ជនជាតិដើមភាគតិចមកពីភូមិចំនួន ២ នៃឃុំស្រែខ្ទុម ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី តវ៉ាទាមទារសិទ្ធិបន្តគ្រប់គ្រង និងបង្កបង្កើនផលដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត ក្រោយក្រសួងបរិស្ថានដកហូតដីទាំងនោះមកវិញ ដោយអះអាងថា ជាដីនៅក្នុងតំបន់អភិរក្ស។
តំណាងជនជាតិដើមភាគតិច រស់នៅភូមិអូអាម និងភូមិអូរណា ស្ថិតនៅឃុំស្រែខ្ទុម លោក ប៊ុន ណាត អះអាងប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃនេះថា ជនជាតិដើមភាគតិចគួយ ពូនង ប្រមាណ ២៥០នាក់ បាននាំគ្នាប្រមូលផ្ដុំតវ៉ានៅសាលាស្រុកកែវសីមា ដើម្បីសុំឱ្យអាជ្ញាធរស្រុកជួយដោះស្រាយបញ្ហាពួកគាត់ បន្ទាប់ពីក្រសួងបរិស្ថានហាមឃាត់ពួកគាត់មិនឱ្យដាំដំណាំ និងធ្វើស្រែនៅលើដីចាស់ដែលធ្លាប់អាស្រ័យផលកន្លងមក។
លោកបន្តថា ក្រសួងបរិស្ថានមិនឱ្យពួកគាត់ដំាដំណាំ និងធ្វើស្រែចំការបន្តទៀត ដោយថា ដីដែលពួកគាត់អាស្រ័យផលនោះ ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ការពារ។
លោក ប៊ុន ណាត បន្តថា បើក្រសួងបរិស្ថានមិនឱ្យពួកគាត់ដំាំដុះលើដីនោះបន្តទេ លោកថា ពួកគាត់នឹងជួបផលលំបាកខ្លាំង។
លោកថា៖ «មិនបានអាស្រ័យផល គឺថាគ្មានអីរស់តែម្ដង គឺស្លាប់ ដោយសារវាអត់មានប្រាក់ចំណូល។ តំបន់នេះ សង្ឃឹមទៅលើផ្ទៃដីដាំដុះ បង្វិលទុនទិញអង្ករហូបប្រចាំថ្ងៃ យើងធ្វើស្រែ ចំការ ហើយបើគេមិនឱ្យយើងធ្វើទាំងស្រែចំការ មិនឱ្យទទួលផល ដាំដំឡូងមីផង បានអីហូប ហើយប្រជាជនមួយចំនួនខ្ចីលុយមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុដើម្បីមកធ្វើដំណាំហ្នឹង ហើយគេមិនឱ្យធ្វើទៀត ឥលូវគាត់បានលុយអីសងធនាគារវិញ ហើយចំណាកស្រុកទៅខាងណាក៏គេបិទ ទៅវៀតណាមក៏បិទ ទៅថៃក៏បិទ យើងចេញទៅណាមិនរួចទេ»។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត លោក សន សុខុម លើកឡើងដែរថា ពួកគាត់ធ្វើស្រែ និងដាំដំណាំនៅលើដីនោះតាំងពីឆ្នាំ២០១៣ មកម៉្លេះ ប៉ុន្តែ អាជ្ញាធរមិនដែលចុះទៅហាមឃាត់ឡើយ។ លោកបន្តថា ក្រសួងបានចុះទៅហាមឃាត់ ដោយមិនឱ្យពួកគាត់ដំាំដុះបន្តទៀត ចាប់តាំងពីខែមេសាកន្លងមកម៉្លេះ។
ពួកគាត់ធ្លាប់ស្នើសុំទៅអាជ្ញាធរឃុំ និងស្រុក ជួយរកដំណោះស្រាយចំនួន ២លើកមកហើយ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរហាក់ដូចជាមិនអើពើចំពោះរឿងនេះ ទើបថ្ងៃនេះ ពួកគាត់បាននាំគ្នាប្រមូលផ្ដុំនៅមុខសាលាស្រុកទៀត។
លោកថា៖ «សុំឱ្យពួកខ្ញុំបានចូលដំា រដូវវស្សាជិតមកដល់ហ្នឹង ព្រោះបរិស្ថានគេមិនឱ្យយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នាចូលដាំដំឡូងទេ យើងចូលកាត់ស្មៅអីហ្នឹង គេចាប់។ ឥលូវហ្នឹង ពួកយើងខ្ញុំអត់មានការងារអីធ្វើទេ នៅអង្គុយរង់ចាំគេរកដំណោះស្រាយយូរពេក។ អ៊ីចឹង យើងខ្ញុំធ្វើក្បួន ដើម្បីឱ្យឃុំ ស្រុក និងខេត្ត ជួយរកដំណោះស្រាយឱ្យពួកយើងខ្ញុំបានដាំឱ្យទាន់រដូវ បើសិនជាផុតរដូវ ដាំអត់ដុះ ឆ្នាំក្រោយពួកយើងខ្ញុំគ្មានអីទេ»។
