នាយករដ្ឋមន្ត្រីឆែក លោក Andrej Babis ប្រាប់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាថា អាទិភាពនៃគោលនយោបាយការទូតរបស់ខ្លួនគឺ សិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ស្របពេលដែលមេដឹកនាំកម្ពុជាបង្ហាញជំហរចង់ឃើញសហភាពអឺរ៉ុបផ្តល់យុត្តិធម៌ ពាក់ព័ន្ធនឹងការគំរាមកំហែងដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA។
ការថ្លែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីឆែក នេះធ្វើឡើងនៅទីក្រុងប្រាក នាថ្ងៃទី១៤ខែតុលា ក្នុងពេលដែលលោក ធ្វើសន្និសីទសារព័ត៌មានរួមគ្នាជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន។
តាមរយៈអ្នកបកប្រែ នាយករដ្ឋមន្ត្រីឆែក លើកឡើងថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការណ៍កម្ពុជា ឆេកូស្លូវ៉ាគី (មុនឆ្នាំ១៩៩២ សាធារណរដ្ឋឆែក និងសាធារណរដ្ឋស្លូវ៉ាគី ជាប្រទេសតែមួយ) មានទំនាក់ទំនងគ្នាល្អ ដែលថា ឆែកបានដោះស្រាយលុបចោលបំណុល ជួយកសាងមន្ទីរពេទ្យមួយចំនួននៅខេត្តសៀមរាប ផ្តល់ជំនួយផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ និងវិស័យផ្សេងៗទៀតជាដើម។
បន្ថែមលើនេះ លោក Andrej Babis ក៏បានបញ្ជាក់ដោយផ្ទាល់ប្រាប់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ថា ការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យជាបញ្ហាអាទិភាពនៃគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សាធារណរដ្ឋឆែក។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖«ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យជាចំនុចអាទិភាពនៃគោលនយោបាយការបរទេសរបស់យើង។ ខ្ញុំធានាឯកឧត្តមនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងកោតសរសើកម្ពុជា ដែលបានសហការជាមួយអ្នករាយការណ៍ពិសេស របស់អង្គការសហប្រជាជាតិអំពីសិទ្ធិមនុស្ស ហើយយើងរីករាយចំពោះការអភិវឌ្ឍនូវរបាយការណ៍នេះ»។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីឆែក លើកឡើងទៀតថា ជំហវិជ្ជមានពីការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សរបស់កម្ពុជា ជាផ្នែកមួយជំរុញដល់ការស្វែងរកដំណោះស្រាយ បញ្ហាEBA ក្នុងកម្រិតក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ។
លោកបន្តថា៖ « ចំពោះឆែក [EBA]នេះជាឧបករណ៍ដ៏មានសារសំខាន់ ដែលកម្ពុជា បានបង្ហាញនូវជំហរវិជ្ជមានពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ដែលប្រទេសជាច្រើនមានការព្រួយបារម្ភ។ ហើយយើងបាននិយាយជាច្រើនពីកិច្ចការនេះជាយូហើយ ហើយខ្ញុំជឿថា គណៈកម្មាធិការអឺរ៉ុប នឹងនិយាយពីបញ្ហានេះ ហើយយើងនឹងស្នើឱ្យប្រធានគណៈកម្មាធិការថ្មីនិយាយក្នុងកម្រិតក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ»។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ក្រៅពីថ្លែងអំណគុណប្រទេសឆែក ដែលបានសម្រេចលុបចោលបំណុល កន្លងទៅដែលកម្ពុជាជំពាក់អំឡុងទសវត្ស៨០ និងការដែលឆែក បន្តផ្តល់ជំនួយដល់កម្ពុជា សម្រាប់អភិវឌ្ឍនោះ មេដឹកនាំកម្ពុជារូបនេះ ក៏បង្ហាញក្ដីសង្ឃឹមថា តាមរយៈនៃការបន្តគាំទ្ររបស់ឆែក កម្ពុជានឹងទទួលបានយុត្តិធម៌ពីសហភាពអឺរ៉ុបពាក់ព័ន្ធទៅនឹងវិធានការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ។
