មកដល់ត្រឹមថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកានេះ វាមានរយៈពេល ២ឆ្នាំហើយ ដែលអតីតអ្នកសារព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរី ២រូប លោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ឬ យាង សុជាមេត្តា ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងជាប់បណ្ដឹងនៅឯតុលាការក្រោមការចោទប្រកាន់ថា បានធ្វើចារកម្មបម្រើឱ្យរដ្ឋបរទេសដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ។
ក្រោយពីត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយបន្ទាប់មកត្រូវបានដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំមក អតីតអ្នកសារព័ត៌មានទាំងពីររូបនេះ បន្តស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពមួយមិនច្បាស់លាស់ ហើយពួកគេក៏មិនទាន់អាចវិលត្រឡប់ទៅអាជីពសារព័ត៌មានដែលពួកគេស្រឡាញ់ចូលចិត្តនោះឡើយ។
អនាគតរបស់ពួកគេរឹតតែស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមិនច្បាស់លាស់ថែមទៀត បន្ទាប់ពីតុលាការសម្រេចបញ្ជាឱ្យបើកការស៊ើបអង្កេតឡើងវិញលើសំណុំរឿងរបស់ពួកគេកាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែតុលាកន្លងមក។
លោក យាង សុជាមេត្តា នៅតែអះអាងថា រូបលោក និងលោក អ៊ួន ឈិន មិនបានប្រព្រឹត្តខុសដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ ហើយលោកថា នីតិវិធីរបស់តុលាការបានធ្វើឱ្យរូបលោកបាត់បង់សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការដើរហើរ និងប៉ះពាល់សតិអារម្មណ៍ក្រុមគ្រួសារ រួមទាំងជីវភាពគ្រួសារ ដោយសារតែមិនអាចប្រកបមុខរបវិជ្ជាជីវៈដែលខ្លួនស្រលាញ់ឲ្យបានពេញលេញ។ លោកបន្ថែមថា៖
«បើនៅតែបន្តធ្វើអីចឹង វាហាក់ដូចជា តុលាការកំពុងតែធ្វើបាប និងមានចេតនាសងសឹកមកលើយើងខ្ញុំទាំងពីរនាក់ ដែលជាអតីតអ្នកយកព័ត៌មានឱ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី ហើយការនៅតែបន្តសំណុំរឿងរបស់ខ្ញុំ វាបង្ហាញនូវមុខមាត់អាក្រក់របស់ប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជាដែលកំពុងតែរងការចោទប្រកាន់ថា មិនបានប្រព្រឹត្តនូវវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន»។
លោក អ៊ួន ឈិន និយាយថា ការបន្តសំណុំរឿងរបស់លោកនេះ គឺលោកមានការឈឺចាប់ណាស់ ដោយលោកត្រូវបាត់បង់សិទ្ធិសេរីភាព បាត់បង់ការងារដែលខ្លួនស្រលាញ់ ហើយសម្ភារសម្រាប់ប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវបានរឹបអូសដោយសារតែការចោទប្រកាន់ដែលគ្មានភស្តុតាងច្បាស់លាស់នោះ។ លោកបន្ថែមថា៖
«ការបាត់បង់សេរីភាពនេះ វាគឺជារឿងដែលពិបាកណាស់ ខ្ញុំចង់ចេញទៅរៀនទៅសូត្រ និងទៅធ្វើអីនៅក្រៅប្រទេសក៏មិនកើត។ ហើយការទន្ទឹងរង់ចាំការផ្តល់យុត្តិធម៌ ការផ្តល់របស់របរដែលចាប់យកនោះមកឲ្យខ្ញុំ ដើម្បីប្រកបរបររកស៊ីធ្វើនេះធ្វើនោះឲ្យកម្រៃចិញ្ចឹមជីវិតឡើងវិញនោះ ក៏ខ្ញុំកាន់តែរង់ចាំកាន់តែខ្លាំងផងដែរ»៕
នៅចំខួប ២ឆ្នាំនេះដែរ ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ក៏បានអំពាវនាវទៅតុលាការកម្ពុជាឱ្យទម្លាក់ចោលទាំងស្រុងនូវបទចោទប្រកាន់ប្រឆាំងអតីតបុគ្គលិកវិទ្យុអាស៊ីសេរី ២នាក់ផងដែរ។
ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃនេះ សម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ហៅកាត់ថា (ខេមបូចា) ដែលទើបទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងព័ត៌មានកាលពីខែតុលាកន្លងមកនេះ បានលើកឡើងថា អតីតអ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីទាំង ២រូបនេះ បានរស់នៅដោយមិនមានសេរីភាពពេញលេញអស់រយៈពេល ២ឆ្នាំមកហើយ ដោយសារការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការចាប់តាំងពីការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំកាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨។