មេឃុំខ្ទុម លោក ប៊ុត សំអ៊ែល មានប្រសាសន៍ថា រឿងនេះ លោកបានបញ្ជូនទៅអាជ្ញាធរថ្នាក់លើដោះស្រាយហើយ។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹង សួរទៅសាលាស្រុក គេបកស្រាយ [ព្រឹកមិញគាត់ចូលឃុំហើយ] គាត់ទៅសាលាស្រុក។ អាហ្នឹងសម្រាប់ថ្នាក់ឃុំធ្វើចប់ ហើយបញ្ជូនទៅថ្នាក់លើរួចអស់ហើយ គ្រាន់តែកិច្ចអន្តរាគមន៍ខាងលើ ដោះស្រាយចេញមិនចេញ មិនទាន់បានដឹងទេ។ អ៊ីចឹង ខ្ញុំសុំនិយាយប៉ុណ្ណឹងទេ»។
វីអូឌីមិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអភិបាលស្រុកកែវសីមា លោក នួន សារ៉ន បានទេ ដោយទូរសព្ទមិនអាចទាក់ទងបាន។
ដោយឡែក អ្នកនាំពាក្យខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក សុខ សារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនទាន់បានដឹងរឿងនេះទេ ដោយលោកឱ្យទៅសួរនាយករដ្ឋបាលសាលាខេត្ត លោក ហៀក សុផាន។
វីអូឌីមិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីនាយករដ្ឋបាលសាលាខេត្ត លោក ហៀក សុផាន បានទេ ដោយទូរសព្ទចូលគ្មានអ្នកទទួល។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា មានប្រសាសន៍ថា ការដែលក្រសួងហាមឃាត់មិនឱ្យពលរដ្ឋដាំដំណាំ ដោយសារទីតាំងនោះស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងបរិស្ថាន។
អ្នកសម្របសម្រួលបណ្ដាញសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក គ្រើង តុលាចាត់ទុកការមិនអនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិដើមភាគតិចអាស្រ័យផលលើដីនោះថា រំលោភសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិចដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ភូមិបាល។ លោកស្នើទៅក្រសួងបរិស្ថានពិចារណា ដោយកាត់ឆ្វៀលដីនោះចេញ។
លោកថា៖ «បរិស្ថានគួរតែពិចារណាឡើងវិញ ពាក់ព័ន្ធច្បាប់ទាំងអស់ ដូចជា រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ពលរដ្ឋទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិស្មើៗគ្នា ហើយប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់អំណាចនៃប្រទេសរបស់ខ្លួន ចុះបើសិនជាប្រជាពលរដ្ឋមិនទៅបោះឆ្នោត តើធ្វើម៉េច? នេះជាចំណុចមួយគួរតែពិចារណា។ យើងគួរគិតពីនយោបាយផង យើងគិតពីការអភិវឌ្ឍសង្គមផង យើងគួរគិតដល់ផលប៉ះពាល់ជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋផង យើងមិនមែនយកច្បាប់មួយទៅអនុវត្ត ហើយភ្លេចមើលច្បាប់មួយទៀតទេ»។
ជនជាតិដើមដែលនាំគ្នាតវ៉ាទាំងនេះ បានឱ្យដឹងថា ពួកគាត់ឃើញដីនោះទំនេរ ក៏នាំគ្នាដាំដុះតាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក ហើយពេលដែលពួកគាត់នាំគ្នាដាំដុះនោះ មិនមានការហាមឃាត់ពីអាជ្ញាធរទេ ហើយក៏មិនបានដឹងថា ទីនោះជាដីតំបន់អភិរក្សដែរ ទើបតែនៅដើមឆ្នាំ២០២០នេះអាជ្ញាធរចេញមករារាំង។ ជនជាតិដើមទាំងនេះ ក្នុងមួយគ្រួសារកាន់កាប់ដីតំបន់នោះ ៣ ទៅ ៤ហិកតា៕