដើមចេញពីទំនាស់ដីធ្លីនៅចំណុចអូរកំបុត អាងកន្សែង និងភូមិទ័ពសៀម ព្រមទាំងដីសំបុកចាប និងភូមិបឹងស្នោ។ ភូមិសាស្ត្រដីទំនាស់ទាំងនោះស្ថិតនៅឃុំស្លក្រាម និងឃុំស្វាយចេកខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ នៅពេលនោះ អាជ្ញាធរខេត្តបានចោទប្រកាន់ថា ពលរដ្ឋប្រមាណជិត ១០០០គ្រួសារ ទៅចាប់ និងគ្រប់គ្រងដីរដ្ឋដោយខុសច្បាប់។ មុន២ថ្ងៃនៃការចាប់ខ្លួនតំណាងអ្នកតវ៉ាដីធ្លី កម្លាំងចម្រុះរបស់រដ្ឋបាលខេត្ត ដឹកនាំដោយផ្ទាល់ពីអភិបាលខេត្ត លោក អ៊ុំ រាត្រី បានបញ្ជាកងកម្លាំងឱ្យដុតផ្ទះ ខ្ទម និងរុះរើសម្ភាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្មានសេសសល់លើទីតាំងដីដែលមានទំនាស់។
នាថ្ងៃតវ៉ា នៅខាងមុខសាលាខេត្តបន្ទាយមានជ័យ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ តំណាង ៥នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកតវ៉ាប្រមាណ ៦០០នាក់ ត្រូវបានកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តចាប់ខ្លួន។ ក្រោយចាប់ខ្លួនបាន ៣ថ្ងៃ លោក ទុយ ស្រស់ តំណាងម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកគេទាំង ៥នាក់ បានស្លាប់នៅក្នុងពន្ធនាគារ។
សាក្សីដែលបានឃើញហេតុការណ៍ អំឡុងពេលឃុំខ្លួននៅទីបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថខេត្ត ចោទប្រកាន់ថា លោក ស ប៊ុនសឿង មេបញ្ជាការរង និងលោក ឆយ រដ្ឋនា ហៅសឿង៣៨ ជាអ្នកធ្វើទារុណកម្ម មុននឹងពួកគេត្រូវបញ្ជូនចេញទៅឃុំខ្លួនបន្តនៅពន្ធនាគារ។
ដើមបណ្តឹងទាំង ៤នាក់នោះ រួមមាន លោក អាន សារួន លោក ហ៊ឹម គិរី លោក នូវ នឿន និង អ្នកស្រី ប៊ុយ គីមឡាក់ ប្រពន្ធសពលោក ទុយ ស្រស់។ លោក អាន សារួន លោក ហ៊ឹម គិរី និងលោក នូវ នឿន ជាតំណាងពលរដ្ឋ ៣នាក់ក្នុងចំណោម ដែលត្រូវបានកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តបន្ទាយមានជ័យចាប់ខ្លួនរួមគ្នាជាមួយលោក ទុយ ស្រស់។
ថ្លែងប្រាប់វីអូឌីតាមទូរសព្ទ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ដើមបណ្ដឹងម្នាក់ក្នុងចំណោម ៤នាក់ លោក នូវ នឿន ដែលរស់នៅក្នុងសង្កាត់៤ ក្រុងប៉ោយប៉ែត ថា លោកពិតជាចង់ឃើញតុលាការបើកការជំនុំជម្រះរឿងនេះឱ្យបានឆាប់ៗ។ លោក នូវ នឿន បានលើកឡើងទៀតថា ការផ្អឹបសំណុំរឿងនេះទុកយូរពេក វានឹងកាន់តែធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ការស្វែងរកយុត្តិធម៌ចំពោះជនរងគ្រោះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំចង់បានឆាប់ ហើយក៏មិនមែនថាខ្ញុំនឹងចង់ឈ្នះចាញ់អីទេ។ ក្នុងនាមខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវឈរនៅលើភាពយុត្តិធម៌ ហើយក្នុងប្រទេសរបស់យើងត្រូវមានសីលធម៌។ ទាំងខ្ញុំទាំងគេសប្បាយចិត្តទាំងអស់គ្នា។ ហើយគេដែលបានដឹងឭ ក៏គេនៅរង់ចាំទាំងអស់គ្នា នៅពេលនៃការកាត់ក្តីពួកខ្ញុំដែរថា យុត្តិធម៌ហ្នឹងវាមានហើយឬនៅ»។
គិតមកចាប់ពីថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ដើមឆ្នាំ២០២០ ជាថ្ងៃនៃការចាប់ខ្លួនមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តបន្ទាយមានជ័យ សំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌមួយនេះ បានបន្តអូសបន្លាយប្រមាណ ៥ខែកន្លងមកហើយ។ ដើមបណ្ដឹងដែលជាអ្នកតស៊ូមតិក្នុងរឿងដីធ្លី ហើយដែលអះអាងថា ជាជនរងគ្រោះ លើកឡើងថា ពួកគេរង់ចាំយុត្តិធម៌ តាមរយៈការជំនុំជម្រះតាមផ្លូវតុលាការនេះ អស់ពេលជាយូរខែណាស់មកហើយ។