លោក មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំសូមអរគុណឆែក ដែលបានអះអាងជាថ្មី ក្នុងជំហគាំទ្រកម្ពុជា ក្នុងក្របខណ្ឌសហភាពអឺរ៉ុប។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា បណ្ដាប្រទេសនៅសភាពអឺរ៉ុប នឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយយុត្តិធម៌ចំពោះកម្ពុជា»។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា ពន្យល់ថា ឆែកជាមិត្តកុម្មុយនីស្ដចាស់របស់កម្ពុជា ហើយឆែក ក៏ជាសហជិកអឺរ៉ុបមួយក្នុងចំណោមសមាជិក ២៧ផ្សេងទៀត។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា យល់ថា ការដែលមេដឹកនាំកម្ពុជាស្វែងរកការគាំទ្រពីឆែក អាចជាការចង់ទប់ស្កាត់កុំឱ្យសហភាពអឺរ៉ុមានសំឡេងគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់បោះឆ្នោតដកEBAពីកម្ពុជា ដោយថា ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះនេះ សហភាពអឺរ៉ុបត្រូវការសំឡេង៥៥ភាគរយពីសមាជិករបស់ខ្លួន។
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនយោបាយរូបនេះ បង្ហាញការយល់ឃើញថា គន្លឹះនៃការរក្សាទុកEBA នៅពេលនេះ គឺ ការស្តារស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ តាមលក្ខខណ្ឌរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។
លោកថា៖«ទស្សនៈរបស់ប្រទេសឆែកដែលថា ឈរលើគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យនឹងបញ្ជាក់ថា ឆែកឈរលើគោលការណ៍អឺរ៉ុបហើយ។ អ៊ីចឹងកម្ពុជាត្រូវតែមានយន្តការឆ្លើយតបទៅនឹងអ្វីដែលឆ្លើយតបទៅនឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សហ្នឹង ឱ្យតាមសំណូមពររបស់សហភាពអឺរ៉ុបលើកឡើង បើមិនដូច្នោះទេ កម្ពុជាយើងអាចបាត់បង់EBAនេះហើយ»។
សហភាពអឺរ៉ុប បានយកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្មដាក់សម្ពាធរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ ដោះលែងលោក កឹម សុខា និងឱ្យអតីតគណបក្សប្រឆាំង បានដំណើរការឡើងវិញ ជាថ្នូរនឹងរក្សាទុកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្មនេះ។
សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា GMAC បានបង្ហាញក្ដីបារម្ភថា បើកម្ពុជាមិនអាចរក្សាទុកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA របស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះបានទេ នឹងប៉ះពាល់ដល់កម្មកររោងចក្រ ៧៥ម៉ឺននាក់ និងប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋខ្មែរ៣លានគ្រួសារផ្សេងទៀតដោយប្រយោល។
របាយការណ៍របស់ក្រុមអ្នកបញ្ជាទិញបញ្ជាក់ថា នៅឆ្នាំ២០១៨ កម្ពុជាបាននាំទំនិញទៅលក់នៅទីផ្សារអឺរ៉ុប និងអាមេរិកតាមរយៈប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP និងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA មានទំហំទឹកប្រាក់សរុប ៨,៥ពាន់លានដុល្លារ ស្មើនឹង ៨៣ភាគរយនៃផលទុនសរុប (GDP)របស់កម្ពុជា។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន កំពុងដឹកនាំគណៈប្រតិភូ ទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅតាមបណ្តាប្រទេសនានានៅតំបន់អឺរ៉ុបខាងកើតរយៈពេល៥ថ្ងៃគឺ ចាប់ថ្ងៃទី១៣ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៧ខែតុលា។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងគណៈប្រតិភូកម្ពុជា ជួបជាមួយមេដឹកនាំសាធារណរដ្ឋឆែក ហុងគ្រី និងសាធារណរដ្ឋប៊ុលការី៕
