អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ប្រកាសចូលកម្ពុជាតាមការគ្រោងទុកនៅថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ទោះត្រូវបូជាជីវិតក៏ដោយ ដោយថា ដើម្បីសង្គ្រោះប្រជាធិបតេយ្យ ខណៈបក្សកាន់អំណាចបន្តផាត់ចេញពីឆាកនយោបាយ។
តាមវីដេអូរយៈពេលជាង ៣នាទី បង្ហោះលើហ្វេសប៊ុក លោក សម រង្ស៊ី អំពាវនាវទៅសហគមន៍អន្តរជាតិដែលនិយមប្រជាធិបតេយ្យ ឱ្យជួយធានាសន្តិភាព និងសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា។
លោក សម រង្ស៊ី ថ្លែងទៀតថា មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន បានចោទប្រកាន់លោកថា ជាមេឧទ្ទាម ហើយថា ពេលនេះ បានបញ្ជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឱ្យត្រៀមកម្ទេចក្រុមលោកពេលមកដល់កម្ពុជា។
លោក សម រង្ស៊ី បន្តថា គម្រោងវិលចូលកម្ពុជារបស់លោក ដើម្បីបំផុសឱ្យមានចលនាមហាជន ឬអំណាចប្រជាពលរដ្ឋ ដូចដែលបានកើតឡើងដោយសន្តិវិធី និងអហិង្សា នៅប្រទេសហ្វីលីពិន ក្នុងឆ្នាំ១៩៨៦។
លោកថា៖ «នៅថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ខាងមុខនេះ សូមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យទាំងអស់ទូទាំងពិភពលោកនឹកមកប្រទេសកម្ពុជាផង ពីព្រោះប្រជារាស្រ្តខ្មែរកំពុងតែតស៊ូដើម្បីដណ្ដើមសេរីភាពរបស់ខ្លួនមកវិញ ។ ខ្ញុំត្រៀមខ្លួនរួចស្រេចហើយ ដើម្បីបូជាសេរីភាពហើយស្ម័គ្រចិត្តបូជាជីវិតរបស់ខ្ញុំដើម្បីផ្តល់ឱកាសជាប្រវត្តិសាស្រ្តឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរស់ឡើងវិញនៅប្រទេសកំណើតរបស់ខ្ញុំ និងផ្តល់សេរីភាពជូនប្រជារាស្រ្តដ៏កម្សត់របស់ខ្ញុំ»។
លោក សម រង្ស៊ី រំឭកទៀតថា គណបក្សសង្ក្រោះជាតិ ដែលលោកបង្កើតជាមួយលោក កឹម សុខា ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ ពីសំណាក់ប្រជារាស្ដ្រប្រមាណពាក់កណ្ដាលនគរ ប៉ុន្តែថា ត្រូវបានគេរំលាយដោយអត្តនោម័តមិនអាចចូលរួមប្រកួតការបោះឆ្នោតនាពេលអនាគតដ៏ខ្លីនេះបាន។
ម្យ៉ាងវិញទៀត លោក សម រង្ស៊ី អះអាងថា សហការីដ៏ឆ្នើមបំផុតរបស់លោក ត្រូវគេបាញ់សម្លាប់ ឬក៏ត្រូវគេចាប់យកទៅឃុំឃាំង លោកថា ដូច្នេះលោកគ្មានជម្រើស ក្រៅពីវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ ដោយសន្តិវិធី និងអហិង្សា ដើម្បីស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឱ្យរស់ឡើងវិញ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ថាមិនចាប់អារម្មណ៍ទៅនឹងសារអំពាវនាវរបស់ លោក សម រង្ស៊ី នេះទេ ដោយចាត់ទុកថា សារនេះគ្រាន់តែជាការកៀរគរមនុស្សដើម្បីធ្វើជាឈ្នាន់ ទាមទារអំណាចតែប៉ុណ្នោះ។
លោកថា៖«យើងដឹងហើយថា [លោក សម រង្ស៊ី ]ជិតដល់ថ្ងៃអន្សាហើយ ថ្ងៃ៩ វិច្ឆិកា ជាថ្ងៃអន្សារបស់មេឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ហើយ។ អ៊ីចឹងទេ ដើម្បីកម្លាំងចិត្តរបស់ខ្លួនមិនឱ្យរាថយ គឺទណ្ឌិតនេះបានអំពាវនាវឱ្យប្រជាជន កងទ័ព ងើបឡើងពាំងមុខខ្លូន ដើម្បីយកអំណាចឱ្យខ្លួនតែប៉ុណ្ណឹងទេ»។
អ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ អះអាងទៀតថា កម្ពុជាជារដ្ឋឯករាជ្យ គ្មានបរទេសណា ប្រើសិទ្ធិជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពូជាទេ ទោះពួកគេជាតំណាងរាស្រ្តក៏ដោយ។
អ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គមលោកបណ្ឌិត មាស នី មានប្រសាសន៍ថា ឫសគល់នៃជម្លោះនយោបាយ វាកើតឡើងដោយសារតែអ្នកនយោបាយគិតតែប្រយោជន៍បក្សពួកច្រើនជាងប្រយោជន៍ជាតិ។
អ្នកវិភាគរូបនេះ ផ្តល់ជាយោបល់ថា ដើម្បីផ្សះផ្សាជម្លោះ អ្នកនយោបាយខ្មែរ ត្រូវហ៊ានប្រកួតអំណាច ដោយតម្លាភាព តម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ដូចដែលកម្ពុជាបានសន្យាជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ ពីការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយ។
លោកថា៖ «បើសិនបើអ្នកនយោបាយទាំងសងខាងហ្នឹងគាត់គិតថា អ្វីដែលកំពុងតែខិតមកជិតនេះ វានឹងធ្វើឱ្យសង្គមនេះវាប្រឈមទៅនឹងអំពើហិង្សា ប្រសិនបើរឿងហ្នឹងកើតមែន។ យើងដឹងហើយថា ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលគាត់ព្យាយាមបង្ក្រាបយ៉ាងណាក៏ដោយ បើយើងមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងអ្វីដែលជាឫសគល់ដែលធ្វើឱ្យមានបញ្ហាពីដើមទីមកទេ ហើយយើងបន្តធ្វើអ្វីដែលធ្លាប់ធ្វើអ៊ីចឹងអាបញ្ហាហ្នឹងវាអត់ទៅណាឆ្ងាយពីយើងទេ»។
ការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងចេញពីឆាកនយោបាយមិនឱ្យចូលរួមបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ ជំរុញឱ្យបណ្ដាប្រទេសនៅអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក ថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា បានធ្វើឱ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យធ្លាក់ចុះគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ ដែលថា កម្ពុជាអាចនឹងវិលទៅរករបបដឹកនាំបែបផ្តាច់ការ។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបបានប្រើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្មដាក់សម្ពាធទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យដោះលែងអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ត្រូវរៀបចំការបោះឆ្នោតឡើងវិញតាមយន្តការប្រជាធិបតេយ្យ មានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានរំលាយទៅហើយនោះ បានចូលរួមប្រកួតឡើងវិញ៕