លោក អាន សារួន ដែលអះអាងថា ត្រូវបានកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ធ្វើទារុណកម្មដែរ និយាយថា ខ្លួនលោកហាក់បាត់បង់ជំនឿទៅហើយ ដោយសារពុំមានចម្លើយអ្វីសោះពីតុលាករ។ បើតាមពលរដ្ឋរូបនេះ កាលពីពាក់កណ្ដាលខែមីនាកន្លងទៅនេះ ពួកគេទាំង ៤នាក់ បានឡើងមកភ្នំពេញ ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌នៅតាមស្ថាប័នថ្នាក់ជាតិ មានក្រសួងយុត្តិធម៌ជាដើមបន្តទៀត។ ជាអតីតមន្ត្រីយោធាក្នុងកងពល៥១ ប្រចាំនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក អាន សារួន បញ្ជាក់ថា តាមរយៈបណ្ដឹងជាថ្មីទៀតរបស់ពួកគេ មន្ត្រីដែលទទួលពាក្យបណ្ដឹងនៃស្ថាប័នដែលពាក់ព័ន្ធ សន្យាថា នឹងចុះពិនិត្យក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
លោកបន្តថា៖ «ដល់ហើយ ហើយក៏បោះត្រារួចហើយដែរ។ តិចទៀតគេនឹងចុះមកហើយ។ គេអត់ប្រាប់[កាល]កំណត់ទេ លុះត្រាតែសម្ដេច ហ៊ុន សែន និងសម្ដេច ស ខេង អនុញ្ញាត ឬក្រសួងយុត្តិធម៌អនុញ្ញាតហើយ បានប្រគល់ឱ្យក្រុមការងារចុះស្រាវជ្រាវនៅខេត្ត»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការបំភ្លឺជុំវិញរឿងនេះបានទេពីខុទ្ទកាល័យរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា។ ប៉ុន្តែ ភ្លាមៗ ក្រោយកើតហេតុ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាឱ្យបង្កើតគណៈកម្មការ ដើម្បីពិនិត្យរឿងក្ដីជាបន្ទាន់។
ជាងនេះទៀត លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីថែមទាំងបានព្រមានមិនលើកលែងឱ្យអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសនេះថែមទៀតផង។ ភ្លាមៗ ក្រោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចេញបទបញ្ជា តុលាការខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានចេញដីកាឱ្យចាប់ខ្លួនមន្រ្តីកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តនេះ ២នាក់ ដាក់ពន្ធនាគារ។
ទាំងលោក ស ប៊ុនសឿង និងឈ្មោះ ឆយ រដ្ឋនា (ហៅសឿង៣៨) ជាមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថខេត្ត ត្រូវបានចៅក្រមស៊ើបសួរចោទប្រកាន់ពីបទ ហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស ដោយសារមរណភាពនៃជនរងគ្រោះ តាមបញ្ញត្តិមាត្រា ២១៨ និងមាត្រា ២២៤ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ សព្វថ្ងៃនេះ មន្ត្រីប៉េអិមទាំង ២នាក់ ដែលរងការចោទប្រកាន់ ត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារខេត្ត។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បានប្រាប់វីអូឌី តាមទូរសព្ទនៅថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ថា លោកនៅមិនទាន់ដឹងចំពោះកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់ជនរងគ្រោះទាំងនេះនៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែ លោក ម៉ាលីន ថ្លែងថា បើពិតជាមានពាក្យបណ្ដឹងដូច្នេះមែន ក្រសួងនឹងពិនិត្យ រួចបញ្ជូនទៅតុលាការវិញ ដើម្បីពិនិត្យ និងអនុវត្តទៅតាមនីតិវិធី។ បើតាមលោក ជិន ម៉ាលីន ក្រសួងយុត្តិធម៌ក៏ពុំអាចមានសិទ្ធិដើម្បីបង្គាប់បញ្ជាឱ្យតុលាការត្រូវតែអនុវត្តតាមណាមួយនោះទេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ប្រសិនបើរឿងក្ដីនេះពិតជាត្រូវបិទបញ្ចប់មែន ក៏ខាងតុលាការជូនដំណឹងដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «តែគាត់យកមកដាក់ អាហ្នឹងខាងក្រសួងគេនឹងពិនិត្យចាត់ការតាមនីតិវិធីហ្នឹងហើយ។ ជាទូទៅ គេពិនិត្យលើបណ្ដឹងរបស់គាត់ជាមុនសិន ថាតើមានមូលដ្ឋានដែរឬអត់ ជាគោលការណ៍។ ហើយបើសិនជាមានមូលដ្ឋាន គេនឹងបញ្ជូនរឿងក្តីនេះទៅតុលាការ ដើម្បីពិនិត្យលើករណីហ្នឹង។ យើងមិនអាចបញ្ជាទៅតុលាការបានទេ ក្រសួង។ តែជានីតិវិធី កាលណាយើងទទួលបានហើយ យើងឱ្យតុលាការគាត់ពិនិត្យទៅតាមការមិនសុខចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង»។
