ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ៖ ជនជាតិដើមភាគតិចកួយរាប់ពាន់នាក់នៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ កំពុងតែបាត់បង់មុខរបររបស់ពួកគេ ហើយគ្រួសារខ្លះបានធ្លាក់ខ្លួនចូលទៅក្នុងបំណុល ខណៈពេលដែលមានក្រុមហ៊ុនដាំដើមអំពៅដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុនចិន បានឈូសឆាយដីប្រមាណជា ២ម៉ឺនហិកតា។ ការត្រួសត្រាយនេះបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដីព្រៃ និងដីចម្ការរបស់អ្នកភូមិនៅក្នុងតំបន់នោះ។
យោងតាមការជួបសម្ភាសន៍ជាមួយនឹងអ្នកភូមិនៅក្នុងតំបន់ចំនួន ២៥នាក់ និងការទទួលបានព័ត៌មានពីការសិក្សាស្រាវជ្រាវ របស់តំណាងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងតំបន់នោះ អ្នកយកព័ត៌មាន VOD រកឃើញថា ក្រុមហ៊ុនចំនួន ៥ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគ័ងដុង ឆាយណា ហេងហ្វូ អ៊ីនធើណេស៊ិនណល ស៊ុគ័រ (Guangdong, China’s Hengfu International Sugar) ប៉ុន្តែ ក្រុមហ៊ុននោះត្រូវបានដាក់ក្នុងបញ្ជីថា ហេងហ្វូ គ្រុប ស៊ុគ័រ អ៊ិនដាសស្រ្ទី (Hengfu Group Sugar Industry)។
បើយោងតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា ក្រុមហ៊ុននេះ បានទទួលដីសម្បទានដល់ទៅ ៤ដងនៃទំហំដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនមួយ។ ក្រុមហ៊ុននេះ បានធ្វើសកម្មភាពឈូសឆាយនៅមុនពេលដែលមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាននិងសង្គម។ ក្រុមហ៊ុនក៏មិនបានផ្តល់ព័ត៌មានដល់សហគមន៍ ឬផ្តល់សំណងចំពោះពលរដ្ឋដែលរងផលប៉ះពាល់ ហើយបានឈូសឆាយដីរហូតដល់មាត់ទឹក។
យើងបានទាក់ទងទៅក្រុមហ៊ុនដើម្បីទទួលបានការបំភ្លឺ។ ស្ត្រីម្នាក់ដែលជាតំណាងរបស់ក្រុមហ៊ុន បានបដិសេធផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយដល់អ្នកសារព័ត៌មាន។ នាងបានប្រាប់ថា ក្រុមហ៊ុនបានប្រឈមមុខនឹងបញ្ហានៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាដែលត្រូវបានលើកឡើង ប៉ុន្តែ មិនបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ជាសាធារណៈ។
លោក អៀម អោន អាយុ ៦០ឆ្នាំ អ្នករស់នៅក្នុងសហគមន៍ភូមិប្រើសក្អក ឃុំម្លូរព្រៃ២ ស្រុកឆែប បានប៉ាន់ប្រមាណថា មានអ្នកភូមិប្រហែលជា ៩០ភាគរយ បានធ្លាក់ខ្លួនជំពាក់បំណុល។
លោក អៀម អោន និយាយថា៖ «កាលពីក្រុមហ៊ុនមិនទាន់ចូល ពួកខ្ញុំអាចរកសត្វព្រៃតិចតួចអាចលក់ដូរខ្លះៗទិញប្រេង ដូចជាជ័រទឹក ជ័រចុង ឬក៏អ័កកេដេ ឬក៏យ៉ិនស៊ីន ឬក៏បាយដំណើបជាដើម យកមកលក់បាន»។
គាត់និយាយទៀតថា៖ «ឥឡូវនេះ រកអត់បានទេ មានតែខ្ចីធនាគារ។ កាលបើរាំងស្ងួត ធ្វើស្រែមិនបានទៀត ពេលនោះយើងអាចលក់ធនធានក្នុងផ្ទះ តែសម្រាប់អ្នកមាន បើអ្នកអត់មានលំបាកតិច»។
លោក ហេង ភួន មេឃុំម្លូរព្រៃ១ ដែលស្ថិតនៅជិតនោះដែរ បាននិយាយថា កាលពីឆ្នាំកន្លងទៅ ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងឃុំរបស់លោក ទទួលរងនូវផលប៉ះពាល់ដោយការផ្លាស់ប្តូរដីដាំដុះដែលបានធ្វើឱ្យមានការកើនឡើងនូវបំណុល។
