សមាជិកសភាស៊ុយអែត ជំរុញឱ្យកម្ពុជាអនុវត្តន៍អនុសាសន៍អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ ពិសេសស្នើឱ្យនាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា ដោះលែងលោក កឹម សុខា និងបើកផ្លូវឱ្យមានកិច្ចសន្ទនារវាងបក្សកាន់អំណាច និងអតីតបក្សប្រឆាំង។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុះថ្ងៃទី១៦តុលា សមាជិកសភាស៊ុយអែត៦រូប មកពីគណបក្សសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ដែលកំពុងដឹកនាំប្រទេស បានរួមគ្នាស្នើទៅលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ឱ្យអនុវត្តអនុសាសន៍អ្នករាយការណ៍ពិសេស UN ប្រចាំកម្ពុជា លោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ដែលបានថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស UN លើកទី៤២ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស កាលពីខែមុន។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែល ក៏ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយដល់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់អតីតបក្សសង្គ្រោះជាតិ១១៨រូប គោរពសិទ្ធិធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់មេដឹកនាំអតីតបក្សនេះ៧រូប ដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួន ហើយស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន ចាត់ទុកការទាមទាររបស់សមាជិកសភាស៊ុយអែតទាំងនេះ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងការពិតនៅកម្ពុជា ដែលរដ្ឋាភិបាលគួរយកចិត្តទុកដាក់នោះទេ ហើយថា ពួកគេគួរតែមកសិក្សាពីតថភាពជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជា។
លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា៖«សេចក្តីថ្លែងការរបស់ពួកគេហ្នឹងមិនបញ្ជាក់ថាពួកគេហ្នឹងស្គាល់ច្បាស់ពីបញ្ហានៅកម្ពុជានោះទេ។ អាហ្នឹងជាការសោកស្តាយមួយ។ គេគួរតែមកសិក្សាឱ្យច្បាស់តើរឿងអ្វីៗដែលកើតឡើងឆ្លើយតបនឹងសេចក្តីថ្លែងអត់ ថ្លែងការរបស់គេហ្នឹងគឺមានគុណភាព ហើយនិងប្រសិទ្ធភាព? ដូច្នេះសេចក្តីថ្លែងការហ្នឹងវាអត់មានបានប្រយោជន៍យកចិត្តទុកដាក់ពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះទេ»។
លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងទៅតាមច្បាប់ ហើយថាអង្គការ ឬរដ្ឋបរទេសមានតួនាទីត្រឹមជាដៃគូអភិវឌ្ឍ គ្មានសិទ្ធិបង្គាប់បញ្ជាមកលើរដ្ឋាភិបាលឡើយ។
សមាជិកសភាប្រទេសស៊ុយអែត លោកស្រី Asa Eriksson ដែលបានចូលរួមចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ បានលើកឡើងថា លោកស្រីតាមដានការអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជាពីរឆ្នាំមកហើយ ហើយលោកស្រីក៏បានមកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ជាមួយសមាជិកសភាដទៃម្តង និងគ្រោងមកម្តងទៀតផងដែរ។
លោកស្រី ប្រាប់ វីអូឌី តាមសារអេឡិចត្រូនិកបន្ថែមថា៖«ការការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាកិច្ចការអាទិភាពមួយក្នុងគោលនយោបាយសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ និងបរទេស នៃប្រទេសស៊ុយអែត និងជាចំណាប់អារម្មណ៍ដំបូងនិងសំខាន់បំផុតរបស់ខ្ញុំ។ សិទ្ធិមនុស្សគឺជាបញ្ហាសកល និងគ្មានព្រំដែនខណ្ឌចែក។ សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិក្នុងការចូលរួមក្នុងអភិបាលកិច្ចនៃប្រទេសរបស់នរណាម្នាក់ជាសិទ្ធិមនុស្សសំខាន់។ សិទ្ធិវិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសដែលខ្លួនគឺជាពលរដ្ឋម្នាក់ត្រូវបានចែងយ៉ាងរឹងមាំក្នុងសទ្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិដែលកម្ពុជាគឺជារដ្ឋភាគី»។
អនុប្រធានអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោកស្រី មូរ សុខហួរ បានចាត់ទុកសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះ ជាការជំរុញឱ្យមានការលើកស្ទួយការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា របស់តំណាងរាស្រ្តនៃប្រទេសលោកសេរី។
លោកស្រី មូរ សុខហួរ មានប្រសាសន៍ប្រាប់ វីអូឌី តាមប្រព័ន្ធ Telegram ថា៖«ការទាមទារឱ្យមានការដោះលែងលោកប្រធាន កឹម សុខា ក៏ដូចជាការចោទប្រកាន់ ព្រមទាំងឱ្យត្រឡប់បានមកវិញនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងអ្នកដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ១១៨រូបនេះ គឺជាការទាមទាររបស់គេដើម្បីឱ្យប្រទេសកម្ពុជាយើង ជាពិសេសលោក ហ៊ុន សែន គោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស»។
សាស្រ្តាចារ្យនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា លើកឡើងថា ការមិនយកចិត្តទុកដាក់លើសំណើរបស់សមាជិកសភានៃប្រទេសដែលជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប នឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាអាចប្រឈមកាន់តែខ្លាំងចំពោះលទ្ធភាពនៃការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា៖«កម្ពុជាយើង(នឹង)បាត់បង់នូវគេហៅថាឱកាស ឬក៏លទ្ធភាពនៃការនាំទំនិញកម្ពុជាចូលទីផ្សារអឺរ៉ុប។ យើងនឹងជាប់ពន្ធ ហើយកាលណាជាប់ពន្ធកម្ពុជាមានបញ្ហានៅក្នុងការបង់ពន្ធបន្ថែម ឬចំណាយថវិកាបន្ថែមទៅលើថវិការបស់(ទំនិញ)រួចពន្ធរបស់អឺរ៉ុបដែលផ្តល់ឱ្យកម្ពុជា។ កម្ពុជាអាចមានបញ្ហាដល់ពេលអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច។ ចឹងអ្វីដែលជាកង្វល់របស់សហគមន៍អឺរ៉ុបលើកឡើងក៏ជាលក្ខខណ្ឌ ឬក៏ជាកតាព្វកិច្ចរបស់កម្ពុជា ធ្វើការនៅក្នុងស្មារតី ឬក៏ហៅថាខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីសដែរបាទ»។
ធនាគារពិភពលោកបានព្យាករណ៍ថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាកំពុងរងការគំរាមកំហែងពីភាពមិនច្បាស់លាស់នៃប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ«អ្វីគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ»ឬហៅកាត់ថា«EBA»ដែលផ្ដល់ឱ្យដោយសហភាពអឺរ៉ុប។
តែយ៉ាងណាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់អះអាងថា កម្ពុជានឹងមិនយកអធិបតេយ្យភាពខ្លួនទៅដោះដូរនឹងលក្ខខណ្ឌជំនួយណាមួយពីអន្តរជាតិឡើយ ហើយថាការបាត់បង់ EBA នឹងមិនធ្វើឲ្យកម្ពុជាស្លាប់ដែរ។
ចាប់តាំងពីប្រធានអតីតបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងបក្សនេះត្រូវបានរំលាយក្នុងឆ្នាំ២០១៧ សហភាពអឺរ៉ុបបានដាក់លក្ខខណ្ឌឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស ជាថ្នូរនឹងការបន្តផ្តល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដល់កម្ពុជា៕
