រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ក្រើនរំឭកថា ការបែកបាក់ជាតិ ផ្តើមចេញពីអយុត្តិធម៌សង្គម ដែលថាការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ជាកម្មវត្ថុសំខាន់។
ក្នុងពិធីរំឭកខួបជ័យជម្នះលើរបបខ្មែរក្រហមថ្ងៃ៧មករា នៅខេត្តបាត់ដំបងនាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ លោក ស ខេង ថ្លែងថា ការធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ ជាការចូលរួមចំណែកការពារសន្តិភាព។
មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចរូបនេះបន្តថា កត្តាចម្បងមួយទៀតដើម្បីទប់ស្កាត់ការបែកបាក់ជាតិនោះ គឺត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
លោកថា៖ «តាមបទពិសោធជាប្រវត្តិសាស្ត្រមក សង្គមដែលបែកបាក់នៅស្រុកណាក៏ដោយគឺអយុត្តិធម៌។អ៊ីចឹងរឿងនេះក៏ជាកម្មវត្ថុមួយយ៉ាងសំខាន់ ដែលយើងត្រូវ(ធ្វើ)កំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នេះ »។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន យល់ស្របទៅនឹងការលើកឡើងនេះ ប៉ុន្តែថា ក្រសួងនឹងប្រឹងប្រែងធ្វើកំណែទម្រង់បន្ថែមទៀត ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម ។
លោកថា៖ «ក្រសួងបានធ្វើច្រើនមកហើយ ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងណា វានៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ វានៅមានបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនដែលក្រសួងត្រូវដោះស្រាយបន្តទៀត។ អ៊ីចឹងទេការកែទម្រង់នេះ ត្រូវធ្វើបន្តទៀតមិនបញ្ឈប់ទេ ត្រូវតែធ្វើឱ្យបានខ្លាំងក្លាជាងមុនទៀត»។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ អះអាងទៀតថា ការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មិនអាចកំណត់ពេលជាក់លាក់១ខែ ឬ១ឆ្នាំ ឬ២ឆ្នាំ ដូចការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធស្ពានថ្នល់បានទេ ។
ការលើកឡើងរបស់លោក ស ខេង បានធ្វើឡើង៦ថ្ងៃមុនតុលាការបើកការជំនុំជម្រះសំណុំរឿងអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា។
លោក កឹម សុខា ត្រូវសមត្ថកិច្ចឆ្មក់ចូលចាប់ខ្លួនកាលពីយប់រំលងអធ្រាត្រឈានចូលថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ចោទថា ឃុបឃិតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ ប៉ុន្តែសហរដ្ឋអាមេរិកចាត់ទុកលោក កឹម សុខា ថាជាមនុស្សស្អាតស្អំ ត្រូវបានគេចាប់ឃុំខ្លួនទាំងអយុត្តិធម៌។
៣ខែក្រោយមក (១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧) តុលាការកំពូល ប្រកាសរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងហាមមន្ត្រី ១១៨នាក់ មិនឱ្យធ្វើសកម្មភាពនយោបាយរយៈពេល៥ឆ្នាំ។
លោក កឹម សុខា ដែលតុលាការមិនឱ្យចេញទៅក្រៅប្រទេស និងមិនឱ្យធ្វើនយោបាយនៅឡើយនោះ ត្រូវបានអតីតមន្ត្រីស្និទ្ធគឺលោក ម៉ុត ចន្ថា ដកស្រង់សំដីមកផ្សព្វផ្សាយលើបណ្ដាញសង្គមនៅថ្ងៃនេះថា មេបក្សប្រឆាំងរូបនេះក្រើនរំឭកឱ្យខ្មែរងាកមកកសាងទំនុកចិត្តគ្នា ផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់គ្នា ដើម្បីរួមរស់ដោយសុខដុមរមនាក្នុងដំបូលផ្ទះខ្មែរតែមួយ។
លោកថា៖ «សូមគ្រប់ភាគីខ្មែរងាកមកមើលពីគុណសម្បត្តិគ្នា កសាងជំនឿទុកចិត្តគ្នា តាមរយៈការផ្តល់នូវយុត្តិធម៌ឱ្យគ្នា ដោយចាប់ផ្តើមពីអ្នកដែលប្រាថ្នារួមរស់ដោយសុខដុមរមនាក្នុងដំបូលផ្ទះខ្មែរតែមួយ»។
នាយករងអង្គការលីកាដូទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស លោក អំ សំអាត ហៅសារក្រើនរំឭករបស់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចមួយនេះថា ហាក់យឺតពេល បើគ្មានការផ្សះផ្សាជាតិឡើងវិញទាន់ពេលទេនោះ ដោយថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ពេលនេះត្រូវគ្រប់ដណ្ដប់ដោយឥទ្ធិពលនយោបាយ។
លោកថា៖ «យើងមើលកន្លងមក បញ្ហានយោបាយ យើងតែងតែលាភពណ៌ដាក់គ្នា យើងធ្វើឱ្យមានវិបត្តិនយោបាយធ្ងន់ធ្ងរកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ និងទី២ ធ្វើឱ្យមាននិទណ្ឌភាពជាច្រើនកើតឡើងក្នុងសង្គមយើងដែលបានរុញច្រានយុត្តិធម៌ហ្នឹង វាហាក់បីដូចជាកំពុងញ៉ាំញីនៅក្នុងសង្គម»។
គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក World Justice Project បានចេញរបាយការណ៍កាលពីឆ្នាំ២០១៩ វាយតម្លៃថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជាស្ថិតនៅជិតបាតតារាងក្នុងចំណោមប្រទេស១១៣លើពិភពលោក។
របាយការណ៍បញ្ជាក់ថា ចំណាត់ថ្នាក់យុត្តិធម៌របស់កម្ពុជា គិតក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ និង ២០១៨ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី១១២ ក្នុងចំណោម ១១៣ប្រទេស។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក ស ខេង អះអាងថា ក្រសួងយុត្តិធម៌បានបង្កើតក្រុមការងារផ្ទេរមកថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទនៅក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដែលលោកថា នេះជាការចូលរួមធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌៕
