ស្ត្រី និងកុមារ ព្រមទាំងក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជា ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញការយកចិត្តទុកដាក់ តាមរយៈការដាក់ចេញជាគោលនយោបាយផ្សេងៗ ដើម្បីគាំពារ និងលើកកម្ពស់ស្ថានភាពរស់នៅ ការអប់រំ សុខភាព ជំនឿសាសនារបស់ពួកគេជាដើម។
យ៉ាងនេះក្ដី តាមរយៈវីដេអូឯកសារខ្លីៗចំនួន ៨រឿង ដែលផលិតដោយក្រុមយុវជនចំនួន ១២រូប ដែលទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលផលិតវីដេអូឯកសារពីមជ្ឈមណ្ឌលធនធានសោតទស្សន៍បុប្ផាណា សហការជាមួយអង្គការជាដៃគូ បានដាក់បញ្ចាំងកាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុន បង្ហាញថា ស្ត្រី និងកុមារក្រីក្រ ព្រមទាំងក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចផងដែរ នៅតែប្រឈមក្នុងជីវភាពរស់នៅ។
បញ្ហាប្រឈមទាំងនោះ បានបង្ហាញតាមរយៈស្នាដៃវីដេអូឯកសារខ្លីក្រោមគម្រោង «ការបន្លឺសំឡេងរបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច និងក្រុមមនុស្សត្រូវបានគេរើសអើង» រួមមាន រឿងទំពាំងខ្វះទឹក រឿងរសាត់ រឿងកាណាប រឿងប៉ាខ្ញុំនៅឯណា រឿងបារម្ភ រឿងទ្រាំ រឿងកុំបោះបង់ និងរឿងសង្ឃឹមចុងក្រោយ។
មានវ័យ ១៨ឆ្នាំ ជាអ្នកដឹកនាំការផលិតវីដេអូឯកសារមួយក្រោមចំណងជើងថា «ទំពាំងខ្វះទឹក» មកពីខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ឌិន រ៉ូដា បានឱ្យដឹងថា ខ្លួនបានទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលវគ្គផលិតវីដេអូរឿង ឬវីដេអូឯកសារនៅមជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា រយៈពេល ១ឆ្នាំមកហើយ គិតចាប់តាំងពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៩មក។
រឿងទំពាំងខ្វះទឹក លោក រ៉ូដា បានចំណាយពេលប្រមាណ ៣ខែ ដើម្បីផលិត កាត់ត រៀបចំចេញជារឿងមួយនេះ ដោយបង្ហាញពីគ្រួសារក្រីក្ររស់នៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដែលមានបងប្អូនប្រុសស្រីពីរនាក់ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ជីដូនមេម៉ាយ ត្រូវរស់នៅបានព្រឹកខ្វះល្ងាច។
យុវជនរូបនេះ ប្រាប់ថា វីដេអូនោះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីរឿងពិតរបស់កុមារពីររូប និងជីដូនចាស់មួយរូប ដែលរស់នៅក្នុងកូនខ្ទមលើដីចំណីផ្លូវ ហើយត្រូវដើរបេះត្រកួន ចាប់ត្រី រើសក្តាមខ្យង សម្រាប់លក់ដូរ និងចិញ្ចឹមជីវិត ដោយកុមារទាំងពីរមិនបានទៅរៀនសូត្រដូចកុមារដទៃទៀតឡើយ បើទោះបីជាកុមារទាំងពីរនោះចង់រៀនដូចគេក៏ដោយ។
លោក ឌិន រ៉ូដា បន្តថា៖ «មនុស្សគ្រប់គ្នា តែងនិយាយថា ទំពាំងស្នងឫស្សី ប៉ុន្តែ បើសិនជាទំពាំងហ្នឹងខ្វះទឹក ឬក៏វាស្អុយអ៊ីចឹងទៅ តើវាអាចនឹងលូតជាឫស្សីល្អម៉េចទៅ? អាហ្នឹងដូចក្មេងៗដែរ បើពួកគាត់មិនទទួលបានការរៀនសូត្រ ការសិក្សាអីទេ គាត់នឹងមិនបានលូតលាស់ល្អទេ គឺវាដូចគ្នា»។