ខេមបូចា បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការបន្តចោទប្រកាន់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងគ្មានមូលដ្ឋានទៅលើអតីតអ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរី ហើយបានចាត់ទុកការបន្តសំណុំរឿងលើអ្នកទាំង ២នាក់នោះថា ជាការធ្វើឱ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ និងជាការគំរាមកំហែងដល់សិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាទាំងមូល។
នាយកប្រតិបត្តិនៃខេមបូចា លោក ម៉ៃ ទិត្យថារ៉ា បាននិយាយក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះថា៖
«ការបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើអតីតអ្នកសារព័ត៌មានទាំង ២រូបនោះ គឺជាការបន្តបំភិតបំភ័យដល់អ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់នៅកម្ពុជា ជាពិសេសអតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី ដោយអ្នកខ្លះមិនហ៊ានបន្តអាជីពជាអ្នកសារព័ត៌មាន ហើយអ្នកខ្លះទៀតបន្តលាក់ខ្លួនដោយសារភ័យខ្លាច»។
អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន បានឱ្យដឹងថា តុលាការកំពុងដំណើរការនីតិវិធីស៊ើបអង្កេតឡើងវិញ ប៉ុន្តែ លោកបដិសេធផ្ដល់ព័ត៌មានលម្អិតជុំវិញអំពីរឿងនេះ។
នៅចំថ្ងៃខួប ២ឆ្នាំនេះដែរ ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា បានលើកឡើងលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនថា ការចាប់ខ្លួន ការឃុំខ្លួនដ៏យូរ និងដំណើរការកាត់ក្តីដែលអូសបន្លាយវែងលើអ្នកទាំង២នាក់នោះ គឺបានបំផ្លាញសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងធ្វើអ្នកដទៃផ្សេងទៀតភ័យខ្លាចមិនចង់ធ្វើការងារផ្នែកសារព័ត៌មាននេះ។
ស្ថានទូតមហាអំណាចមួយនេះ បានស្នើទៅតុលាការឱ្យទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទៅលើអតីតអ្នកសារព័ត៌មានទាំង ២រូប រួមទាំងផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពពេញ និងយុត្តិធម៌ជូនអ្នកទាំង២នាក់នោះឡើងវិញ។
១ថ្ងៃមុនខួប ២ឆ្នាំនេះ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) ក៏បានសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ដោយទាមទារទៅតុលាការកម្ពុជា ឱ្យទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ទៅលើអតីតអ្នកសារព័ត៌មានទាំងពីរ ២រូបផងដែរ ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទ «ចារកម្ម» បម្រើឱ្យរដ្ឋបរទេស ដែលអង្គការមួយនេះចាត់ទុកការចោទប្រកាន់នេះថា «គ្មានភស្តុតាងពិតប្រាកដ»។
នាយករងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន (Phil Robertson) ទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ី បានថ្លែងក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះថា៖
«ករណីចោទប្រកាន់លើលោក អ៊ួន ឈិន និង យាង សុធារិន្ទ គួរត្រូវបានទម្លាក់ចោលតាំងពីយូរមកហើយ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហាក់ដូចជាមានចេតនាប្រើប្រាស់ការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋាននេះជាការព្រមានទៅអ្នកសារព័ត៌មានដទៃទៀត»។
លោកបន្តថា៖
«ករណីមិនទាន់បញ្ចប់នេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធនាការរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបំបិទសំឡេងសារព័ត៌មានរាយការណ៍ស៊ីជម្រៅទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ ដែលជាស្ថាប័នការពារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិមួយទៀត បានរៀបរាប់ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនដោយចាត់ទុកករណីអ្នកសារព័ត៌មានទាំងពីររូបនេះថា ជាការបង្កភាពភ័យខ្លាចដល់អ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។
អង្គការនេះ បានថ្លែងក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនថា៖
«អាជ្ញាធរកម្ពុជាត្រូវតែទម្លាក់ចោលភ្លាមៗនូវការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានភស្តុតាងទៅលើលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ហើយត្រូវចាត់វិធានការកែលម្អបន្ថែមទៀត ដើម្បីស្ដារសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា»។