គាត់និយាយថា៖ «នៅមុនការវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនចិនមកដល់ ប្រជាពលរដ្ឋមិនដែលជាប់បំណុលធានាគារ ដូចនៅពេលនេះទេ»។
នៅឆ្នាំ២០១១ រដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុន ៥ មានក្រុមហ៊ុន ហេង ណុង ក្រុមហ៊ុន ហេង រ៉ូយ ក្រុមហ៊ុន ហេង យូ ក្រុមហ៊ុន ឡាន ហ្វេង និងក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ ហ្វេង ដែលមានទំហំរវាង ៦៤៨៨ហិកតា ទៅ ៩១១៩ហិកតា សម្រាប់ក្រុមហ៊ុននីមួយៗ។
យោងតាមកំណត់ត្រារបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុនចំនួន៣ គឺមានក្រុមហ៊ុន ហេង ណុង ក្រុមហ៊ុន ហេង រ៉ូយ ក្រុមហ៊ុន ហេង យូ បានទទួលកិច្ចសន្យានៅថ្ងៃតែមួយ គឺនៅថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា។
ដោយរួមបញ្ចូលគ្នា ក្រុមហ៊ុនទាំង ៥នេះ ទទួលបាន ៤២៤២២ហិកតានៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ។ នេះបើយោងតាមកំណត់ត្រានៃអង្គការទិន្នន័យដើម្បីអភិវឌ្ឍកម្ពុជា និងរបាយការណ៍របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ។
ច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ២០០១វិញ ចែងថា សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចច្រើនបំផុតត្រឹម ១ម៉ឺនហិកតា។
លោក លីវ ហ្វេង (Liu Feng) ប្រធានក្រុមហ៊ុន ហេង ហ្វូ ប្រាប់សារព័ត៌មាន The China Daily នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦ថា ដោយមិនគិតក្រុមហ៊ុនទាំង ៥នោះទេ គឺក្រុមហ៊ុនរបស់លោកទទួលបានដីសម្បទានចំនួន ៤២៤២២ហិកតាសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍនេះ។ គាត់និយាយបន្តថា ក្រុមហ៊ុនរំពឹងថា នឹងពង្រីកផ្ទៃដីទៅដល់ ១៨០០០០ហិកតានៅពេលអនាគត។
យោងតាមការចេញផ្សាយដោយសារព័ត៌មានភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍កាលពីឆ្នាំ២០១៤ ឱ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនទាំង ៥នោះ មានអសយដ្ឋាន និងលេខទំនាក់ទំនងដូចគ្នា។
អសយដ្ឋានដែលបានដាក់បង្ហាញនៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះក្រុមហ៊ុនតាមអនឡាញរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ក៏បានកំណត់ដូចគ្នាដែរថា ក្រុមហ៊ុន ហេង រ៉ូយ ក្រុមហ៊ុន ឡាន ហ្វេង និងក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ ហ្វេង គឺស្ថិតនៅអាគារ Prince Tower ដែលជាអតីតអគារ Phnom Penh Tower ស្ថិតនៅតាមផ្លូវមុន្នីវង្ស ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ក្រុមហ៊ុន ហេង ណុង មិនត្រូវបានដាក់បង្ហាញនៅក្នុងបញ្ជីនោះទេ។ ចំណែកអសយដ្ឋានក្រុមហ៊ុន ហេង យូ ដែលស្ថិតនៅក្នុងស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ ត្រូវបានមន្រ្តីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលកំណត់ថា គឺជាក្រុមហ៊ុនដាំស្រូវ។