ក្រៅពីរឿងទំពាំងខ្វះទឹក ដែលនិយាយអំពីបញ្ហាប្រឈមរបស់ស្ត្រី និងកុមារក្រីក្រ វីដេអូឯកសារខ្លី ៧ផ្សេងទៀត ក៏បានលើកឡើងស្រដៀងគ្នាដែរ ដូចជា បញ្ហាអប់រំ ការចំណាកស្រុក អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ករណីរំលោភដែលកើតឡើងលើជនជាតិដើមភាគតិចនៅខេត្តភាគឦសាន្ត ភាពក្រីក្រ ជាដើម។
ជាជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឹង មកពីខេត្តរតនគិរី និងជាម្ចាស់ស្នាដៃរឿង «ដំបៅចិត្ត» ប៉ុន្តែ រឿងនេះមិនត្រូវបានចាក់បញ្ចាំងកាលពីសប្តាហ៍មុនឡើយ លោក មួង រ៉េត លើកឡើងថា បញ្ហាប្រឈមរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចមានច្រើន។
លោក មួង រ៉េត ប្រាប់ថា បញ្ហាទាំងនោះ ដូចជា បញ្ហារំលោភលើស្ត្រី និងក្មេងស្រី បញ្ហាថ្នាំញៀន អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ការរើសអើង ការមិនឱ្យតម្លៃលើការអប់រំ ព្រមទាំងការប្រឈមបាត់បង់អត្តសញ្ញាណដើមរបស់ខ្លួនផងដែរ។
រឿងរ៉ាវទាំងនេះ ដែលជំរុញចិត្តលោក មួង រ៉េត ឱ្យចូលរៀនផលិតវីដេអូឯកសារ ឬកុន ជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា ដើម្បីរួមចំណែកលើកឡើងពីបញ្ហារបស់ជនជាតិដើមតិចទាំងនោះ។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំធ្លាប់រស់នៅក្នុងសហគមន៍ហ្នឹងផ្ទាល់ ខ្ញុំដឹងពីបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនដែលកើតឡើងក្នុងសហគមន៍របស់ខ្ញុំ ហើយខ្ញុំចង់បង្ហាញបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងដល់សាធារណជន ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយ»។
ថ្លែងកាលពីសប្តាហ៍មុន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព័ត៌មាន លោក ជា ច័ន្ទបរិបូរណ៍ បានសម្ដែងការគាំទ្រចំពោះស្នាដៃផលិតវីដេអូឯកសារខ្លីៗរបស់ក្រុមយុវជន និងគាំទ្រចំពោះគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់មជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា និងអង្គការដៃគូ ក្នុងស្មារតីជួយបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញទាំងនេះដល់ក្រុមយុវជនជំនាន់ក្រោយ។
បន្ថែមពីនេះ លោកបញ្ជាក់ថា ខាងក្រសួងនឹងស្នើយកវីដេអូខ្លីទាំងនោះ ទៅចាក់បញ្ចាំងនៅកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិផងដែរ។
លោក ជា ច័ន្ទបរិបូរណ៍ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ចំណុចមួយទៀត ក្រសួងព័ត៌មានតាងតាមឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានស្នើសុំវីដេអូខ្លីៗនេះទៅចាក់ផ្សាយនូវប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាតិ។ ក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាតិរបស់យើងមានទូរទស្សន៍ជាតិ និងវិទ្យុជាតិ ប៉ុន្តែ វិទ្យុមិនអាចមានរូបភាពបានទេ។ អ៊ីចឹង យើងត្រូវយកទៅចាក់ផ្សាយនៅទូរទស្សន៍ជាតិ»។
យុវតីមានវ័យជាង ២០ឆ្នាំ មកពីខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងជាម្ចាស់ស្នាដៃរឿង «រសាត់» កញ្ញា ហេង មិនា បានលើកឡើងថា រឿងរបស់ខ្លួន គឺបង្ហាញពីគ្រួសារក្រីក្រមួយមានសមាជិក ៣នាក់ ខំប្រឹងរកស៊ីជាអ្នកអូសរទេះដឹកអីវ៉ាន់ឱ្យភ្ញៀវនៅព្រំដែន ប៉ុន្តែ គ្មានផ្ទះសម្បែង ពោលគឺរស់នៅសុំអាស្រ័យលើដីទំនេររបស់គេ និងរទេះរុញមួយប៉ុណ្ណោះ។