ចៅក្រមស៊ើបសួរនៃតុលាការខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ហេង កេសរោ បដិសេធតាមទូរសព្ទ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ក្នុងការផ្ដល់ចម្លើយអំពីភាពយឺតយ៉ាវនៃការជំនុំជម្រះនេះ។
ក្រៅពីនេះ ព្រះរាជអាជ្ញារងនៃអយ្យការអមតុលាការខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក តេង សាម៉ៃ ប្រាប់វីអូឌី តាមបណ្ដាញសង្គមនៅថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ថា រឿងក្ដីនេះកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃចៅក្រមស៊ើបសួរនៅឡើយ។ ថែមពីនេះទៀត លោកបញ្ជាក់ថា មេធាវីខាងចុងចោទស្នើឱ្យបំពេញកិច្ចបន្ថែមទៀត។ បើតាមលោក តេង សាម៉ៃ យ៉ាងណាសំណុំរឿងនេះ អាចនឹងត្រៀមបិទការស៊ើបសួរឆាប់ៗនេះហើយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «មិនអាចកំណត់ទេ។ តែការស៊ើបសួរនេះយូរគួរសមហើយ អាចឆាប់ៗនេះ ត្រៀមបិទស៊ើប បន្ទាប់មករង់ចាំការកំណត់ជម្រះ»។
មន្ត្រីអង្គការឃ្លាំមើលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ហៅការធ្វើទារុណកម្ម និងប្រើប្រាស់ហិង្សាយកចម្លើយពីពិរុទ្ធជន នៅអំឡុងពេលឃុំខ្លួន គឺជារឿងខុសច្បាប់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការបន្តអូសបន្លាយសំណុំរឿងនេះ វារឹតតែធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិជនរងគ្រោះ ក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ថែមទៀតផង។
យោងតាមនីតិវិធីក្រមព្រហ្មទណ្ឌចែងថា ចំពោះបទល្មើសមជ្ឈិម តុលាការអាចត្រូវការពេលវេលា ដើម្បីស៊ើបអង្កេតរយៈពេល ៤ខែ មុននឹងត្រូវបើកការជំនុំជម្រះ។ ដោយឡែក ចំពោះបទល្មើសឧក្រិដ្ឋវិញ ការសិក្សារឿងក្តីរហូតដល់ ៦ខែ។ ប៉ុន្តែ បើសិនជាតុលាការនៅយល់ឃើញថា អំឡុងពេល ៦ខែនេះ នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ រឿងក្តីនៃបទឧក្រិដ្ឋនេះ អាចត្រូវពន្យារពេលរហូតដល់ ១៨ខែ។ មានន័យថា តុលាការអាចលើកពេល ៦ខែ បាន៦ដង។
បើទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក (Adhoc) ប្រចាំខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ស៊ុំ ចន្ទគា យល់ឃើញថា តុលាការគួរពន្លឿនសំណុំរឿងនេះ យកទៅជម្រះឱ្យបានឆាប់ ដើម្បីផ្ដល់ភាពយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះ តាមរយៈសវនាការដែលអាចជឿទុកចិត្តបាន។ ក្រៅពីនេះ បើតាមលោក ចន្ទគា ប្រសិនបើមានអ្នកដែលចង់ផ្អឹបរឿងក្តីនេះទុកចោល ហើយបញ្ចប់ស្ងាត់ៗ លោកនឹងប្រើប្រាស់សិទ្ធិតាមគោលការណ៍ច្បាប់ ប្ដឹងប្រឆាំងការអនុវត្តនីតិវិធីបែបនេះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «បើសិនជាខ្ញុំបានឮ ខ្ញុំបានដឹង ខ្ញុំនឹងប្ដឹងអ្នកនោះបន្ថែមទៀត ព្រោះវាទាក់ទងទៅលើបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ។ នាំគ្នាចរចាដើម្បីបង្កើតនូវអំពើនិទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជា យើងអត់ត្រូវការទេ។ បើឮ យើងនឹងប្ដឹងអ្នកនោះថែមទៀត និយាយឱ្យចំទៅ»៕