អ្នកយកព័ត៌មានបានទៅមើលក្រុមហ៊ុន ហេង ហ្វូ ដែលស្ថិតនៅក្នុងស្រុកឆែប ឃុំម្លូរព្រៃ១ ដែលដាំស្រូវ និងដើមអំពៅ នៅក្នុងខែកក្កដា។ សន្តិសុខមិនបានអនុញ្ញាតិឱ្យអ្នកយកព័ត៌មានចូលទៅសម្ភាសន៍តំណាងក្រុមហ៊ុនទេ។ លេខទូរស័ព្ទដែលត្រូវបានមើលឃើញនៅរោងចក្រនោះ ក៏មិនអាចទាក់ទងបានដែរ ចំណែកអ្នកដែលលើកទូរស័ព្ទបាននិយាយថា គាត់លែងជាបុគ្គលិករបស់ក្រុមហ៊ុនទៀតហើយ។
ការបាត់បង់ដី
ដោយយោងតាមអ្នកភូមិ ការឈូសឆាយដីព្រៃបានធ្វើឡើងខ្លាំងនៅឆ្នាំ២០១១។
អ្នកស្រី ខៀវ ហិម រស់នៅភូមិប្រមេរុ ស្រុកត្បែងមានជ័យ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រុមហ៊ុនចូលឈូសឆាយដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋស្រស់ៗតែម្តង ដោយពុំបានពិគ្រោះយោបល់ ឬជូនដំណឹងអ្វីនោះដែរ។ យើងបានព្យាយាមដើម្បីបញ្ឈប់ពួកគេ នៅពេលដែលយើងឃើញគ្រឿងចក្រកំពុងឈូសឆាយ»។
មន្រ្តីចងក្រងសហគមន៍នៃអង្គការពន្លកខ្មែរ លោក ប៉ិក សោភ័ណ មានប្រសាសន៍ថា ភូមិ២៥ នៅក្នុងឃុំចំនួន១០ នៃស្រុកចំនួន ៣ រងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងពីការឈូសឆាយនោះ។ លោកថា ក្រុមគ្រួសារជាច្រើនត្រូវបានបណ្តេញចេញពីដីរបស់ពួកគេ ដើម្បីយកដីនោះទៅដាំដើមអំពៅ។ លោកបន្តថា ប្រហែលជាពាក់កណ្តាលនៃដីដែលត្រូវបានផ្តល់សម្បទាននោះ ឥឡូវនេះ ត្រូវបានឈូសឆាយអស់ហើយ។
អង្គការធ្វើការលើសិទ្ធដីធ្លីបានប៉ាន់ប្រមាណថា ប្រហែល ២៥ភាគរយនៃដីនោះ គឺប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋដែលមានប្រហែលជា២០០០គ្រួសារ។ ពលរដ្ឋខ្លះក្នុងចំណោម ១ម៉ឺននាក់ បានទាមទារប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដោយសារតែពួកគេបានរស់នៅទីនោះតាំងកំឡុងឆ្នាំ១៩៨០មក។
អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកភូមិ បាននិយាយថា ទោះជាមានការតវ៉ាជាមួយក្រុមហ៊ុន ហេង ហ្វូ តែអ្នកដែលរងផលប៉ះពាល់ជាច្រើន មិនទាន់ទទួលបានសំណងនៅឡើយ។
លោក សោភ័ណ និយាយថា៖ «អ្នកខ្លះមិនដែលទទួលបានសំណងទាល់តែសោះ»។
ហ្គ្រេន(Grain) ដែលជាអង្គការមិនរកផលកម្រៃ និយាយថា អ្នកភូមិខ្លះបានទទួលយកសំណង បន្ទាប់ពីដីរបស់ពួកគេត្រូវបានហ៊ុំព័ទ្ធដោយដើមអំពៅ ដោយមិនអាចមានផ្លូវដើម្បីចូលទៅកាន់ដីរបស់ពួកគេបាន។ អង្គការនេះនិយាយថា អ្នកភូមិបានទទួលសំណងតិចតួចគឺ ២៥០ដុល្លារក្នុងមួយហិកតា។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយជាមួយនឹងអង្គការពន្លកខ្មែរ និងអង្គការបីផ្សេងទៀត អង្គការហ្គ្រេន បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុន បានរឹបអូសយកកម្មសិទ្ធិដីមួយចំនួនដោយមិនមានការផ្តល់សំណងអ្វីទាំងអស់។
ដោយយោងតាមច្បាប់ ការដកយកកម្មសិទ្ធិដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតិនោះទេ ល្គឹកណាវា គឺដើម្បីផលប្រយោជន៍សាធារណៈ និងក្រោយពេលដែលសំណងដោយយុត្តិធម៌ត្រូវបានផ្តល់ជូនជាមុន។