កញ្ញាបន្តថា គ្រួសារក្រីក្រមួយនេះ តែងមានបំណងចង់ទៅធ្វើការងារនៅស្រុកថៃ ទាំងប្រថុយប្រថាន ប៉ុន្តែ ពួកគេសម្រេចចិត្តមិនទៅវិញ ក្រោយមានអ្នកពន្យល់ពីបញ្ហាប្រឈមនៅស្រុកថៃ។
យុវតីរូបនេះ សង្ឃឹមថា រាល់បញ្ហាប្រឈមរបស់ពលរដ្ឋក្រីក្រ ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច ពិសេសស្ត្រី និងកុមារ នឹងត្រូវបានដោះស្រាយ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលបានទស្សនាវីដេអូរបស់ពួកគាត់រួច។
កញ្ញា ហេង មិនា ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមខ្លះដែរបង ព្រោះអីខ្ញុំមិនចង់ឱ្យប្រជាជនខ្មែរយើង គាត់អត់មានលំនៅឋានហើយ គាត់អត់មានការងារដើម្បីចិញ្ចឹមកូនគាត់ ហើយគ្មានអ្វីផ្គត់ផ្គង់ឱ្យកូនគាត់បានរៀនទេ។ ដើម្បីឱ្យប្រទេសយើងមានការអភិវឌ្ឍ ខ្ញុំចង់ឱ្យមានការងារមួយនៅក្នុងស្រុក រស់នៅជួបជុំគ្រួសារ ហើយមានប្រាក់ចំណូលចិញ្ចឹមគ្រួសារ»។
នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលធនធានសោតទស្សន៍បុប្ផាណា លោក ជា សុភាព ប្រាប់ថា ភាពយន្តឯកសារចំនួន ៨រឿងនោះ ផលិតឡើងដោយសិក្ខាកាមទាំង១២រូប ក្រោមគម្រោង «ការបន្លឺសំឡេងរបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច និងក្រុមមនុស្សដែលត្រូវបានគេរើសអើង»។
លោកបន្តថា គម្រោងបានផ្តល់អាហារូបករណ៍ពេញដល់សិក្ខាកាមចំនួន ១២រូបជាជនជាតិខ្មែរ និងជនជាតិដើមភាគតិច មកពីខេត្តគោលដៅចំនួន ៣ រួមមាន ខេត្តរតនគិរី មណ្ឌលគិរី និងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
លោក ជា សុភាព បន្ថែមថា គម្រោងនេះមានគោលបំណងបណ្ដុះជំនាញផលិតវីដេអូឯកសារខ្លីៗ និងជំនាញផ្សេងទៀត ហើយផ្តល់ឱកាសដល់ក្រុមយុវជនទាំងនោះ អាចបង្ហាញពីបញ្ហាប្រឈមនានាដែលកើតឡើងក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេទៅសាធារណជន ឬរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីជជែកពិភាក្សាគ្នាឈានទៅរកដំណោះស្រាយ។
លោក សុភាព និយាយថា៖ «គម្រោងនេះមានគោលបំណងលើកកម្ពស់សិទ្ធិ និងផ្តល់ឱកាស ដល់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច និងក្រុមដែលត្រូវបានគេរើសអើង ដើម្បីបញ្ចេញសំឡេង និងលើកយកបញ្ហាមួយចំនួនដែលកំពុងតែកើតឡើងចំពោះគាត់ ឬសហគមន៍របស់ពួកគាត់ផ្ទាល់ មកបង្ហាញតាមរយៈភាពយន្តឯកសារ ដែលភាពយន្តឯកសារទាំងអស់នោះត្រូវផលិតឡើងដោយយុវជនជ្រើសរើសចេញពីសហគមន៍របស់ពួកគាត់ផ្ទាល់»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់អះអាងថា នឹងមិនបណ្ដោយឱ្យពលរដ្ឋណាម្នាក់ស្លាប់ដោយដាច់ពោះស្លាប់នោះឡើយ ហើយលោកក៏តែងតែលើកឡើងអំពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រជាលំដាប់។
