កាសែត The South China Morning Post កាល ពី ថ្ងៃទី ២១ ខែកញ្ញា បានដក ស្រង់ព័ត៌មានពីគណនី បណ្តាញសង្គមឈ្មោះ Chang An Jian របស់គណៈកម្មាធិការ នយោបាយនិងច្បាប់មជ្ឈិមចិន បានឲ្យដឹងថា អណ្ដូងប្រេង Haiyang Shiyou 982 របស់ចិនស្ថិតនៅក្នុងជម្រៅទឹក ៣ ០០០ ម៉ែត្រនៅក្នុងសមុទ្រខាងកើត(សមុទ្រចិនខាងត្បូង)។
ប៉ុន្តែកាសែត ដដែល នេះចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៥ខែកញ្ញាថា មិនទាន់ដឹងថាអណ្ដូងប្រេង Haiyang Shiyou 982 នៅទីតាំងណាជាក់ស្ដែង។
ចាប់តាំងពីដើមខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៩ រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ សមុទ្រខាង កើតដែលធ្វើឲ្យវៀតណាមនិងចិនប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំងគឺបន្ទាប់ពីទីក្រុងក្រុងប៉េកាំងបានបញ្ជូននាវាស្រាវជ្រាវរុករកប្រេង Haiyang Dizhi 8 និងក្រុមនាវា អមការពារចូលកាន់តំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខនិងតំបន់ខ្ពង់រាបបាតសមុទ្រនៅភូមិសាស្ដ្រ តំបន់សមុទ្រខេត្ដ Vung Tau ប្រទេសវៀតណាម។
នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននារសៀលថ្ងៃទី ៣ ខែតុលា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការ បរទេសវៀតណាមបានឲ្យដឹងថា នាវាស្រាវជ្រាវរុករកប្រេង Haiyang Dizhi 8 របស់ ចិននៅតែបន្តពង្រីកសកម្មភាពរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខនិងតំបន់ខ្ពង់ រាបបាតសមុទ្ររបស់វៀតណាម។ វៀតណាមចាត់ទុកថានេះ ជាការរំលោភធ្ងន់ធ្ងរលើអធិបតេយ្យភាពនិង យុត្តាធិការរបស់វៀតណាម ដោយយោងតាមអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ ១៩៨២ ដែលវៀតណាមនិងចិនជាសមាជិក។
អណ្ដូងប្រេង Haiyang Shiyou 982 ត្រូវបានប្រគល់ឱ្យក្រុមហ៊ុនសេវាកម្មប្រេងចិន (COSL) ប្រើប្រាស់ពីខែមីនាឆ្នាំមុននិងចាប់ផ្ដើមធ្វើសកម្មភាពនៅថ្ងៃទី ២១ ខែកញ្ញា នៅតំបន់ដែនសមុទ្រមានទឹកជ្រៅ៣០០០ ម៉ែត្រ។ នេះគឺជាអណ្ដូងប្រេងធំបំផុតនិងទំនើបបំផុតដែលមានសមត្ថភាពទប់ខ្យល់បាន ២០០ គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោងនិងខួងក្នុងជម្រៅ ៩ ០០០ ម៉ែត្រ។
វៀតណាមចោទថា ចាប់ពីដើមខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៩ ក្រុមនាវាស្រាវជ្រាវរុករកប្រេង Haiyang Dizhi 8 (មាននាវាអមការពារ ៣០ គ្រឿង) បានចូលកាន់តំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខនិងតំបន់ខ្ពង់រាបបាតសមុទ្ររបស់វៀតណាមនិងធ្វើសកម្មភាពស្រាវជ្រាវរុករកប្រេង និងឧស្ម័ន ដោយខុសច្បាប់។ កងឆ្មាំសមុទ្រវៀតណាមបានស្នើឲ្យនាវារបស់ចិនបញ្ឈប់សកម្មភាពស្រាវជ្រាវរុករកនិងចាកចេញពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់វៀតណាម ប៉ុន្តែមិនបានផលទេ។
អនុសញ្ញាស្ដីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ ១៩៨២ បានចែងថានៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខនៃបណ្តាប្រទេសណាមួយ នៅពេលប្រទេសដទៃចង់ស្រាវជ្រាវរុករកឬធ្វើនេសាទនោះពួកគេត្រូវ តែសុំការអនុញ្ញាតពីប្រទេសសាមីខ្លួន។ បើគ្មានការយល់ព្រមពីប្រទេសសាមីខ្លួននោះគឺសកម្មភាពនោះទៅជាការរំលោភលើច្បាប់អន្តរជាតិ រំលោភអធិបតេយ្យភាព និងយុត្តាធិការរបស់ប្រទេសមានតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ។
សេចក្តីប្រកាសរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនបានបញ្ជាក់ថា គេមានអធិបតេយ្យភាពលើតំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹកនៅភាគខាងត្បូងនៃសមុទ្រខាងកើតនោះជាកន្លែងដែលកំពុងតែមានជម្លោះនេះ។
លោកស្រី Le Thi Thu Hang អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសវៀតណាមបានលើកឡើងថា វៀតណាមបានជួបពិភាក្សាជាមួយភាគីចិនជាច្រើនលើកច្រើនសារ តាមរយៈការផ្ញើរកំណត់ទូតជំទាស់និងស្នើឲ្យភាគីចិនបញ្ឈប់ភ្លាមៗនូវការរំលោភលើអធិបតេយ្យភាព ហើយដកក្រុមនាវាទាំងអស់ចេញពីតំបន់ដែនសមុទ្ររបស់វៀតណាម ព្រមទាំងគោរពសិទ្ធិ អធិបតេយ្យភាពនិងយុត្តាធិការរបស់វៀតណាម។
សាស្រ្តាចារ្យ Stein Tonnesson ជាអ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថាន ស្រាវជ្រាវ សន្តិភាព Oslo របស់ប្រទេសន័រវែសបានលើកឡើងថា យោងទៅតាមច្បាប់សមុទ្រ ចិនគ្មានសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្មធនធាននៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខនិងតំបន់ខ្ពង់រាបបាត សមុទ្ររបស់ប្រទេសដទៃទេ។ លោកថាចិនកំពុងព្យាយាមដំណើរការខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន ដើម្បីបម្រើដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួនដោយមិនគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ។
ជាញឹកញាប់សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្ហាញក្តីបារម្ភចំពោះសកម្មភាពរបស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើតថា បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់អធិបតេយ្យភាពប្រទេសជិតខាង និង ប៉ះពាល់ដល់ការធ្វើនាវាចរណ៍ជាអន្តរជាតិ។
ប៉ុន្តែការប្រឹងប្រែងរបស់វៀតណាម
ការបារម្ភរបស់អាមេរិក និងការបកស្រាយផ្សេងៗទៀត
មិនបានធ្វើឱ្យចិនផ្លាស់ប្តូរសកម្មភាពនោះទេ គឺសកម្មភាពរុករកប្រេងនិងឧស្ម័ននៅតែបន្ត
ហើយចិនអះអាងថា កន្លែងដែលពួកគេកំពុងធ្វើសកម្មភាពទាំងនេះជាកម្មសិទ្ធិរបស់ចិន។