បន្ថែមជាមួយនឹងការមិនបានផ្តល់សំណងសមរម្យនេះ ក្រុមហ៊ុនក៏មិនបានរៀបចំធ្វើការសិក្សាពីហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមផងដែរ រហូតទាល់តែមានការឈូសឆាយចាប់ផ្តើម។ នៅពេលនោះ ក្រុមហ៊ុនបានរៀបចំការសិក្សាពីផលបះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គម ដែលរៀបចំដោយ Green Environment Group នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ ខណៈដែលជម្លោះបានបន្តកើតមានឡើងរយៈពេល ៥ឆ្នាំមកហើយ។
គម្រោងកសិកម្មដែលមានទំហំ ១ម៉ឺនហិកតា ឬច្រើនជាងនេះ ត្រូវបានទាមទាឱ្យដាក់របាយការណ៍វាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមនៅមុនពេលមានការសម្រេច នេះបើយោងតាមអនុក្រិត្យចេញនៅឆ្នាំ១៩៩៩។ ការទាមទានេះ គឺត្រូវបានបញ្ចៀសដោយការបំបែកក្រុមហ៊ុនជា៥ នៃក្រុមហ៊ុនហេង ហ្វូ។ នៅក្រោមច្បាប់កិច្ចការពារបរិស្ថាន អ្នកដែលបានប្រព្រិត្តបទល្មើសនឹងត្រូវមានទោសជាប់ពន្ធធនាគាររហូតដល់ ៥ឆ្នាំ។
ការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថានពីក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ ហ្វេង និងក្រុមហ៊ុន ឡាន ហ្វេង នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ដែលត្រូវបានពិនិត្យឃើញដោយអ្នកយកព័ត៌មាន VOD បាននិយាយថា ក្រុមហ៊ុននឹងត្រូវឈូសឆាយដីចម្ការរបស់អ្នកភូមិដើម្បីធ្វើផ្លូវចូលទៅកាន់ចម្ការអំពៅ។ វាបន្ថែមថា អ្នកភូមិគួរត្រូវបានផ្តល់សំណងសមរម្យ និងអាចទទួលយកបានសម្រាប់ពួកគេ។
អ្នកភូមិបាននិយាយថា ក្រុមហ៊ុនមិនបានធ្វើតាមនោះឡើយ ទោះបីជាមានការចេញរបាយការណ៍ដូច្នេះក៏ដោយ។
លោក សិដ្ឋ សាវន តំណាងសហគមន៍ប្រមេរុ ស្រុកត្បែងមានជ័យលើកឡើងថា អ្នកភូមិបានបន្តដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅកាន់អាជ្ញាធរគ្រប់កន្លែងអំពីផលប៉ះពាលនេះ។
គាត់និយាយថា៖ «ក្រុមហ៊ុនមិនមានការផ្តល់សំណងនោះទេ។ អ្នកភូមិបានសួរថា តើយើងបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងប៉ុន្មានដងហើយ ហើយហេតុអ្វីបានជាពួកគេមិនបានដឹងពីរឿងនេះ»។
ការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល បាននិយាយដែរថា ព្រៃត្រូវតែត្រូវបានរក្សាទុកយ៉ាងហោចណាស់ ១០០ម៉ែត្រពីមាត់ស្ទឹងទាំងសង្ខាង។ វាគឺជាលក្ខខណ្ឌដែលក្រុមហ៊ុនមិនបានអនុវត្តតាមនោះទេ។
អ្នកភូមិប្រើសក្អក ឈ្មោះ អោន បាននិយាយថា ក្រុមហ៊ុនចម្ការអំពៅបានសម្អាតដីព្រៃ និងបានចូលទៅក្នុងដីដែលពួកគេធ្វើដំណើរទៅមើលព្រៃ និងស្រែប្រហែលជា ១០ម៉ែត្រទៀតផង។ វាគឺទីកន្លែងមួយដែលអ្នកយកព័ត៌មានបានមើលឃើញនៅទីនោះ។
រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក វេង សាខុន បានទទួលស្គាល់ថា មានពេលខ្លះ ក្រុមហ៊ុនក៏អនុវត្តបំពានគោលការណ៍ ដែលបានព្រមព្រៀងដែរ។
គាត់មានប្រសាសន៍ថា៖ «នីតិវិធីគេធ្វើត្រឹមត្រូវ។ ប៉ុន្តែ ដោយឡែកជួនកាលអ្នកខ្លះចន្លោះតិចតួចដែរ ជួនកាលដែលយើងឈូសមុន អាចប៉ះពាល់អ៊ីចឹងទៅណា»។