ជាក់ស្តែង ថ្លែងក្នុងសន្និបាតប្រចាំឆ្នាំរបស់គណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ចសម្រាប់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីខែឧសភាឆ្នាំមុន លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថា អត្រាភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជា បន្តធ្លាក់ចុះពី ៥៣ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០០៤ មកត្រឹម ១៣.៥ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ហើយលោកប៉ាន់ស្មានថា ភាពក្រីក្របានបន្តធ្លាក់មកនៅរង្វង់ ១០ភាគរយកាលពីឆ្នាំ២០១៩។
យ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីខែសីហាឆ្នាំមុន អត្ថបទមួយស្ដីពីកម្មវិធីអង្គការយូនីសេហ្វ (UNICEF) សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩ -២០២៣ បានឱ្យដឹងថា ខណៈដែលកម្ពុជាសម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាពជាក់លាក់ វឌ្ឍនភាពទាំងនេះ ពុំត្រូវបានបែងចែកឱ្យស្មើភាពគ្នានោះឡើយ។
យូនីសេហ្វ លើកឡើងថា ដោយមានភាពខុសប្លែកគ្នាយ៉ាងខ្លាំងរវាងតំបន់ជនបទ និងតំបន់ប្រជុំជន រវាងកុមារដែលមានពិការភាព និងកុមារដែលពុំមានពិការភាព និងរវាងគ្រួសារដែលមានជីវភាពធូរធារ និងគ្រួសារដែលមានជីវភាពក្រីក្រ។
អង្គការនេះបន្ថែមថា បញ្ហាប្រឈមនៅតែបន្តកើតមានចំពោះកុមារ និងស្ត្រីជាច្រើននាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយពួកគេអាចជួបការលំបាកខ្លាំងក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ខណៈដែលក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ប្រទេសកម្ពុជាបានសម្រេចគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហសវត្សរ៍ ដោយបានកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រឱ្យនៅពាក់កណ្ដាល។
ប៉ុន្តែ យូនីសេហ្វ អះអាងថា បច្ចុប្បន្ននេះមានប្រជាពលរដ្ឋជាង ៤លាន ៥សែននាក់ កំពុងរស់នៅកៀកនឹងបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ ហើយពួកគេមួយភាគធំ រស់នៅតាមតំបន់ជនបទដែលងាយធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភាពក្រីក្រវិញនៅពេលដែលពួកគេប្រឈមនឹងវិបត្តិសង្គមសេដ្ឋកិច្ច និងគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិកើតឡើង។
អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ លើកឡើងថា ភាពក្រីក្រ គឺជាបាតុភូតចម្រុះ ដែលប៉ះពាល់លើផ្នែកជាច្រើននៃជីវិត ដូចជា សុខភាព អប់រំ និងការចូលរួមជាដើម។
ដោយឡែក អង្គការនេះ រកឃើញថា ការធ្វើចំណាកស្រុកកើតមានជាទូទៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយបច្ចុប្បន្ន មានប្រជាពលរដ្ឋជាង ៤លាន ២សែននាក់ ធ្វើចំណាកស្រុកក្នុងប្រទេស ក្នុងនោះជិត ១០ភាគរយ ជាក្មេងជំទង់អាយុចន្លោះពី១០ ទៅ១៩ឆ្នាំ។ អ្វីដែលអង្គការនេះព្រួយបារម្ភ ហើយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើងៗនោះ គឺចំនួនកុមារដែលត្រូវបានទុកចោលឱ្យជីដូនជីតាថែទាំ ដែលប្រហែលជាមិនអាចផ្តល់ការថែទាំឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ដល់កុមារទាំងនោះឡើយ៕