បន្ទាប់ពីការព្យាយាមទាក់ទងទៅក្រុមហ៊ុន ដោយការធ្វើដំណើរទៅដល់ទីតាំងធ្វើការផ្ទាល់នៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ទូរស័ព្ទ ការផ្ញើសារ និងសារអេឡិចត្រូនិចជាច្រើន នៅទីបំផុតអ្នកនាំពាក្យក្រុមហ៊ុន ហេង ហ្វូ បានហៅអ្នកយកព័ត៌មានទៅជួបនៅការិយាល័យក្រុមហ៊ុននៅក្រុងភ្នំពេញ។ ការិយាល័យក្រុមហ៊ុនស្ថិតនៅជាន់ទី១៥ នៃអាគារ Prince Tower លើផ្លូវមុន្នីវង្ស នៅក្នុងខែតុលានេះ។
អ្នកនាំពាក្យក្រុមហ៊ុន លោក សៅ លី បដិសេធផ្តល់ការឆ្លើយតបទៅសាធារណជនចំពោះបញ្ហាផ្សេងៗដែលត្រូវបានលើកឡើងដោយអ្នកភូមិ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ក្រោយពេលដែលបាននិយាយប្រហែលជា ១៥នាទី។
ឱកាសចុងក្រោយ
ដោយយោងតាមកាសែត The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានចូលរួមបើកសម្ភោធរោងចក្រស្ករអំពៅដែលមានតម្លៃ ៣៦០លានដុល្លារ។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានសន្យាផ្តល់ការងាររាប់រយកន្លែងសម្រាប់ពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាន ដោយបាននិយាយថា អ្នកភូមិមានឱកាសបានលក់អំពៅរបស់ពួកគេឱ្យទៅក្រុមហ៊ុន។
ទោះយ៉ាងណា លោក ធាន ហេង មេឃុំប្រមេរុ ប្រាប់ VOD ថា មិនមាននរណាម្នាក់នៅក្នុងភូមិ-ឃុំរបស់លោក បានទទួលយកនូវការងារនោះទេ។
លោក ធាន ហេង បន្តថា៖ «ពីមុនក្រុមហ៊ុនចង់បានដែរ តែបងប្អូនយើងគេអត់ធ្វើ។ គិតទៅ ខ្ញុំមិននិយាយកាន់ជើងខាងក្រុមហ៊ុន និងមិននិយាយកាន់ជើងខាងបងប្អូនទេ បងប្អូនយើងទម្លាប់ថា អត់ចង់ធ្វើខ្ញុំគេ»។
អ្នកភូមិឈ្មោះ នួន ម៉ុន អាយុ ៦៥ឆ្នាំ បាននិយាយប្រាប់កាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី នៅចំថ្ងៃសម្ពោធនោះថា ក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ ហ្វេង បានយកដីរបស់គាត់ចំនួនជិត ១ហិកតា ហើយជម្លោះបានអូសបន្លាយរយៈពេល ៥ឆ្នាំហើយ ប៉ុន្តែ អ្នកភូមិនៅតែមិនអាចមានការសហការជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន។
លោក នួន ម៉ុន និយាយថា៖ «យើងមិនចង់ធ្វើការឱ្យគេនៅលើដីរបស់យើងនោះទេ។ ពួកគេមិនមានប្រយោជន៍សម្រាប់យើងទេ»។
ច្រើនជាងការផ្តល់នូវកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដល់ពួកគេ នៅក្នុងការអនុវត្តចម្ការអំពៅបានធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដោយបានកាត់បន្ថយនូវជីវភាពរស់នៅរបស់សហគមន៍នៅជុំវិញក្រុមហ៊ុននោះ។
សហគមន៍ជនជាតិកួយ ដែលត្រូវបានសម្ភាសន៍ដោយអ្នកយកព័ត៌មាន VOD បាននិយាយម្តងហើយមុ្តងទៀត ដោយលើកពីការបាត់បង់លទ្ធភាពរបស់ពួកគេក្នុងការប្រមូលអនុផលពីព្រៃឈើ ដែលជាប្រភពចំណូលសំខាន់របស់សហគមន៍។
«ខ្ញុំបានបោះបង់ចោលការងារនេះពីព្រោះថា ក្រុមហ៊ុនបានឈូសព្រៃដែលខ្ញុំបានប្រើប្រាស់ដើម្បីប្រមូលអនុផលសម្រាប់សហគមន៍» ពិន ជ័យ អាយុ៤០ឆ្នាំ ដែលជាស្រ្តីជនជាតិកួយក្នុងឃុំប្រមេរុ ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មាន។
លោក ស៊ុន វាសនា ដែលជាឈ្មួញកណ្តាលរស់នៅភូមិបុះធំ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ឱ្យដឹងថា នៅមុនឆ្នាំ២០១២ លោកធ្លាប់ទិញជ័រទឹកបានចន្លោះពី ១៥០០លីត្រ ទៅ ១៨០០លីត្រ ក្នុងមួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែ ចំនួននេះបានធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម ១៥០លីត្រ ទៅ ៣០០លីត្រប៉ុណ្ណោះក្នុង១ថ្ងៃ។
លោកប្រាប់ថា៖ «មានការធ្លាក់ចុះដោយសារពីមុនមានដើមឈើច្រើនទៅ មានគេយកជ័របានច្រើន។ ដល់ពេលឥឡូវគេកាត់អស់ហើយជ័រនៅសល់តិចតួច ដល់ពេលហើយទៅដងជ័រវាបានតិចតាមហ្នឹងដែរ»។
យោងតាមអង្គការពន្លកខ្មែរ សហគមន៍ប្រមូលអនុផលព្រៃឈើ ដែលមានការជួយពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងឃុំប្រមេរុ ត្រូវបានបិទនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ដោយសារតែការធ្លាក់ចុះខ្លាំងនៃអនុផលព្រៃឈើ។ របាយការណ៍អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញថា ចន្លោះពីឆ្នាំ២០១០ ដល់២០១៦ ចំណូលរបស់សហគមន៍ពីផលិតផល អនុផលព្រៃឈើបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុក។
នៅក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១០ នៅពេលដែលចម្ការបានចាប់ផ្តើមផ្តល់អនុផល សហគមន៍រកចំណូលបាន ២៧លានរៀល ឬប្រហែលនឹង ៦៧៥០ដុល្លារ។ នៅពេលនោះចម្ការត្រូវបានបិទនៅក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៦ ហើយវាបានកាត់បន្ថយចំណូលជាងពាក់កណ្តាល គឺលើសពី ១៣លានរៀល ឬប្រហែលជា ៣២៥០ដុល្លារ នេះបើយោងតាមឯកសារគណនេយ្យរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល។
រស់នៅស្រុកត្បែងមានជ័យ អ្នកស្រី ស៊ិង សេត ដែលអះអាងពីភាពរងគ្រោះដោយបាត់បង់ចម្ការ ហើយនឹងធ្លាក់ខ្លួនកាន់តែក្រនៅក្នុងសហគមន៍ ឥឡូវនេះ គឺត្រូវបន្តធ្វើស្រែតាមយថាផល។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ដើម្បីអាចមានចំណូលទ្រទ្រង់ជីវភាព សមាជិកខ្លះក្នុងគ្រួសារ ត្រូវបង្ខំចិត្តចំណាកស្រុក ហើយអ្នកខ្លះទៀត នៅរដូវវស្សាដើរស៊ីឈ្នួលស្ទូងស្រូវឱ្យគេ»។
លោក សោភ័ណ នៅអង្គការពន្លកខ្មែរនិយាយថា អនុផលព្រៃឈើកន្លងមក បានផ្តល់ចំណូលដែលអាចផ្គត់ផ្គងជីវភាពពួកគេ តាមរយៈការប្រមូលផលជ័រ ស្លឹក និងអនុផលច្រើនផ្សេងទៀត។ ពួកគេបានផ្តល់បណ្តាញសុវត្ថិភាព នៅពេលដែលដំណាំកសិកម្មមិនទទួលផលដោយសារជំនន់ ឬរាំងស្ងួត។
លោកនិយាយថា ឥឡូវនេះ គឺមានជម្រើសតិចណាស់ នៅពេលដែលអ្នកភូមិខ្លះមិនអាចរកបានចំណូលពីការចញ្ចឹមមាន់ ទា ជ្រូក។
គាត់និយាយថា៖ «ហេតុអ្វី? ពីព្រោះពួកគេមិនមានដីដែលអាចឱ្យពួកគេចិញ្ចឹមសត្វបាន»៕
ចំណាំ៖ «ការស្រាវជ្រាវនេះ ផលិតឡើងដោយមានការគាំទ្រពីមូលនិធិ Rosa Luxemburg ក្រោមជំនួយហិរញ្ញវត្ថុរបស់ក្រសួងសហព័ន្ធនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍ»។
គាំទ្រដោយ៖
